«Саха сирэ» хаһыат бүгүҥҥү чэппиэрдээҕи нүөмэрин туһунан уочараттаах билиһиннэриибин саҕалыым.
Балаҕан ыйын 5-8 күннэригэр Владивосток куоракка Илиҥҥи экэнэмиичэскэй пуорум ыытыллыаҕа. Бу тэрээһин сэттэ сыл ыытыллыбытын тухары Саха сиригэр туох оруолланна? Бу туһунан бэлиитикэни ырытар суруналыыс Аграфена Кузьмина олоххо киирбит бырайыактар тустарынан, былырыыҥҥы уонна быйылгы пуорумнары тэҥнээн туран, олус интэриэһинэй гына ытыска ууран биэрбитин хайаан да ааҕыҥ. Манна бэлиэтээн эттэххэ, бэлиитикэ уонна экэниэмикэ курдук олус уустук боппуруостары «Саха сирэ» хаһыат суруналыыстара киһи эрэ ааҕа олоруох курдук ырыталлар, олус өйдөнүмүө гына суруйаллар. Ол ону бүгүҥҥү хаһыаты сиһилии ырытан аахтаххытына, «кырдьык да оннук эбит» диэн миигин кытта сөбүлэһиэххит.
Ааспыт субуотаҕа өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар уонна чугастааҕы сытар улуустарга киэһэ биир чаастан ордук уот баран, барыбытын да ыксата сырытта. Бу саахал тоҕо тахсыбытын, хас да сыллааҕыта саҥа ГРЭСкэ оборудованиены аҕалыыга сааҥсыйанан сылтаан, туох бытаарыы тоҕо тахса сылдьыбытын уонна да атын бүгүҥҥү тирээн турар боппуруостары суруналыыс Анивера Акимова «Уотунан, сылааһынан эрэллээхтик хааччыллыахпыт дуо?» диэн матырыйаалыгар сиһилии ырытан суруйда. Маныаха суруналыыс «Якутскэнерго» ПАУо кыстыкка хайдах бэлэмнэнэрин туһунан пресс-туурга бэйэтинэн сылдьан көрбүтүн-истибитин кэпсээбитэ – ааҕааччы болҕомтотун улаханнык тардыаҕа.
Бу күннэргэ үөрэх үлэһиттэрин атырдьах ыйынааҕы мунньахтара буола турар. Үөрэҕирии тиэмэтин иҥэн-тоҥон олохтоохтук ырытан сырдатар суруналыыс Людмила Попова СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников түөрт сүрүн боппуруоһу ойуччу тутан бэлиэтээбитин сырдатта. Бу боппуруостар быйылгы үөрэх дьылыгар учууталлар уонна иитээччилэр үлэлэрин сүрүн тосхоллорунан буолара саарбаҕа суох. Дьэ, ханнык түөрт чопчу сорук турбутун бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ уонна сэргээҥ.
Тыа хаһаайыстыбатын үлэтин сырдатар балаһаны Тыа хаһаайыстыбатын пресс-сулууспатын үлэһитэ Екатерина Захарова уонна хаһыат уопуттаах суруналыыһа Александр Тарасов бэлэмнээтилэр. «Хоту чахчы күүстээх санаалаах дьон эрэ олохсуйаллар» диэн төбөлөөх матырыйаалтан бүгүн Булуҥ улууһун Быков нэһилиэгин балыксыттарын олохторун-дьаһахтарын туһунан билиэххит.
Суруналыыс Айтана Аммосова Горнай улууһуттан Хатаска кэлэн оттуур сылдьар биригээдэҕэ тиийэн, отчуттары кытта сирэй көрсөн, үлэни-хамнаһы билистэ. Биллэн турар, үлэ дьонун миэстэтигэр сырдатыы – киинэҕэ тэҥнээх. Онон Горнай отчуттарын үлэлэрин-хамнастарын туһунан быһа репортаж үгүс ааҕааччы болҕомтотун тардара чахчы.
Балаҕан ыйын 1 күнүгэр СӨ норуодунай бэйиэтэ, Саха сирин суруйааччыларын бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Наталья Харлампьева өрөгөйдөөх үбүлүөйүн бэлиэтиир. Наталья Ивановнаҕа анаммыт «Куорсун» балаһаны суруналыыс Ангелина Васильева бэлэмнээтэ.
Эдэр саас биһигэ – Бүлүү педучилищета бу күннэргэ 100 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиир. Бүгүн Саха сирин орто анал үөрэҕин кыһата үбүлүөйүгэр хайдах бэлэмнэнэрин туһунан тэрилтэ бас-көс үлэһитэ Светлана Мытник «Кыһа» балаһаҕа билиһиннэрэр.
Кэлиҥҥи кэмҥэ социальнай хантараагынан бэйэ дьыалатын тэриниэн, кэтэх хаһаайыстыбатын сайыннрыан баҕалаах дьон үгүс. Маныаха «Победа» Социальнай харысхал ресурснай киинин иһитиннэрэр-методическай отдела улуустары кэрйэ сылдьан, үгүс өрүттээх үлэни тэрийэн ыытар. Бу ыстатыйаҕа ахтыллыбыт холобурдары аахтаҕына, үгүс киһи сонун сүүрээҥҥэ кыттыһан, бэйэтин нэһилиэгэр туох эрэ саҥа тыыны киллэрэргэ дьулуһуоҕа.
Саха сиригэр киинэ индустриятын сайыннарыы туһунан тиэмэни бэркэ кыайа-хото тутар суруналыыс Егор Карпов Киинэ күнүн көрсө бүгүн эмиэ олус кэрэхсэбиллээх, киһи бу ыстатыйаҕа олох «бүүс-бүтүннүү киирэн хаалар» матырыйаалын бэлэмнээтэ. Ол курдук, тэлэбиисэргэ өрүү көстөр «Ирония судьбы» киинэни дьон киинэ саалатыгар тоҕо көрө барбатын туһунан билиэххитин баҕараҕыт дуо? Оччотугар Егор Карпов матырыйаалын хайаан да ааҕыҥ.
Булчуттар бүгүҥҥү хаһыаты хайаан да «сонордоон» булан ааҕалларыгар эрэнэбин. Тоҕо диэтэххэ, суруналыыс Александр Тарасов «Сонор суолугар» балаһата таҕыста. Манна кини быйыл күһүҥҥүттэн саҕалаан туйахтаах кыыллары бултуурга көҥүлү биэрии туһунан сэрэбиэйи хото сырдатта.
1962 сылтан күн бүгүҥҥэ диэри күннүк суруйар киһи баарын билэн баран, кини туһунан хайаан да сырдатарга сананным. 60 сыл устата күннээҕи олоҕун суруйа сылдьар киһи кимий? Бу туһунан бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.
Бүгүҥҥү хаһыат өҥнөөх сирэйигэр суруналыыс Ангелина Васильева атырдьах ыйын быйаҥнаах аһын ырысыаптарын көрбүт эрэ хаһаайка, бүгүн хайаан да эбиэтигэр эбэтэр киэһээҥҥи аһылыгар бу астары астаан көрүөҕэ. Мин биир бэйэм бу ырысыаптан бэртээхэй биир бүлүүдэни астыам диэн талан олоробун.
Айар куттаах дьону хото сырдатар суруналыыс Надежда Егорова-Намылы Светлана Егорова-Тулуйхаана айар үлэтин туһунан билиһиннэриитин сэргээҥ ааҕыҥ.
Ити курдук, бу холобурдаабыт матырыйаалларбын сиһилии ааҕар туһуттан, киоскаларга тахсан, сибиэһэй хаһыаты ылан киирэн, «Саха сирэ» хаһыаты дуоһуйа ааҕаргытыгар баҕарабын.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат