Саллаат ийэтэ умнуллуо суохтаах! 

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Саллааттар ийэлэрэ барахсаттар… Кинилэр көмүс чыычаахтарын – оҕолорун сэриигэ атаарбыттара, икки хараҥаны ыпсаран тыылга үлэлээбиттэрэ. Уонна буорах сыттаах суруктары кэтэ­һэллэрэ, көрсүһэр күннэрин ааҕаллара…

edersaas.ru

“Арассыыйа ийэлэрэ” Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай хамсааһын Саха сиринээҕи эрэгийиэннээҕи салаата Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 75 сылын көрсө “Ийэлэр өлбөт үйэлээх хорсун быһыылара” бырайыагынан 2019 сылга грант ылан, көрдүүр-ирдиир үлэни тэрийэн саҕа­лаабыта.

Бырайыак сүрүн соруга – Ийэ дойдуларын көмүскээри сэрии хонуутугар охтубут буойуннар ийэлэрин үйэтитии, ыччаты көрдүүр-ирдиир үлэҕэ кытыннарыы.

Онон фроҥҥа уолаттарын атаарбыт, сүтэрбит ийэлэр ааттарын чопчулаары, өрөспүүбүлүкэ оройуоннарыгар бу үлэни тэниппиттэрэ. Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээннэрэ уонна тыыл үлэһиттэрэ күн-түүн аҕыйаан иһэллэр. Ол иһин, сэрии уонна тыыл бэтэрээннэрин оҕолоро уонна сиэннэрэ бу үлэҕэ тирэх буолбуттар. Кинилэр кэпсэ­эннэрэ уонна ахтыылара хомуйар матыры­йаалларыгар тирэх буолбуттара, саһарбыт хаартыскалар ол кэмнэри сырдаппыттара.

“Арассыыйа ийэлэрэ” Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай хамсааһын Саха сиринээҕи эрэгийиэннээҕи салаатын бэрэссэдээтэлэ Прасковья Борисова бу ыыппыт киэҥ хабааннаах үлэлэрин туһунан маннык кэпсээтэ:

“Ийэлэр өлбөт үйэлээх хорсун быһыылара” бырайыак сыалынан  сэрии ыар сылларыгар эрэйи муҥу эҥэринэн тэлбит, уоттаах сэриигэ уолаттарын ­атаарбыт ийэлэри өйдөөн-са­наан ааһыы, кинилэр иннилэригэр ытык иэспитин толоруу буолар. Бу грант ылбыт бырайыакпытыгар өрөспүүбүлүкэ алта улууһа көхтөөхтүк кытынна: Амма, Үөһээ Бүлүү, Ньурба, Өлүөхүмэ, Томпо уонна Хаҥалас. Бу үлэ түмүгэр уопсайа Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыргыспыт 1 064 саллаат ийэтин туһунан чахчылары хомуйдубут, матырыйааллары түмтүбүт.

Бырайыагы тас өттүнэн Бүлүүттэн, Ленскэйтэн, Мэҥэ Хаҥаластан, Намтан, Сунтаартан, Тааттаттан, Уус Алдантан, Алдантан, Чурапчыттан 87 ийэ туһунан ахтыыны ыыттылар.

Биэс уолун сүтэрбит Февронья Малгина дьылҕатын дойду бүттүүнэ билэр. Кини курдук Саха сириттэн сүүһүнэн ийэ түөртүү-биэстии уолун сэриигэ атаарбыта. Испииһэк өссө да ситэтэ суох, салгыы үлэлиэхпит. Онон кыраайы үөрэтээччилэр, олохтоох нэһилиэнньэ, бибилэтиэкэрдэр, бэтэрээннэр, биэнсийэлээхтэр, үөрэнээччилэр көмөлөрүнэн буойуннар ийэлэрин туһунан үгүс чахчылар көһүннүлэр.

Бырайыакпыт түмүгэ:

Амма улууһа –  522 ийэ аата билиннэ;

Үөһээ Бүлүү улууһа – 56 ийэ аата билиннэ;

Ньурба улууһа – 102 ийэ аата билиннэ;

Өлүөхүмэ улууһа – 92 ийэ аата билиннэ;

Томпо улууһа – 38 ийэ аата билиннэ;

Хаҥалас улууһа – 255 ийэ аата билиннэ.

Сэриигэ атаарбыттара:

 

9 уолун –   Ньурба улууһуттан 1 ийэ

7 уолун –   Өлүөхүмэ улууһуттан 2 ийэ

6 уолун –   Амма улууһуттан 1 ийэ

Үөһээ Бүлүү улууһуттан 2 ийэ

Өлүөхүмэ улууһуттан 1 ийэ

Ньурба улууһуттан 1 ийэ

Хаҥалас улууһуттан 2 ийэ

5 уолун – Амма улууһуттан 2 ийэ

Үөһээ Бүлүү улууһуттан 2 ийэ

Өлүөхүмэ улууһуттан 1 ийэ

Хаҥалас улууһуттан 2 ийэ

4 уолун  –     13 ийэ Амма улууһуттан

9 ийэ Үөһээ Бүлүү улууһуттан

10 ийэ Ньурба улууһуттан

10 ийэ Өлүөхүмэ улууһуттан

3 ийэ Томпо улууһуттан

5 ийэ Хаҥалас улууһуттан

3 уолун –    52 ийэ Амма улууһуттан

12 ийэ Үөһээ Бүлүү улууһуттан

11 ийэ Ньурба улууһуттан

14 ийэ Өлүөхүмэ улууһуттан

8 ийэ Томпо улууһуттан

12 ийэ Хаҥалас улууһуттан

 2 уолун —  92 ийэ Амма улууһуттан

18 ийэ Үөһээ Бүлүү улууһуттан

23 ийэ Ньурба улууһуттан

20 ийэ Өлүөхүмэ улууһуттан

21 ийэ Томпо улууһуттан

42 ийэ Хаҥалас улууһуттан

1 уолун –    361 ийэ Амма улууһуттан

5 ийэ Үөһээ Бүлүү улууһуттан

57 ийэ Ньурба улууһуттан

44 ийэ Өлүөхүмэ улууһуттан

6 ийэ Томпо улууһуттан

192 ийэ Хаҥалас улууһуттан.

Ити курдук, “Арассыыйа ийэлэрэ” Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай хамсааһын Саха сиринээҕи эрэгийиэннээҕи салаатын көҕүлээһинин көмөтүнэн Кыайыыны уһансыбыт Саха сирин буойуннарын ийэлэрин аата ааттанна. Кинилэр ааттарынан киэн туттуохтаахпыт!

Биэс уонна онтон элбэх уолаттарын ­сэриигэ атаарбыттара:

Захарова Марфа Николаевна, Ньурба улууһун Чаппанда нэһилиэгэ – сэриигэ тоҕус уола барбытыттан иккитэ эргиллибитэ (хаартыската көстүбэтэ)

Титова Ирина Васильевна, Өлүөхүмэ улууһа, сэриигэ сэттэ уолун атаарбыта

Пшенникова Прасковья Лаврентьевна, Өлүөхүмэ улууһа, сэриигэ сэттэ уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Неустроева Татьяна Семеновна, Амма улууһа, сэриигэ алта уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Петрова Акулина – Үөһээ Бүлүү улууһа, сэриигэ алта уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Ильина Ефросинья Ивановна – Үөһээ Бүлүү улууһа, алта уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Тарасова Мария Ивановна – Ньурба улууһа, биэс уолун уонна биир сиэнин атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Седых Наталья Егоровна – Өлүөхүмэ улууһа, сэриигэ алта уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Соловьева Анисия Михайловна – Хаҥалас улууһа, алта уолун атаарбыта.

Петрова Софья Николаевна – Хаҥалас улууһа, сэриигэ алта уолун атаарбыта

Кривошапкина Ирина Михайловна (1857-1958) Нам улууһа, алта уолун атаарбыта, итинтэн иккитэ эргиллибэтэҕэ (хаартыската баар)

Румянцева Матрена Семеновна (1882-1943) – Уус Алдан улууһа, алта уолун атаарбыта, итинтэн иккитэ эргиллибитэ Новикова (Борисова) Наталья Гаврильевна – Амма улууһа, биэс уолун сэриигэ атаарбыта

Яковлева Матрена Егоровна – Амма улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта

Федорова Анна Федоровна – Үөһээ Бүлүү улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Федорова Дария – Үөһээ Бүлүү улууһа, биэс уолун сүтэрбитэ (хаартыската көстүбэтэ)

Лыткина Мария Никитична – Өлүөхүмэ улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Герасимова Матрена Кононовна – Хаҥалас улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта.

Соломонова Феврония Семеновна – Хаҥалас улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта

Борисова Евдокия Яковлевна – Бүлүү улууһун Балаҕаччы нэһилиэгэ, биэс уолун сүтэрбитэ

Иванова Матрена Прокопьевна – Мэҥэ Хаҥалас улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта

Бочкарева Наталья Тимофеевна – Мэҥэ Хаҥалас улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта

Малгина Февронья Николаевна (1888-1987), Таатта улууһун Баайаҕа нэһилиэгэ, биэс уолун сүтэрбитэ

Бястинова Мария Ефимовна (1869-1952), Таатта улууһун Чымнаайы нэһилиэгэ, сэ­­риигэ биэс уолун сүтэрбитэ (хаартыската суох)

Оконешникова (Макарова) Анна Дмитриевна, Чурапчы улууһа, сэриигэ биэс уолун атаарбыта (хаартыската көстүбэтэ)

Ефимова Варвара Николаевна, Уус Алдан улууһун Дүпсүн нэһилиэгэ, сэриигэ биэс уолун сүтэрбитэ.

Женни Стрюкова, «Саха сирэ» хаһыат

Хаартыска:  тустаах салаа тиксэрдэ

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0