«Саха сирэ» хаһыат ыам ыйын 24 күнүнээҕи нүөмэрэ тугу суруйбутун туһунан билсиэххэ.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru
Ил Дархан Егор Борисов муус устар 21 күнүнээҕи ыйааҕынан, кыра дохуоттаах, кыаммат араҥаҕа кэккэ көмө миэрэлэрэ олоххо киирэн эрэллэр. Ыйаах чэрчитинэн, Тыа хаһаайыстыбатын, Үлэ уонна социальнай сайдыы, Дьиэ кэргэн, ыччат министиэристибэлэрэ, Дьарыктаах буолуу кэмитиэтэ бары кыттыһан, тустаах хайысхаларынан киэҥ, кэлим көмөнү оҥоруохтара. Дьарыктаах буолуу судаарыстыбаннай кэмитиэтин салайааччы Степан Москвитин суруналыыстары мунньан, чопчу туох көмөнү оҥоруохтаахтарын кэпсээбитин туһунан Ангелина Васильева суруйда. Суруналыыс, кэмитиэт ыйаах чэрчитинэн, сүрүннээн, үс хайысханан көмөнү оҥоруоҕа диэн бэлиэтиир. Итинтэн биирин билиһиннэрдэххэ, тыа сиригэр быстах уопсастыбаннай үлэни хамнастааһын. Холобур, нэһилиэк дьаһалтата үлэтэ суох дьону наймылаһан, окко, күрүө тутуутугар, эргэ дьиэни көтүрүүгэ, сыбаалканы ыраастааһыҥҥа, уо.д.а. үлэҕэ үлэлэтиэн сөп. Дьарыктаах буолуу сулууспаларын нөҥүө бу дьоҥҥо 21 тыһ. солк. хамнас төлөнөр. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн бу хайысханан 2,5 тыһыынча киһи хабыллара былааннанар. Манна куораттар хапсыбаттар, холобур, Ньурба, Бүлүү куораттар. Ити курдук, бэйэ дьыалатын саҥа тэринээччилэргэ уонна инбэлииттэргэ туох чопчу өйөбүл оҥоһулларын туһунан суруналыыс ытыска ууран биэрбитин үгүс ааҕааччы сэргии ылыныаҕа.
“Саҥа үйэ сахата Павел Ксенофонтов” диэн төбөлөөн Василий Никифоров “Итии чэйгэ” интервью ылла. Дьиктитэ баара, бу матырыйаалга эдэр киһи дуоһунаһын ахсаанын ааҕа олорон да, киһиэхэ интэриэс үөскүүр. Ол курдук, “Норуот фрона” штаб чилиэнэ, Дьокуускайдааҕы туалет уопсастыбатын салайааччыта, “Я – инженер” тэрилтэни төрүттэһээччи, сахалыы тиэрмининэн дьарыктанар бөлөх кыттааччыта. Бу маннык “чыыннаах-хааннаах” киһи бүгүҥҥү олоххо, дьон бэйэ бэйэтин сыһыаныгар туох көрүүлээх эбитий? Суруналыыс Василий Никифоров бэйэтин дьоруойун ааҕааччытыгар хайдах арыйда? Бу туһунан “Саха сирэ” хаһыат бу нэдиэлэтээҕи нүөмэригэр ааҕыҥ.
Биһиги бэйэбит аттыбытыгар үлэлии сылдьар дьон туһунан төһө билэбитий? Кинилэр тус олохторугар, доруобуйаларын туругар төһө болҕомтону уурабытый? Бииргэ үлэлии сылдьан суруналыыс Роман Попов өрүү-күлэ үөрэ сылдьар Диана Варламованы куруук маннык туох да кыһалҕата суох киһи дии саныыра. Кэллиэгэтэ суруналыыс болҕомтотун тоҕо тарта? Бу ыстатыйа үгүс ааҕааччыны бэйэтигэр тардыаҕа. Дьон бу ыстатыйаны хаартыскаҕа түһэрэ-түһэрэ номнуо батсаабынан ыытан эрэллэр.
Быйыл кулун тутар саҥатыгар норуот маастардарын форумугар «Якутия мастеровая» 7-с быыстапка-дьаарбаҥкаҕа Уус Алдан Өлтөх нэһилиэгин Арыылаах бөһүөлэгин олохтооҕо Николай Пестряков оҥорбут 4 м курдук үрдүктээх сүүнэ улахан хотойун үгүс киһи сэргии көрбүтэ. Николай Гаврильевич 73 саастаах, бааһынай хаһаайыстыбатынан дьарыктанар. Бэйэтэ этэринэн, «таах олоруохтааҕар» уһанар эбит. Онто да мээнэ уһаныы буолбатах — маһынан кыһан, көтөр оҥорор. Хотой оҥоһугун тохсунньуттан саҕалаабыт. Үс ый иһигэр: «Дьэ, дьону-сэргэни сөхтөрөрүм буолуо ээ…» — диэн эрдэттэн оҥостон олорон оҥорбут оҥоһуга, кырдьык да, үгүс киһини сөхтөрбүтэ! Норуот маастара устурууһунан кыһан 4 м үрдүктээх сүүнэ хотойу оҥорбутун “Сатабыл” балаһаҕа ааҕыҥ.
“2013 сыллаахха 25 саастаах уол “ВКонтакте” социальнай ситимҥэ баар бэйэтин страницатыгар националистическай хабааннаах сабыылаах виртуальнай бөлөх тэриммитэ. Онно төрүөтүнэн 2012 сыл ыам ыйыгар Москва куорат Болотнай болуоссатыгар буолбут бэрээдэги маассабайдык кэһиилэр тахсыбыттара буолбут этэ. Кини Саха сирэ Арассыыйаттан арахсан, туспа судаарыстыба буоларын туһугар саха ыччатын түмэр сыаллаах ити бөлөҕү тэринэн, сыл устатыгар ити идиэйэтин ырытыыга 600-кэ эдэр дьон кыттарын ситиспит. Суут кинини 15 тыһ. солк. суумалаах ыстараап төлүүргэ уурбута”, — бу Вера Макарова-Бэрээдэк Биэрэ кэлиҥҥи үс-түөрт сылга “экстремистскэй” дэнэр ыстатыйаларынан тэриллибит холуобунай дьыалалартан билиһиннэриититтэн холобурдаатым. Сурунаалыыс хас да түһүмэххэ араарбыт үгүс холобура ааҕааччы болҕомтотун тардыаҕа.
«Бэрт соторутааҕыта Орджоникидзе уулуссатын уонна Ленин болуоссатын килбэйэр кииннэригэр бурят уонна узбек омуктар куукуналара баар буола түспүтүн соһуйа көрдүм. Тоҕо эрэ саха куукуната буолбатах, омуктар гиэннэрэ эбээт! Ол аата саха куукуната куораппытыгар киэҥник дэлэйдэ диир өссө да эрдэ дуо?” — диэн суруйан туран, Надежда Егорова “Саха ас” уопсастыбаннай тэрилтэ тэриллибитин туһунан суруйда. Бу туох тэрилтэний? Бу туһунан сиһилии сэрэдэтээҕи хаһыакка ааҕыҥ.
“Эдэр саас” сайтка “Оҕуруотчут Варламов”, “Оҕуруоппутун олордобут” сүбэлэр уонна Тускул билгэтэ 10 бастыҥ сонун ахсааныгар киирэн, ааспыт нэдиэлэттэн үс бастакы миэстэни ыһыкта иликтэр.
“Саха сирэ” хаһыат уонна хаһыат электроннай вариана “Эдэр саас” сайт матырыйаалларын билиһиннэрдэххэ итинник.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru