Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Академик Афанасий Чугунов аатынан Мэлдьэхси орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ сайыҥҥы сынньалаҥнарын туһалаахтык атаараллар.
Ол курдук, быйыл сайын “Ростик” үлэ-сынньалаҥ лааҕыра икки сезон, “Мындыр” дуобаччыттар лааҕырдара, “Сайын” диэн оҕолору от үлэтигэр уһуйар лааҕыр үлэлээтилэр.
РФ, СӨ мас тардыһыытын маастара, тириэньэр Владимир Шарин оскуола дириэктэрэ Лариса Дмитриевна Сыромятниковалыын төрөппүттэри кытта сүбэлэһэн баран, “Хара Оттоох” диэн алааска айылҕаҕа балаакканан олорон, уу кытыытын уутун охсууга илии хотууругар уолаттары сатабылга үөрэтэн, от оттоттулар.
Бу лааҕырга бастаан 11 оҕо ылыллан, үлэни саҕалаабыттара. Олус итии күннэр тураннар, сорох доруобуйатын туругунан, сорох буһууну-хатыыны тулуйбакка дьиэлэригэр төннөн, 6 уол хаалбыта. Кинилэр бэккэ үлэлээтилэр. Урут хаһан да хотууру туппатах уолаттар от охсо үөрэнэн, бэйэлэрин кыахтарынан оттоотулар. Бастаан тургутан көрүүгэ, от охсууга, маска дьарыктаах уолаттар Михайлов Руслан, Брызгалов Арсен, Петров Андриан хотууру солбуһа сылдьан оҕустулар. Оттон Гоголев Астен, Свинобоев Алеша, Свинобоев Айтал оту субуулуурга, мунньарга үөрэнэн, отторун чөмөхтөөн, бугуллаатылар. Лааҕырга үлэлиир кэмнэригэр оҕолор бэйэлэрэ дьуһуурунайдаан, астарын буһарына сырыттылар. Сынньалаҥнарыгар сөтүөлээн, мас тардыһан, оонньоон, ардах кэмигэр сынньанан ыллылар. Ардах кэнниттэн уу отун оттуурга ыарахаттартан чаҕыйбакка, илиинэн оттооһуну эттэринэн-хааннарынан биллилэр.
Өбүгэ төрүт ньымаларын туһанан, окко уолаттар бугуллааһыны, кэбиһиини бары көмөлөөн туруордулар. Кэбиһии түгэхтээһин, хаастааһын ньымаларын үөрэтэн, отторун кэбиһэн, күрүөлээтилэр. Уолаттар үлэлэрин түмүгүттэн астынан, эт-хаан өттүнэн чэбдигирэн, от үлэтин дьиҥнээхтик билэн, сайыннарын олус туһалаахтык атаардылар.
Оттон “Мындыр» дуобат лааҕырыгар начаалынньыгынан Нарыйа Николаевна Попова, тириэньэрдэринэн Ньургуйаана Семеновна, Прокопий Прокопьевич, асчытынан Екатерина Васильевна, медигинэн Ирина Павловна үлэлээтилэр.
Бу лааҕырга дуобакка дьарыктана Кэбээйиттэн, Чурапчыттан, Тулагыттан, Бэстээхтэн, Төхтүртэн, Быраматтан уонна Мэлдьэхситтэн оҕолор сырыттылар. Оҕолор Мэлдьэхси нэһилиэгин ытык сирдэринэн похуокка эмиэ сырыттылар. Мэлдьэхси күүстээҕэ Боссоойко алааһыгар Дьондоҕорго күүлэйдээтилэр. Күөлүгэр суунан-тараанан, күүс-уох ылыннылар. Хапсаҕайдаһан, сүүрэн –көтөн, күрэхтэстилэр. Салгыы атын күҥҥэ Боссоойколуун тэҥнээх күүстээх Бараммат Байбал алааһыгар «Ойо уҥуоҕар» бохуоттаатылар. Бу алаастары СӨ үтүөлээх тириэньэрэ Куприянов Василий Васильевич билиһиннэрэн, кэпсээтэ. Оҕолор кэпсээннэри истэн, алаастары көрөн, дуоһуйдулар.
Маны таһынан биир умнуллубат түгэн — сатыы хаамар айанньыт Протодьяконов Александр Константиновиһы кытта көрсүһүү ыытылынна. Кини быйыл Төҥүлүттэн Бороҕоҥҥо диэри 100 км. сири эт атаҕынан хааман, Бороҕоҥҥо ыытылла турар спортивнай Оонньуулар аһыллыыларыгар тиийбитэ уолаттарга үтүө холобур буолла. Александр Константинович бу, билигин, Майа-Төҥүлү маршрутунан баран иһэн, оҕолорго ыалдьыттаата. Кини оҕолорго айылҕаҕа уонна хайаларга хаамыы туһатын туһунан олус интэриэһинэй уонна туһалаах бэсиэдэ оҥордо.
Лааҕыр оҕолоро күн аайы биирдии чаас устата хортуоска сыыһын ыраастаатылар. Дуобат Аан дойдутааҕы федерациятын (ФМЖД) президенинэн үлэлээбит биир дойдулаахпыт Владимир Ильич Птицын оҕо сааһа ааспыт Чараҥ сайылыгар экскурсиялаатылар. Мэлдьэхси нэһилиэгин үлэ, сцена бэтэрээннэрэ Роман Романов уонна Лука Попов ырыа кэрэ киэһэтин бэлэхтээтилэр. Роман Романов спортивнай олоҕун сырдатар истиэндэтин аҕалан, лааҕыр оҕолоругар билиһиннэрдэ. Мантан салгыы, саха норуотугар номоххо киирбит Баһылай Манчаары алааһыгар Арыылаахха экскурсияҕа сылдьан, оҕолор Манчаары бэһигэр сүгүрүйэн кэллилэр.
Лааҕырбыт сүүс харахтаах дуобакка Аһаҕас турнирыгар 1 миэстэни Говоров Прокопий (46 очко), 2 миэстэни Местникова Амелия (42 очко), 3 миэстэни Скрябин Павел (40 очко), ыллылар.
Ити курдук, “Мындыр” лааҕыр оҕолоро дуобакка утумнаахтык дьарыктанан, дьарыктан быыс булан, экскурсияҕа сатыы хааман, эти-хааны чэбдигирдэн, бэккэ сынньанан тарҕастылар.
“Ростик” үлэ-сынньалаҥ лааҕыра 2 сезон үлэлээтэ, 50 оҕо хабылынна.
Бастакы сезоҥҥа лааҕыр начальнигынан Алевтина Васильевна, иитээччинэн Лена Афанасьевна, поварынан Любовь Анатольевна, 2-с сезоҥҥа начальнигынан Екатерина Васильевна, иитээччинэн Лена Афанасьевна, поварынан Анна Николаевна үлэлээтилэр.
Оскуола оҕуруотун көрүү-истии, дьиэҕэ, таһырдьа үүнэр сибэккилэри олордуу, көрүү-харайыы уонна нэһилиэги тупсарыыга үлэ ыытылынна. Штакетниктары саҥардыы, кырааскалааһын.
Лааҕыр оҕолоро хаппыыста, помидор, кабачок, оҕурсу олордоннор, сезон устата сыыс оту ыраастаатылар, уу куттулар.
Юлия Николаевна хомус куруһуогун салайан, оҕолору хомус тардыытын ньымаларыгар, сахалыы норуот ырыаларын толорууга үөрэппитэ. Оҕолор нэһилиэк ыһыаҕар эҕэрдэ нүөмэрдэри биэрэннэр, көрөөччүлэр биһирэбиллэрин ылбыттара. Оттон Анатолий Николаевич уолаттары маска уһанарга үөрэппитэ. Уолаттар бэйэлэрэ штакетник оҥороннор, мастары күрүөлээбиттэрэ.
Алаас луугун хомуйбуттара. Саха сиринээҕи чинчийэр, үөрэтэр академияттан почвовед Протопопова Анастасия Афанасьевнаны кытта мэччирэҥ алаас, охсуллар алаас, тыалаах сир, умайбыт сирдэр буордарын үөрэтиигэ сылдьыбыттара: Игнатьева Юлиана, Степанова Аиза, Тарабукина Марина, Михайлов Руслан, Петров Андриан. Салгыы сир ньууруттан анаалыс ылан чинчийиигэ ыыппыттара. Оҕолор иллэҥ кэмнэригэр араас тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк кыттан, үөрэ-көтө оонньоон, билиилэрин хаҥатан, сайыннарын олус туһалаахтык атаардылар.
Надежда АНДРОСОВА,
Мэлдьэхси.