БЕЛАЗИСТАР
Үлэҕэ киирии
Биир сылынан үөрэхпитин түмүктээн, күһүн балаҕан ыйыгар анаммыт сирдэрбитигэр үлэлии тарҕаһар кэммит тиийэн кэлбитэ.
Аны хаһан, ханна көрсөрбүтүн Дьылҕа Хаан бэйэтэ көрөн турдаҕа. Ол кэнниттэн сорох уолаттары баччааҥҥа диэри көрсө иликпин. Элбэх уол “Индигирзолото”, уонча уол “Алданзолото”, биһиги үһүө буолан Усуйаана сиригэр 1970 сыллаахтан көмүс хостооһунугар үлэлээн эрэр улахан Кулаар бириискэтигэр үлэлии тиийбиппит. Чикальдин Александр Иванович Амматтан, Потапов Василий Егорович Намтан сылдьаллара.
Балаҕан ыйын 14 күнүгэр Усуйаанаҕа, Кулаар пордугар сотобутунан хаарга үктэнэ түспүппүт. Портан Кулаарга диэри сэттэ биэрэстэлээх сири айаннаан гостиницабытыгар тиийбиппит. Ол саҕана, көмүс хостооһунугар үксэ кэлии дьон баһылаан-көһүлээн үлэлииллэрэ.
Каадыр отделыгар тиийбиппит, соһуйуу, саҥа аллайыы бөҕө буолбуттара. “Начаалынньык суох. Сарсын кэлээриҥ”, — диэбиттэрэ. Дьэ, ити курдук балачча эрэйдээбиттэрин кэннэ, биһиги ыксаан: “Дэһээккиҥҥэ сибээскэ тахсабыт”, — диэбиппитигэр, тосту уларыйан үлэҕэ ылбыттара, олорор дьиэ биэрбиттэрэ.
Оччотооҕу көмүс хостуур бириискэлэр тойонноотор тойонноро Дэһээккин бэйэтинэн ыҥыран олорон кэс тылын эппитэ, алгыстаах тылларынан алҕаабыта. Ол тыллар сүмэһиннээх дорҕоонноро долоҕойбутунан түстэҕэ, тойон киһи эппитин түһэн биэрбэккэ, кэлин даҕаны кини хайҕал тылларын элбэхтэ ылбыппыт, мааныламмыппыт. Талыллан кэлбиппитин түһэн биэрбэккэ, күүстээх үлэҕэ буһан-хатан, куттаммакка, чаҕыйбакка, тэҥҥэ үлэлээн өр сылларга Сахабыт сирин элбэх бириискэлэригэр көмүстээх кумах таһыытыгар БелАЗ массыыналарга үлэлээммит, иһиллэн-биллэн барбыппыт.
Тус хоту Усуйаана Кулаарыгар тымныы тыйыс үрдүк хайалардаах Индигииркэҕэ, баһыллар көмүстээх Алдаҥҥа саха суоппардара бааллар, үлэлииллэр диэн өйдөнөр, кэпсэнэр буолбуппут. Ол туоһутунан, түөрт уолбут дойдубут үрдүк наҕараадатын тутан, үөрүүбүт-көтүүбүт үрдээбитэ. Бөлөхпүт салайааччыта Баһылай Баһылайабыс Мигалкин сыралаах үлэтэ көстүбүтэ, билиммиттэрэ. “Мин уолаттарым уордьаннаах Белазистар” диэн ханнык баҕарар көрсүһүүлэргэ, мунньахтарга киэн туттан этэр-тыынар этэ.
Түмүкпэр, эдэр ыччат, ханнык да үлэттэн толлубакка, саллыбакка ылсан иһиҥ. Бэриниилээхтик үлэлээҥ диэн баҕа санаабын тиэрдэбин.
Петр Седалищев, Дьокуускай.