Бары истэ-билэ сылдьаргыт курдук, атырдьах ыйын 1-5 күннэригэр Амма улууһун киинигэр Саха сирин норуоттарын VII Спортивнай оонньуулара ыытыллыахтара. Сыл сүрүн спортивнай сабыытыйатынан ааҕыллар тэрээһин саҕаланыар диэри лоп курдук 90 хонук хаалла.

Бүгүн Спорт министиэристибэтин физическэй култуураҕа, маассабай спорка управлениетын салайааччы Николай Цыпандины кытта Амматааҕы Оонньууларга бэлэмнэнии хаамыытын туһунан сэһэргэһэбит.

Бастыҥтан бастыҥнар сүүмэрдэнэн

—Аммаҕа ыытыллар Оонньууларга өрөспүүбүлүкэ 2 470 чулуу спортсмена уон алта көрүҥҥэ күрэс былдьаһыаҕа:

аэробикаҕа, баскетболга, волейболга, мини-футболга, чэпчэки атлетикаҕа, остуол тенниһигэр, көҥүл тустууга, дуобакка, саахымакка, оҕунан ытыыга, буулдьанан ытыыга, спортиҥҥа, бокска, пляж волейболугар, олорон эрэ волейболлааһыҥҥа, адаптивнай спорт чэпчэки атлетика көрүҥнэригэр.

Оонньуулар иккис түһүмэхтэрин иитинэн Саха сирин 11 чөмпүйэнээтэ, үөрэнээччилэр ортолоругар тоҕус өрөспүүбүлүкэҕэ бастыыр иһин күрэхтэһии ыытылыннылар. Олорго барыта 4 500 киһи кыттан күрэстэстэ. Бу иннинэ улуустардааҕы, куораттардааҕы куоталаһыылар буолбуттара. Аммаҕа буолар түмүктүүр үһүс түһүмэххэ билиҥҥитэ игровой көрүҥнэргэ 112 путевка оонньонно, 496 биирдиилээн спортсмен Оонньууларга кыттар быраабы ылан, салгыы ох курдук оҥосто, кустук курдук куоһана сылдьар. Ол эбэтэр, кыттааччы 60 бырыһыана Аммалыыр путевкатын хармааныгар укта сылдьар. Арай, пляж волейболугар иккилии киһиттэн турар эр дьон, дьахталлар хамаандалара сүүмэрдээһинэ суох киллэриллиэхтэрэ.

Оҕо спордун суолтатын үрдэтэр итиэннэ улуус таһымыгар болҕомто күүһүрэрин ситиһэр инниттэн, эмиэ Намнааҕы Оонньуулартан саҕалаан оскуола үөрэнээччилэрин күрэхтэһиилэрин киллэрэн биэрбиппит. Аҥардас Саха сирин бастыҥ спортсменнарын кытта бииргэ параакка хаамсан киирэллэрэ да кинилэргэ олохторун умнуллубат түгэнинэн буолара чахчы.

Быйылгы Оонньуулар уратылара

Эмиэ Намнааҕы Оонньууларга диэри тэрийээччи улуус хамаандата түмүк күрэхтэһиигэ быһа киллэриллэр балаһыанньата баара. 2014 сылтан ити бэрээдэк уларытыллан, хаһаайыттар сүүмэрдиир күрэхтэһиилэргэ эмиэ кыттар буолбуттара, ол оннугар эбии биир көрүҥү бэйэлэрэ талар бэрээдэктэрин оҥорбуппут. Холобур, намнар киирэ спордун киллэртэрбиттэрэ. Мээчик оонньуутун өрө туппут аммалар пляж волейболун талбыттара эмиэ өйдөнөр дии саныыбын.

Истэ-билэ сылдьаргыт курдук, билигин дойду үрдүнэн инбэлииттэр эйгэлэрин кэҥэтиигэ күүстээх үлэ барар. Саха сиригэр онно анаан адаптивнай спорт киинэ тэриллэн үлэлиир. Спортменнарбыт дойду күрэхтэһиилэригэр ситиһиилээхтик кытталлар, көрдөрүүлэрэ сыллата тупсан иһэр: олорон эрэ волейболга эр дьоммут хамаандата Арассыыйаҕа икки сыл субуруччу үһүс миэстэни ылла; Алена Дмитриевабыт дойду паралимпийскай хамаандатын чилиэнэ…

Ити өрүтү болҕомтоҕо ылан, Спорт министиэристибэтигэр сүбэлэһэн баран, Амматааҕы Оонньууларга адаптивнай спорт көрүҥнэрин – чэпчэки атлетиканы уонна олорон эрэ волейболу – киллэрэн биэрэргэ быһаарбыппыт. Ити быйылгы Оонньуулар биир сүрүн уратыларынан буолуоҕа.

Сыыппара

Саха сирин норуоттарын Спортивнай оонньууларын түмүк күрэхтэһиилэригэр

5 485

тэрээһиннээх кыттааччы кэлэрэ күүтүллэр.

 Аммаҕа аныгы стадион дьэндэйэр

Бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Михаил Гуляев салайааччылаах тэрийэр кэмитиэт иһинэн 18 оробуочай бөлөх үлэлиир. Олору хайысхаларынан туһааннаах министиэристибэлэр сүрүннүүллэр. Ол курдук, Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ ипподрому саҥардан тутууга, спортсменнары, ыалдьыттары аһынан-үөлүнэн хааччыйыыга, Үөрэх министиэристибэтэ оскуолаларынан, оҕо уһуйааннарынан Оонньуулар кыттыылаахтара түһэр, аһыыр сирдэрин бэлэмнээһиҥҥэ эппиэттээҕинэн буолаллар. Амма, Бөтүҥ өрөспүүбүлүкэтээҕи суолталаах суоллары оҥорууга итиэннэ сэлиэнньэ иһигэр айан-сырыы боппуруостарыгар Транспорт министиэристибэтэ үлэлэһэр.

Оонньууларга анаан улууска түөрт улахан эбийиэк тутулла турар: Аммаҕа бэйэтигэр элбэх хайысхалаах универсальнай саала, сылаас манежтаах, 3 000 көрөөччү киирэр стадиона, Чапчылҕан нэһилиэгэр спорт саалата итиэннэ Бөтүҥҥэ — адаптивнай спорт саалата.

Ааспыт ый ортотугар улууска тэрийэр кэмитиэт көһө сылдьар мунньаҕа буолбута. Онно бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Игорь Никифоров бу эбийиэктэргэ сылдьан үлэни-хамнаһы билсибитэ, тутааччылары кытта кэпсэппитэ. Уонна улуус дьаһалтатыгар буолбут мунньахха улахан кээмэйдээх үлэ барбытын, барарын ыйан туран, аны маны барытын кыраһыабайдык түмүктүөххэ наада диэбитэ.

Олохтоох дьон бачыымнарынан

Аммалар Оонньууларга көхтөөхтүк бэлэмнэнэллэр. Биир дойдулаахтара, Саха циркэтин уус-уран салайааччы-дириэктэрэ, Арассыыйа уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа Сергей Расторгуев Оонньуулар аһыллыыларын, сабыллыылларын биир-биэс харчыта суох режиссердаан туруоран биэрэргэ тылланан, үлэлии-хамсыы сылдьар. Кыһын устата Култуура министиэристибэтин өйөбүлүнэн нэһилиэктэр икки ардыларыгар култуура, спорт бэстибээлин тэрийэн, күрэхтэһии аһыллыытыгар, сабыллыытыгар туттуллуохтаах сүрүн көстүүлэри бэлэмнээн, кыттаачыларын талан, таҥастарын-саптарын тиктэн, булунан олороллор. Манна даҕатан манныгы бэлиэтиэхпин баҕарабын: Оонньуулар култуурнай бырагыраамаларыгар Дьокуускайтан, атын улуустартан 250 эрэ кыттааччы ыҥырыллыаҕа, сүрүн күүһүнэн олохтоох дьон бэйэлэрэ буолуохтара, ити — 2 200 киһи.

Аны былырыыҥҥыттан Амма спортсменнарын бачыымын өйөөн улуус киинигэр, нэһилиэктэргэ ыраастаныыга, сэлиэнньэлэр тас көстүүлэрин тупсарыыга субуотунньуктар тэриллэннэр, күүстээх үлэ барар. Ол түмүгэ номнуо харахха быраҕыллар буолбут.

Ааспыт ыйга, Спорт министиэристибэтин десанын кэмигэр Сатаҕай оскуолатын дириэктэрэ Егор Шишигин ыам ыйыттан физкултуура, үлэ уруогун учууталларын Аммаҕа Оонньуулар эбийиэктэригэр көмөҕө командировкаҕа ыытарын туһунан иһитиннэрбитэ. Ону атын нэһилиэктэргэ холобур быһыытынан кэпсээбиппитигэр, сир-сир аайы биһирээбиттэрэ, өйөөбүттэрэ. Ол курдук, Болугур оскуолатын дириэктэрэ Александр Михайлов учууталлар биригээдэлэрин тэринэн, улуус, Амма нэһилиэгин салалталарын кытта кэпсэтэн, ханна ыыталларынан үлэлиэхпит диэн эппитэ. Үрдүкү кылаас үөрэнээччилэрэ эмиэ көх-нэм буоларга бэлэмнэрин биллэрбиттэрэ.

Онон, түмүктээн эттэххэ, Оонньууларга бэлэмнэнии үлэтэ күнтэн күн тэтимирэн иһэр.

Роман ПОПОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru