Саха сиригэр оҕо төрөөһүнэ кэнники алта сылга элбээтэ

СӨ Ил Дархана Айсен Николаев ол туһунан социальнай ситимҥэ иһитиннэрбит.  Өрөспүүбүлүкэҕэ 2020 сылга 12 957 оҕо күн сирин көрбүт. Бу 2019 сыллааҕар 140 оҕонон элбэх. Саха сирэ оҕо төрөөһүнүнэн Арассыыйаҕа ахсыс миэстэҕэ турар, оттон Дьокуускай Уһук Илиҥҥэ бастакы үктэлгэ турар. Бу туһунан СИА иһитиннэрэр.

«Үһүс уонна онтон кэлэр оҕо төрөөһүнэ эбиллибит, былырыын 5120 оҕо төрөөбүт, бу оҕо төрөөһүнүн уопсай ахсааныттан 40% ылар», — диэн суруйбут Айсен Николаев. Маныаха бу кэнники сылларга оҕо төрөөһүнүн өйөөһүҥҥэ ылыныллыбыт миэрэлэр түмүктэрэ диэн бэлиэтээбит. Оттон дойду бэрэсидьиэнэ дойду уустук демографическай кэмҥэ киирбитин ыйан туран, Арассыыйаҕа оҕо төрөөһүнүн үрдэтэргэ ыҥырбыт. 2024 сылга  оҕо төрөөһүнүн коэффициена 1,5 оннугар 1,7 тиийэригэр сорук туруорар.

Саха сиригэр кэнники сылларга оҕо төрөөһүнэ элбээһинигэр, СӨ Бырабыыталыстыбата дьиэ кэргэни өйүүргэ көмөтө,  уопсай усулуобуйа, эбии миэрэлэр ылыллыылара, биир кэмнээх харчынан төлөбүрдэр, оҕо тэрилтэлэрин тутуулар уонна онтон да атын араас өйөбүллэр тирэх буолаллара бэлиэтэнэр.

«Биһиги икки уол кэнниттэн күүтүүлээх кыыспытын күн сиригэр көрдөрөн, 2017 сыллаахха элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн буолбуппут. Онтон былырыын игирэлэрдэнэн, үөрүүбүт өссө үрдээбитэ. Мин Перинатальнай кииҥҥэ оҕоломмутум. Онно усулуобуйата олус үчүгэй, аныгы аппарааттардаахтар, үтүө санаалаах, кыһамньылаах үлэһиттэрдээхтэр. Бастаан дьулайбытым эрээри, мэдиссиинэ үлэһиттэрэ олус үчүгэйдик, кыһамньылаахтык көрөн-истэн, уолаттарым этэҥҥэ төрөөбүттэрэ. Ол кэнниттэн тута судаарыстыба оҥорор өҥөтүн нөҥүө оҕо саадыгар уочаракка суруйтарбыппыт. Улахаммыт оскуола үөрэнээччитэ, иккибит уһуйаан дьоно. Тэрилтэлэр биһиги ирдэбилбитигэр толору эппиэттииллэр. Куорат киинигэр өссө элбэх уһуйаан баар буолуон баҕарабыт. Судаарыстыба биһиэхэ улахан көмөнү оҥорорун билэбит, туох баар көрүллэр төлөбүрү ылабыт, социальнай сирдэргэ, маҕаһыыннарга элбэх оҕолоох ыал быһыытынан чэпчэтиинэн туһанабыт», — диэн элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн ийэтэ Екатерина Иванова кэпсиир.

Мэҥэ Хаҥалас улууһун Майа сэлиэнньэтин олохтоохторо Ефимовтар дьиэ кэргэн түөрт оҕолоохтор. Элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн статуһун 2011 сыллаахха ылбыттара.

«2011 сыллаахха үһүс оҕобут төрөөбүтэ, төрдүспүт — 2016 сыллаахха. Биһиги үһүс оҕобутугар маткапиталбытын ылан уһаайбаламмыппыт. Судаарыстыбаттан үчүгэй өйөбүл буолбат дуо. Уһаайбабыт докумуонун оҥотторбуппут. Ону сэргэ бары чэпчэтиилэринэн, аахсыйаларынан туһанабыт. Холобур, 2019 сыллаахха бары дьиэ кэргэнинэн, ити алта киһи, Санкт-Петербурга субсидиялаах билиэтинэн баран кэлбиппит. Ити, дьиэ кэргэн бүддьүөтүн экономиялыырга биллэр. Оҕо саадтарыгар элбэх оҕолоох ыал оҕотун бастакынан ыларга кыһаналлар, онон миэстэлэри кэбэҕэстик ылбыппыт. Билигин үс оҕобут оскуола үөрэнээччилэрэ, кырабыт дьыссаакка сылдьар. Оскуолабыт саҥа, учууталларбыт үрдүк квалификациялаахтар, уһуйааммыт эмиэ олус үчүгэй усулуобуйалаах. Биһиги оскуолабытын, оҕобут саадын, эбии дьарыктарын сөбүлүүбүт. Кэнники сылларга оҕо төрөөһүнэ элбээтэ дииллэрин кытары мин сөбүлэһэбин. Табаарыстарбытыгар да, аймахтарбытыгар да элбэх оҕолоохтор үксээтилэр. Бу эрэгийиэҥҥэ социальнай балаһыанньа динамикатын кытары сибээстээх дии  саныыбын. Дьиэлэр, оскуолалар, уһуйааннар, успуорт уонна социальнай эбийиэктэр бөҕө тутуллаллар. Дьиэ кэргэҥҥэ усулуобуйа тэриллэр. Төрөппүттэргэ элбэх оҕолонуҥ диэн сүбэлиибин. Элбэх оҕолонортон куттанымаҥ. Маныаха судаарыстыбабыт дьоһун олоҕу хааччыйар, өйөбүллээхпитин билэбит, сарсыҥҥыга эрэллээхпит», — диир ыал күн күбэй ийэтэ Алена Ефимова.