“Саха сирэ” хаһыат чэппиэрдээҕи нүөмэрэ таҕыста  

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

“Саха сирэ” хаһыат бүгүҥҥү чэппиэрдээҕи нүөмэрэ үгүс интэриэһи тардар матырыйааларынан баай. Ол онтон кылгастык билиһиннэрдэххэ маннык.

Сотору кэминэн, от ыйын 4-9 күннэригэр, Уус Алдан улууһун Бороҕон сэлиэнньэтигэр Саха сирин норуоттарын VIII спартакиадалара ыытыллыаҕа. Ол чэрчитинэн, «Саха сирэ» хаһыат суруналыыстара Бороҕоҥҥо тиийэн оонньууларга бэлэмнэнии үлэлэрин билсибиппититтэн хайыы үйэ бэртээхэй матырыйааллары таһаартаатыбыт. Бу нүөмэргэ Уус Алдан баһылыга Алексей Федотовтыын атах-тэпсэн олорон, оонньууларга бэлэмнэнииттэн саҕалаан улуус сайдыытын туһунан суруналыыс Александр Тарасов матырыйаала  таҕыста.

Кырдьаҕас суруналыыс Иван Брызгалов-Айанаас тыыннааҕар суруйан хаалларбыт ыстатыйатын төбөтө этэринии, 80-ча сыл олорбут олоҕун аҥаарын бэчээт, суруналыыстыка эйгэтигэр анаабыта. Сытыы бөрүөлээх хаһыатчыт, публицист, очеркист быһыытынан саха суруналыыстыкатыгар суоруллубат-сотуллубат суолу-ииһи хаалларбыта.

“Суруллубут – суоруллубат” рубриканан хаһыат эрэдээктэрэ, өрөспүүбүлүкэтээҕи “Кыым”, “Саха сирэ” хаһыаттар бойобуой кэрэспэдьиэннэрэ, аҕа көлүөнэ суруналыыстар биир чаҕылхай бэрэстэбиитэллэрэ Иван Брызгалов-Айанаас суруйан хаалларбыт ахтыыта бүгүҥҥү “Манчаары” сыһыарыыга саха бэчээтин, суруналыыстыкатын тыыннаах устуоруйатын быһыытынан сыаналанан бэчээттэннэ. Матырыйаалы суруналыыс Иван Ксенофонтов-Силиги бэлэмнээтэ.

Тыа сиригэр дьону хайдах угуйабыт, хайдах туруу үтүө үлэһит дьону иитэн таһаарабыт? Хайдах ыччат, үүнэр көлүөнэ төрөөбүт дойдутугар дьиҥнээх хаһаайын буолар усулуобуйатын тэрийэбит? Дьиэ кэргэн, оскуола, былаас хайдах бииргэ үлэлиэхтээҕий? Бу туһунан  “Сэмсэ санаа” биэриигэ “Саха сирэ” хаһыат кылаабынай эрэдээктэрэ Чокуур Гаврильев  суруйааччы, бырайыак ааптарын Гавриил Адамовы кытары кэпсэттэ.

Кэлиҥҥи кэмҥэ дохсун ардах субу-субу кэлэн түһэр буолла. Онтон үгүс дьон эмиэ да куттанар, дьиксинэр буоллулар. “Оҥоһуу ардахха буортулаах эттиги тутталлар үһү” диэн араас кэпсэл үксээтэ.  Сири нүөлсүтэргэ, баһаардары сыһытарга, бу аныгы наука биир туһалаах ситиһиитин туһунан  суруналыыс Егор Карпов “Ардаҕы аҕалар көтөр аал хайдах үлэлиирий? Туһата, суолтата” диэн матырыйаалыгар толору хоруйу булуоххут.

“Уопсайынан, хас нэһилиэк аайы бэйэтэ тус алгысчыттаах буолуохтаах дии саныыбын. Алгыстыыр киһи бэйэтин дойдутун, сирин-уотун, дьонун-сэргэтин үчүгэйдик билэр. Онон хантан эрэ кэлбит алгысчыттааҕар кини тыла-өһө дойдутун иччилэригэр, Айыыларга быдан тиийимтиэ. Нэһилиэк олоҕо алгыһы кытта аргыстаһан: эдэр ыал уруута, саҥа киһи күн сирин көрүүтэ, дьиэ малааһына, үбүлүөй, саҥа эбийиэги олоххо киллэрии. Онно барытыгар хантан эрэ алгысчыты ыҥыран иһиэҥ дуо?” диэн Амма алгысчыта Василий Кочаткин санаатын “Саастаах эрэ киһи алгыстыахтаах уонна арчылыахтаах” диэн сыыһа өйдөбүл” матырыйаалбар ааҕыҥ.

Суруйааччы Валерий Никифоров-Суор Уола муус устар бүтүүтэ Украинаҕа анал эпэрээссийэҕэ кытта барбытыгар элбэх киһи соһуйбута, долгуйбута.  Өр сибээскэ тахсыбакка сылдьан баран, госпитальга түспүт хаартыската социальнай ситимнэринэн киэҥник тарҕаммыта. Онтон «Суор Уола госпитальга үлэлии сылдьар эбит. Дойдутугар кэлэригэр харчыта суох үһү»  диэн сурах кэлбитэ. Валерий Никифоров билигин дойдутугар этэҥҥэ эргиллэн кэллэ. Кини хайдах-туох сылдьыбытын, тугу көрбүтүн-билбитин суруналыыс Надежда Егорова-Намылы суруйуутуттан билиэххит.

“Киэргэ” ювелирнай фирма генеральнай дириэктэрэ Александр Павлов, Саха сирин биир биллэр бөдөҥ бизнесменэ, омук сиригэр, Арассыыйа улахан эрэгийиэннэригэр уһана сылдьар буолбакка, дьыалабыай мунньахтарга эрэ сылдьыан сөп курдук саныыр. Соҕотоҕун буор-босхо саха сэргэлэрин тута сылдьар аатырбыт урбаанньыты кытта кэпсэтиини бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.

Быйыл Өймөкөөн улууһун ыһыаҕар Самаана Винокурова аата доҕоонноохтук ааттанан, ат сүүрдүүтүн муҥутуур кыайыылааҕар улуус баһылыга Иннокентий Сивцев «Охотный двор» маҕаһыынтан тугу баҕарбытын атыылаһарыгар 50 тыһыынча солкуобайдаах сэртипикээти туттарда. Биллэн турар, 15 саастаах кыыс­чаан ат сүүрдүүтүн кыттыылаахтарын барыларын кэннигэр хаалларыа диэн ким сэрэйбитэ баарай, эр киһи бэлэҕэ буоллаҕа. Ол эрээри тыа сиригэр иитиллибит сылгыһыт уонна булчут кыыс бу маҕаһыынтан наадалааҕын чопчу булан ылара чахчы. Бу туһунан бүгүҥҥү хаһыаттан сиһилии билсиҥ.

“Сахсырҕаны күүстээх банаар уотунан тыктаран баран, оҕустахха, сахсырҕа олорон биэрэр, көппөт. 2 апельсины, 2 лимоны үчүгэйдик сууйан, кырбастаан баран, 1,5 л итии ууга кутуҥ, саахардааҥ, сойутуҥ. Халадыынньыкка уган, тымнытыахха сөп. Бу маннык оҥоһуллар эбит дьиэтээҕи лимонад. 1 оҕурсуну, 2 тутум сельдерейи, шпинаты, кинзаны (туох күөх от баарынан) кырбастаан баран, блендергэ эрийтэриҥ. Күөх чэйи, минералканы эбэн, убатан биэриэххэ сөп. “Күөх смузи” бэлэм”, — бу маннык тэттик туһалаах сүбэлэри суруналыыс Ангелина Васильева бэлэмнээтэ.

Ити курдук, “Саха сирэ” хаһыат бэрт элбэх интэриэһинэй матырыйаалын туһунан кэпсии туруохха сөп.

Елена ПОТОЦКАЯ, “Саха сирэ” хаһыат.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0