«Саха сирэ» хаһыат: сут кураан, сыл аайы алдьанар Куйдуһун муостата, мүччүргэннээх сырыылаах АЛРОСА тойоно

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

«Саха сирэ» хаһыат от ыйын 12 күнүнээҕи 27 №-рэ 42 000 тирааһынан таҕыста.

edersaas.ru

  • «Бу буоллаҕа сут диэн, баччааҥҥа диэри ардаҕын аҕалбата. Оттуур сирдэрбин сирийэн көрдүм, үүнүү быстар мөлтөх, сорох ходуһаларбыт аһыҥа сиэбитин курдук, кууран-хатан хаалбыттар. Күһүн уута тардан бардаҕына, үрэхтэрбит хайдах буолаллар? Төһө даҕаны үүнүүтэ мөлтөҕүн үрдүнэн, оттооһун хампаанньатын алаас сирдэртэн саҕалыахпыт, өрүһүлтэтэ суох кууран-хатан бүтэн эрэллэр, ону баттаһа оттуохпут, онтон үрэхтэрбитигэр киириэхпит«, — бу күннэргэ, арааһа, үгүс отчут бу курдук санаатын этинэр буолуохтаах. Раиса Сибирякова бэлэмнээбит оттооһуҥҥа анаммыт балаһаҕа Уус Алдан Бороҕонуттан Баһылай Мүрү матырыйаалын ааҕан, бу улууска оттооһуҥҥа бэлэмнэнии хайдаҕын билсиҥ.
  • Былырыыҥҥыттан ыла “аатын биллэрбит” муоста быйыл эмиэ айаны-сырыыны харгыстаан, дьону эрэйдээн эрэр. Суола суох эрэйдэнэр кыһалҕалаах дьон, Өймөкөөн улууһун Сордоҥноох нэһилиэгин олохтоохторо бүгүҥҥү күҥҥэ “үһү…” диэн сураҕынан эрэ олороллор. Куйдуһун муостатын өрөмүөннээһиҥҥэ хара маҥнайгыттан Мэҥэ Хаҥалас улууһун “Ахсыс сулус” тутуу тэрилтэтэ, тендергэ кыайан баран, куотан хаалбакка, дуогабардаспыт үлэтин толорон барбыта буоллар, маннык айдаан тахсыа суоҕа этэ. Дьиктитэ баара, үрэх сүнньүн уларытыы уонна биэрэги бөҕөргөтүү курдук эппиэттээх өрөмүөн үлэтигэр анал исписэлиистэр да буолбакка, саатар бу үлэҕэ үөрүйэх, уопуттаах тэрилтэ дуу үлэлиэхтээх диэн ирдэбил суох эбит. 10 тыһ. солк. уставной хапытааллаах тэрилтэ саҕалаабакка да сылдьан буолуохтааҕар, үлэ ортотуттан да аккаастаннаҕына, сүтэрэрэ суох. Оттон “Ахсыс сулус” курдук аата-суола суох тэрилтэлэр дьалаҕайдарыттан икки нэһилиэк дьоно сайыны быһа эрэйи көрдүлэр. Оччоҕо туох туһалаах тендер оҥоһулларый диэн санааҕа кэлэҕин. Ким эмэ бу тендердэргэ, аукционнарга кыттар дьону хонтуруоллуур дуу, суох дуу? Куйдуһун муостатын өрөмүөнүн туһунан тустаах тэрилтэлэр салайааччылара туох санаалаахтарын “Чыпчаххай” рубрикаҕа “Куйдуһун эрэйдээх муостата” диэн матырыйаалга ааҕыҥ.
  • Хаһан да умнуллубат түгэн баара. Бэйэм БЕЛАЗ-пынан фабрикаттан карьерга төннөн иһэбин. Айанныыбын, ырыа ыллыыбын, бырааһынньык буола турар, сэтинньи 7 күнэ, Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин күнэ. Хаар улахан кыырпахтарынан кыыдамныыр, кэрэ даҕаны түгэн… Аллараа сүөкэнэ түһүөх иннинэ, былаһаакка баар, онно тиийэн аа-дьуо туормастаан баран, салгыы түһэҕин. Аһара үөрэн иһэн, туормастыырбын умнан кэбистим. Туормаспын ыга баттаатым, ручникпын тартым, өссө эбии кэлин передачабын холбоотум, ол эрэн, массыынам түһэ турар! Олоҕум барыта иннибэр элэҥнээн ааста. Дьылҕам эбитэ дуу, туох дуу — арай дьаама айаҕар гравий сытар эбит! Онно тиийэн массыынам тохтуу түстэ...”. Бу курдук мүччүргэннээх сырыытын кэпсээбит 22 сыл устата алмаас тэрилтэтин салайбыт промышленник салайааччы кимий? Бу туһунан Надежда Самсонова бэчээккэ бэлэмнээбит интервьютун “Итии чэй” рубрикаҕа ааҕыҥ.
  • Бүлүү улууһугар буолан ааспыт Олоҥхо ыһыаҕын иккис күнүгэр Ил Түмэн спикерэ, олоҥхо иккис Уон сылын тэрийэр национальнай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков суруналыыстары кытта көрсөн, Олоҥхо ыһыаҕын туһунан тус санаатын эттэ. Бу туһунан “Түмтэ, сомоҕолоото, сөргүттэ” матырыйаалга ааҕыҥ.
  • Ыал буоларбыт быһыытынан уопсай хармааннаахпыт, биир кумааһынньыктаахпыт. “Бу харчы онно барар, баччанан тугу эмит атыылаһабыт, бу ууруу харчыбыт” диэн эрдэттэн былаанныыбыт, оччоҕо тиийэр. Устудьуоннуу сылдьыахпытыттан, ыал буолаат, тута дьоммутуттан харчы көрдөөн бүппүппүт. Александр хаҥкыга инструкторынан, кулуупка диджейынан, тутууга үлэлээбиттээх, оттон Октябрина официанткалаан, гардеробщицалаан, остуорастаан харчыланан олорбуппут. Хас биирдии дьиэ кэргэҥҥэ ыарахаттары бииргэ туоруохтаахпыт диэн өйдөбүл баар буолуохтаах”, — диэн Мирнэй куоракка Ыччат ыһыаҕар кыайбыт эдэр ыалтан Айтана Аммосова интервью ылла. Кинилэр кимнээҕий? Бу туһунан “Эдэр саас” сыһыарыыга ааҕыҥ.
  • Гуманитарнай чинчийии институтугар бэрт интэриэһинэй тэрээһин буолан ааста. Саха киһитэ сөҕүөн-махтайыан иһин, ааспыт сыл сэтинньитигэр, Америка Техас штатын Прикладной лингвистикаҕа институтун иһинэн тахсар научнай сурунаал саха героическай эпоһын — олоҥхону чинчийиигэ олоҕун анаабыт учуонай, профессор, филологическай наука доктора ВасилийИлларионов 70 сааһыгар анаммыт нүөмэрэ сүрэхтэннэ. Сурунаалы этномузыкология доктора Робин Харрис хомуйан оҥорбут. Тэрээһиҥҥэ хотун Робин Харрис бэйэтэ кэлбитэ кэрэхсэбиллээх. Бу туһунан сиһилии Татьяна Маркова бэлэмнээбит балаһатыгар ааҕыҥ.
  • Бу күннэргэ Таатта улууһугар айар куттаах дьон литературнай экспедициялара буолла. Бу туһунан Ангелина Васильева суруйда.
  • “Саха сирэ” хаһыат бу нэдиэлэтээҕи нүөмэригэр Үөһээ Бүлүүгэ ыытыллыбыт ХХ Манчаары оонньууларын туһунан анаан ырытан, суруналыыстар Василий Никифоров уонна Роман Попов бэлэмнээн бэчээккэ таһаардылар.

Бары улуустарга босхо тарҕанар “Саха сирэ” хаһыаты ааҕыҥ уонна сэргээҥ.

Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0