Ил Дархан эбээһинэһин толорооччу Айсен Николаев этиитинэн санаа атастаһыыта буолла
Үөрэх үлэһиттэрин Атырдьах ыйынааҕы мунньахтарын иитинэн санаа атастаһыыта буолан ааста. Тэрээһиҥҥэ олохтоох салаайааччылары сэргэ статс-сэкирэтээр — дойду Үөрэҕин уонна наукатын миниистирин солбуйааччы Павел Зенькович, “Үөрэнээччилэр Арассыыйатааҕы хамсааһыннара” тэрилтэ дириэктэрин эрэгийиэннэри кытта үлэҕэ солбуйааччыта Дарья Толкачева кытыннылар.
edersaas.ru
Санаа атастаһыыта СӨ Ил Дарханын эбээһинэһин быстах кэмҥэ толорооччу Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэҕэ үөрэҕи, науканы сайыннарыыга туһаайбыт этиилэрин түмүгүнэн барда. Урутаан эттэххэ, тэрээһин араас өттүттэн көрүүлэрдээх ааста, аһаҕас санаалар да этилиннилэр, кыратык кириитикэ да баар. Быһатын эттэххэ, силигин ситтэ. Павел Зенькович Национальнай бырайыак туһунан кылгастык билиһиннэрдэ. Бу дойду бэрэсидьиэнэ туруорбут соруктарыттан аттарыллан таҥыллыбыт хас даҕаны федеральнай бырайыактартан турар. Маныаха кини үс инники турар, бэйэ-бэйэлэрин ситэрсэн биэрэр суолу бэлиэтээтэ. Бастакытынан, материальнай-тиэхиньиичэскэй баазаны сайыннарыы (аныгы оскуолалар, тэриллэр, о.д.а.). Иккиһинэн, ис тутула (үөрэх бырагыраамалара, кинигэлэрэ…). Үсүһүнэн, учуутал үлэтэ. Аныгы оскуола, аныгы бырагыраамалар баар буолуохтара. Онуоха өрүү саҥаттан-саҥаҕа үөрэнэр, таһымын үрдэтэр, аныгы ньымалары киллэрэр, идэтин сөбүлүүр уоттаах харахтаах учуутал ирдэнэрин ыйда. Кэккэ сылларга учуутал 50 бырыһыана квалификацияларын уларытыахтаахтар диэн бэлиэтээтэ.
Национальнай бырайыак урукку курдук биир эрэ салааны өрө туппакка, барытын тэҥинэн сайаннарар соруктаах. Манна оскуола иннинээҕи үөрэхтээһинтэн саҕалаан, талааннаах оҕолору булан сайыннарыыга, үрдүк үөрэххэ тиийэ барыта хабыллар. Ол түмүгэр Арассыыйа уопсай үөрэхтээһин көрдөрүүтүнэн 10 бастыҥ дойду кэккэтигэр киириэхтээх.
“Аныгы оскуола”, “Эдэр профессионаллар”, “Үөрэх цифровой эйгэтэ”, “Талааннаах оҕолору кытта үлэ”, “Социальнай көҕүлээһин”, “Арассыыйа куонкурустаһар уонна кэрэхсэбиллээх үрдүк үөрэҕэ” диэн федеральнай бырайыактар тустарынан билиһиннэрдэ.
Оттон СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин эбээһинэһин толорооччу Владимир Солодов үөрэх үлэһиттэригэр бэйэтин санаатын тиэртэ. Ол курдук, бастакытынан, оҕо ханна олороруттан тутулуга суох хаачыстыбалаах үөрэҕинэн хааччыллыахтаах. “Сороҕор, материальнай баазанан олус үлүһүйэбит. Кэлин оҕо оскуолаҕа хайдах хаачыстыбалаах паартаҕа олорон үөрэммитинэн, дуоскаҕа хайдах миэлинэн суруйбуттара өйдөбүл буолан хаалыа суоҕа. Хайдах учууталлар үөрэппиттэрэ, оскуола атмосферата өйдөнөн хаалыаҕа”, — диэн иһитиннэрдэ. Иккиһинэн, талааннаах оҕону булан арыйыы, салгыы сайыннарыы улахан суолталаах диэн ыйда. Бэрэсидьиэн 2012 сыллааҕы Ыам ыйынааҕы ыйааҕын кэнниттэн өрөспүүбүлүкэҕэ үөрэх үлэһиттэрин хамнаһа лаппа үрдээбитин уонна кэлиҥҥи 5 сылга 52 оскуола үлэҕэ киирбитин, билигин өссө 28 оскуола тутулла турарын иһитиннэрдэ. Национальнай бырайыак региональнай компонена олоххо киириитигэр ордук болҕомтону материальнай базаны хаҥатыыга, ол эрээри, инники күөҥҥэ үөрэтии ис хоһоонун чорботуохтарын иһитиннэрдэ. Ону тэҥэ учууталлары уонна оскуола салайар састаабын кытта үлэ күүһүрүөн эттэ.
Бэрэсидьиэн дьаһалынан олоххо киирэр “Үөрэх” национальный бырайыак чахчы киэҥ көрүүлээх уонна сыллата тиһиллэн, сыыйа 10 бастыҥ көрдөрүүлээх үөрэхтээх дойдулар кэккэлэригэр сирдиир соруктаах. Маныаха үөрэх бары эйгэтин хабан тэҥинэн сайыннарар санаалаахтар.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Мария ВАСИЛЬЕВА (СИА) хаартыскаҕа түһэриитэ.