Сахайаана Сатыбалдиева: «Дьонум өйөбүлэ – миэхэ саамай күндү бэлэх»

Быйыл Туймаада ыһыаҕын чэрчитинэн ыытыллыбыт «Туймаада Куо – 2025» Кэрэ куо уонна талаан күрэһин кыайыылааҕынан балет артыыһа Сахайаана Сатыбалдиева буолла. Күрэскэ өрөспүүбүлүкэ араас муннугуттан 14 кыыс кытынна.

Кыайыылаах сүрүн бириис быһыытынан «Харысхал» ювелирнай хампаанньаттан 500 тыһ.солк. суумалаах эксклюзивнэй киэргэли, «Onni» кэриэй косметикатын маҕаһыыныттан 100 тыһ. солк. сэртипикээти тутта. Ону таһынан, Сахайаана кэлэр 2026 сыллааҕы Туймаада ыһыаҕын бочуоттаах ыалдьыта (амбассадора) буолар чиэскэ тигистэ.

«Сардаана Куо» анал аат уонна I вице-мисс үрдүк аатын Карина Колесова ылла. Кини «Көмүлүөк» саха иһитин хампаанньатыттан 300 тыһ. солк.х сэртипикээтинэн наҕараадаланна. «Кэскилээнэ Куо» уонна II вице-мисс аатын Виктория Попова сүктэ. Киниэхэ «Туймаада Диско» тэрийээччилэриттэн ханнык баҕарар дойдуга көтөргө 100 тыһ.солк. сэртипикээти туттардылар.

Күрэс кэнниттэн кыайыылаах Сахайаана Сатыбалдиева «Эдэр саас» саайтка анаан үөрүүтүн кытта  үллэһиннэ:

— «Туймаада Куо-2025» аатын сүгэн төһө үөрдүн уонна туох санаалар киирэллэрий?

— «Туймаада Куо – 2025» кыайыылааҕа буолбуппун дьэ өйдөөн, итэҕэйэн эрэбин. Бу ааты сүгэр — миэхэ улахан ситиһии уонна чиэс. Кэлэр сыл «Туймаада ыһыаҕын» сирэйэ буоларбыттан олус үөрэбин, киэн туттабын уонна долгуйабын. Бу олус улахан эппиэтинэс. Миэхэ итэҕэйбит, ыалдьыбыт дьонум эрэлин үрдүктүк тутан, чиэстээхтик илдьэ сылдьыам диэн эрэннэрэбин.

— Маннык түмүк буолуо диэн кэтэспитиҥ дуу, эбэтэр олох соһуччу буолла дуу?

— Кыттыбыт кыргыттар бары олус күүстээх, талааннаах, ураты этилэр. Ол иһин бүтэһиккэ диэри кыайыам диэн итэҕэйбэт этим. Бэйэм ааппын истэн баран олус соһуйбутум, аҕыйах сөкүүндэ иһигэр араас ийэиилэр киирбиттэрэ. Испэр «Кырдьык дуо? Мин дуо?» диэн ыйыта сатыы турбутум (күлэр).

— Ааккын истэн баран, бэйэҕэр туох диэбиккиний?

— Ааппын ааттаабыттарыгар «Кырдьык кыайдым дуу? Барыта сатанна. Кыракый Сахаайа көрбүтэ буоллар, наһаа киэн туттуо этэ. Миэхэ ыалдьыбыт дьонум итэҕэлин толордум», — диэн санаалар охсуллан ааспыттара. Бу кыайыыга кэлбит суолбун санаабытым. Урут «Сөптөөх суолунан иһэбин дуо?» диэн ыйытар буоллахпына, билигин бу күрэскэ тоҕоостоох кэмҥэ кыттыбыппын, сөптөөх суолунан иһэрбин өйдөөтүм.

— Күрэс тухары ордук ханнык түгэн өйгөр хатанан хаалбытай?

— Ордук успуорт түһүмэҕэ өйбөр хатанна. Тоҕо диэтэххэ, сахалыы оонньуулары кыра эрдэхпинэ эрэ оонньообутум. Күөрчэх ытыйыытыгар биир да таммах түһүө суохтаах этэ, ол эрээри биир син биир түспүтэ. Ол да буоллар, сыанаҕа кыргыттары кытта күлэ-үөрэ, бэйэ-бэйэбитигэр көмөлөһөн күрэхтэспиппит барытыттан ордук өйдөнөн хаалла.

— Оттон ханнык түһүмэххэ ордук ыарырҕаттыҥ?

— Дьиҥэр, оннук улаханнык ыарырҕаппыт түһүмэҕим суох. Ол эрээри, күүстээх ардахтан сыана сиигирэн, бадарааннанан, олус халтарыттар буолбута. Онон талааммын көрдөрөрбөр арыый уустук этэ. Дьэ, балет артыыһа буоларым быһыытынан, араас ыарахаттан тахса үөрүйэх буоламмын, арыый-аччыгыйдык халтарыйан да туран, үҥкүүбүн ситиһиилээхтик түмүктээбитим.

— Күрэс устата ким ордук күүс-көмө буолла?

— Саамай күүс-көмө буолбут киһим – күндү ийэм. Кини сыана кэннигэр сүүрэ-көтө сырытта, таҥастарбын бэлэмнииргэ, аһатарга-сиэтэргэ, сүбэлииргэ-амалыырга көмөлөстө. Ону таһынан, чугас дьонум, доҕотторум, кэллиэгэлэрим кэлэн, хаһыытаан-ыһыытаан өйөөн, күүс биэрдилэр. Кинилэр баар буоланнар, долгуйуубун кыатанан, таһымнаахтык кытынным.

— Атын кыттааччылары кытта сыһыан хайдах үөскээтэй?

— Кыргыттары кытта олус истиҥник доҕордостубут, бэйэ-бэйэбитигэр көмөлөһөн, өйөбүл буолан биэрдибит. Биир нэдиэлэ иһигэр маннык сылаас сыһыан үөскүөн сөбүн өйдөөтүм. Бу курдук кэрэ кыргыттары кытта билсибиппиттэн, доҕордоспуппуттан олус үөрэбин. Кинилэр бары бу үрдүк ааты сүгэргэ толору кыахтаахтар дии саныыбын. Кыаҕым эбитэ буоллар, хас биирдиилэригэр кыайыы хоруонатын кэтэрдиэм этэ.

— Бу күрэс эйиэхэ тугу биэрдэ, туохха үөрэттэ?

— Бу күрэс миэхэ баҕа санаа туоларыгар эрэли бөҕөргөттө. Киһи дьиҥнээхтик баҕардахха, дьулустахха, төһө да кэм аастын, сыалын ситиһиэн сөбүн өйдөөтүм. Саамай сүрүнэ – түһэн биэрбэккэ, инниҥ диэки эрэллээхтик хардыылыы туруохтаах эбиккин.

— Күрэс кэнниттэн олоххор туох уларыйыылар киириэхтэрэй?

— Биллэрдик олохпор уларыйыылар киириэхтэрэ диэн эрэнэбин. Мин билигин бу үрдүк ааты сүкпүт киһи, эппиэтинэһим улаатта. Өрөспүүбүлүкэ чиэһин үрдүктүк тутуохтаахпын. Ол эрээри, дууһабар уруккум курдук сырдык санаалаах, үөрэ-көтө сылдьар Сахайаананан хаалыам.

— Инникитин маннык күрэстэргэ кыттар санаалааххын дуу, эбэтэр атын эйгэҕэ холонуоҥ дуо?

— Кэлэр биир-икки сылга маннык күрэстэргэ кыттыбатым буолуо. Онтон бэйэбин муода уонна дизайн эйгэтигэр холонон көрүөхпүн баҕарабын. Бу хайысха миигин эрдэттэн олус тардар уонна интэриэһиргэтэр.

— Эйиэхэ ыалдьыбыт, итэҕэйбит дьоҥҥор тугу тиэрдиэҥ этэй?

— Миэхэ ыалдьыбыт, эрэммит бар дьоммор улахан махталым тылларын тиэрдэбин! Кинилэр баар буоланнар, мин бу күрэскэ кыттарга быһаарыммытым, бэйэбэр эрэлим күүһүрбүтэ. «Туймаада Куо» аатын истэммин, кинилэр үөрүүлээх хаһыыларыттан харахпар уу кэлэ сыспыта. Хас биирдиилэрин истибитим, дууһабыттан махтанабын. Дьонум өйөбүлэ – миэхэ саамай күндү бэлэх.

«Туймаада Куо» — Саха сирин кэрэтин, баай култууратын, үйэлээх үгэстэрин кэрэһэлиир ураты тэрээһин. Хас биирдии кыттааччыга уонна кыайыылаахха эҕэрдэбитин тиэрдэбит!

Кэпсэттэ Алина Диодорова, ХИФУ устудьуона