Сайын – сыл саамай күүтүүлээх кэмэ. Саха сирин кылгас, ол эрэн кэрэ-бэлиэ сайынын умнуллубаттык атаарарга, саҥа сирдэри арыйарга, күүс-уох мунньунарга ханнык миэстэлэр, ханнык сынньалаҥ көрүҥнэрэ баалларый? Бүгүн «Эдэр саас» саайт бу сыалга анаан эһиэхэ анаан хас да сүбэни бэлэмнээтэ.
1. Көхтөөх сынньалаҥ уонна экстрим
Бэйэни тургутан көрөр, адреналин ылар, саҥа иэйиини билэр дьоҥҥо бу көрүҥнэр барсыахтара.
Өрүс устун устуу (сплав). Буотама, Өлүөнэ, Амма курдук кэрэ өрүстэринэн катамаранынан, байдарканан устуу – дьиҥнээх муччургэннээх сырыы. Айылҕаҕа хонон, балыктаан, хайаҕа ыттан, уот иннигэр сэһэргэһэн, доҕордоһон-атастаһан кэлэр – бу барыта биир айаҥҥа кыайтарар.
Саҥа арыйыылар. Куорат иһигэр да, таһыгар да көхтөөхтүк сынньаныахха сөп. Ол курдук: Картинг – түргэн сырыыны сөбүлээччилэргэ. Атынан айан – айылҕалыын алтыһарга, ураты эйгэҕэ киирэргэ.
Быалаах пааркалар (веревочные парки) – хорсун быһыыны, имигэс хамсаныыны эрэйэр күрэх.
2. Айылҕалыын алтыһыы: кэрэ миэстэлэринэн айан
Сахабыт сирин айылҕатын кэрэтин, кистэлэҥин илэ хараххынан көрөн, дууһалыын сынньанар туохха да тэҥнээх буолуо дуо?
Өлүөнэ очуостара («Ленские столбы»). Теплоходунан, катерынан уһун айаҥҥа турунан, аан дойдуга аатырбыт «Өлүөнэ очуостарын», «Тукулаан» кумахтарын, «Булуус», «Күрүлүүр» кэрэ миэстэлэрин көрүөххэ сөп.
Булуус, Күрүлүүр, Турук Хайа. Биир күүнэн эргийэн кэлэр, ол эрээри өйгө-санааҕа уһуннук хаалар сырыы. Сайыҥҥы куйааска ирбэт тоҥ «Булуус» мууһугар сөрүүкүүгүн, «Күрүлүүр» күрүлгэнин сэргэхсийэҕин, «Турук Хайа» үрдүгэр тахсан киэҥ нэлэмэн алаастары одуулуугун.
Хайаҕа айан. Массыынанан уһун айан – бэйэтэ туспа романтика. Хаандыга хайалара. Өрөспүүбүлүкэбит биир кэрэ көстүүлээх сирэ. Хайалар киһи кутун-сүрүн тардаллар, санаатын күүһүрдэллэр. Манна үлэлиир сынньалаҥ баазалара бэйэлэрэ туспа бырагырааммалаахтар: поход, хайаҕа ыттыы, билсии-көрсүү.
Өймөкөөн. Тымныы полюһа сайынын эмиэ ураты кэрэ көстүүлэрдээх. Хоту дойду айылҕата, хайалара киһини сөхтөрөр. Манна эмиэ анал туурдарынан айанныахха сөп.
3. Чуумпу уонна табыгастаах сынньалаҥ
Күннээҕи түбүктэн сылайбыт, дьиэ кэргэниниин, доҕотторун-атастыын чуумпуга сынньаныан баҕалаах дьоҥҥо сынньалаҥ баазалара бааллар.
Сынньалаҥ баазалара. Билигин баҕарбыт сиргэр барытыгар кэриэтэ табыгастаах усулуобуйалаах, баанньыктаах, аһыыр сирдээх баазалар үлэлииллэр. Айылҕаҕа тахсан, шашлыктаан, сибиэһэй салгынынан тыынан, күүс-уох мунньунан кэлиэххэ сөп.
Дьон санаата
Альбина Пудова, киин куорат олохтооҕо:
«Ааспыт өрөбүлгэ дьиэ кэргэммин кытта сынньалаҥ баазатыгар тахсан кэлбиппит. Күннээҕи түбүктэн, куорат тыаһыттан-ууһуттан тэйэн, айылҕаҕа сынньанар олус үчүгэй эбит. Мааны, сылаас дьиэ, шашлык, сибиэһэй салгын… Кырдьык, дууһалыын сынньанныбыт. Бэйэбит дойдубут кэрэтин ахтыбыт эбиппит. Өссө да хайаан да барыахпыт.
Айыына Каратаева, устудьуон:
«Биһиги улаханнык толкуйдуу барбакка, үһүө буолан Буотама өрүһүнэн устардыы барбыппыт. Наадалаах тэриллэри куортамнаан, массыынанан Хаҥаласка тиийэн, өрүскэ киирбиппит. Биир эрэ ыарахаттары көрсүбүппүт – массыынабытын ханна хаалларар уонна сплав кэнниттэн хайдах төннөр боппуруос этэ. Устан иһэн тулаҕын көрөҕүн: биирдэ хойуу тыа, биирдэ үрдүк хайалар… Элбэх хаспаҕы, хайаҕа үүнэн турар от-мас сылгы үөрүн курдук көстөрүн сөҕө-махтайа көрбүппүт. Бастакы сырыы буолан, кыра алҕастардаах да буолларбыт, бу айаны олохпут тухары өрүү саныы сылдьыахпыт».
Алина Диодорова, ХИФУ устудьуона