«Рослесинфорг» федеральнай судаарыстыбаннай тэрилтэ Читатааҕы салаатын исписэлиистэрэ Саха сирин тыатыгар быйыл эрэ үлэлээбит буолбатахтар.
edersaas.ru
Чита таксатордара өрөспүүбүлүкэ ойуурун аан бастаан докумуоннааһыҥҥа көхтөөхтүк үлэлээннэр, ойуур картатын уонна характеристикатын оҥорбуттара. Ол өрдөөҕү сыллар курдук, билигин Чита дьоно Алдан, Дьааҥы лесничестволарыгар уонна «Өлүөхүмэтээҕи» айылҕа судаарыстыбаннай пааркатын ойуурун инвентаризациялааһыҥҥа үлэлээтибит.
Нэһилиэнньэлээх пууннартан ыраах сытар, суола-ииһэ суох ойуур учаастактарыгар бастайааннай боруобалыыр былаһааккалары оҥордубут. Үлэлиэхтээх учаастактарбытыгар сороҕор бөртөлүөтүнэн көтөн, сороҕор өрүһүнэн устан тиийбиппит. Онуоха ордук уустуга суол суоҕа, ырааҕа эрэ буолбакка, ааспыт өттүгэр докумуоннар сыыппара технологиятыгар киллэриллибэтэхтэрэ буолбута. Инвентаризация үлэтин бэлэмниир түһүмэҕэр биһиги 16 мөлүйүөн гектар иэннээх ойууру докумуоннаан, компьютерга киллэрдибит. Хонуутааҕы үлэбитин бүтэрэн баран, бастайааннай боруобалыыр былаһааккалартан хомуллубут мээрэйдэр, чахчылар түмүктэрин сааһылыахпыт, оҥоруохпут уонна ойуур ахсаанынан, хаачыстыбатынан көрдөрүүлэрин быһаарар матырыйааллары бэлэмниэхпит. Ол кэнниттэн бары салаалар хомуйбут чахчыларын түмүөхпүт. Итинэн Дьааҥы, Томпо, Индигир уонна Халыма лесничестволарыгар ыытыллыбыт үлэ сыллааҕы түмүгүн оҥороммут, Илин Сибииргэ ирбэт тоҥноох ойуур уонна туундара чугаһынааҕы тыа, ону таһынан бүттүүн Саха Өрөспүүбүлүкэтин ойуурун ахсаанынан итиэннэ хаачыстыбатынан характеристикаларын ырытар матырыйааллары бэлэмниэхпит.
Читатааҕы уонна Саха сиринээҕи салаалар 1963 с. биир бирикээһинэн тэриллибиттэрэ. Икки салаа кэлэктииптэрэ урукку сыллартан доҕордоһоллор, хардарыта көмөлөсүһэн үлэлииллэр. Читаттан элбэх исписэлиис Саха сиригэр көһөн кэлэн, олохсуйан үлэлээбиттэрэ-хамсаабыттара. Хонуутааҕы үлэбитин бүтэрэн, дойдубутугар тиийэн, сылаас кыбартыырабытыгар олорон, биһиги балааккаҕа хонон, кулуһуҥҥа күөстэнэн, ботуоҥка сүгэһэрдээх түҥ тайҕа устун уонунан көстөөх сири хааман, үөҥҥэ-көйүүргэ сиэтэн, куйааска буһан, тымныыга тоҥон, быһата, табыгаһа суох усулуобуйаҕа үлэлээбиппитин түргэнник умнуохпут. Арай, Саха сирин киэҥ-нэлэмэн баай хара тыатын хатыламмат кэрэ көстүүтүн уонна кини дууһаҕа саҕар иэйиилэрин умнуохпут суоҕа.
Сергей Бузин, «Рослесинфорг» Читатааҕы салаатын отделын начальнига, edersaas.ru