«Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыллар тустарынан» сокуон 30 сылын чэрчитинэн ыытыллар тэрээһиннэри торумнаатылар
«Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыллар тустарынан» өрөспүүбүлүкэ сокуонун ылыныы 30 сылын чэрчитинэн кэккэ дьаһаллар ыытыллыахтара.
edersaas.ru
Балаҕан ыйын 21 күнүгэр «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыллар тустарынан» өрөспүүбүлүкэ сокуонун ылыныы 30 сылыгар аналлаах дьаһаллары бэлэмнииргэ уонна ыытарга хамыыһыйа үһүс мунньаҕа буолла. 16 киһилээх хамыыһыйа састаабыгар СӨ Судаарыстыбаннай мунньаҕын (Ил Түмэн) бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Александр Жирков — хамыыһыйа бэрэссэдээтэлэ, СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников -– бэрэссэдээтэли солбуйааччы. Александр Николаевич үгүс ахсааннаах тэрээһиннэртэн сүрүннэри ойуччу тутан бэлиэтээтэ уонна былааннары торумнаата.
Бастатан туран, “Тыллар тустарынан” сокуон ылыллыбыта 30 сылынан Саха сирин тылларыгар СӨ Ил Дарханын иһинэн сэбиэтин мунньаҕа ыытыллара былааннанар. Манна дьаһалталар баһылыктара уонна үбүлүөй кыттыылаахтара ыҥырыллыахтара.
Иккиһинэн, өрөспүүбүлүкэ парламена тыллар тустарынан сокуонҥа мониторинг ыытыахтаах уонна киирэр этиилэри, сокуоҥҥа көҕүлээһиннэрин учуоттаан анаалыс оҥоруохтаах.
1992 сыллаахха ылыллыбыт «Саха Өрөспүүбүлүкэтин тылларын туһунан» СӨ сокуонугар уларыйыылар киллэриллиэхтэрэ. Кинигэ быыстапката тэриллиэҕэ.
Сэтинньи 24-25 күннэригэр саха тылын учууталларын II сийиэстэригэр саха тылын сайыннарарга үөрэх былаанын саҥардыыны дьүүллэһиэхтэрэ. Санатан эттэххэ, 2017 сыллаахха саха тылын учууталларын көҕүлээһинин СӨ Үөрэххэ уонна наукаҕа министиэристибэтэ өйөөн, саха тылын учууталларын бастакы сийиэһэ буолбута.
Ону таһынан, Хотугулуу Илиҥҥи федеральнай университет былаһааккаларыгар «төгүрүк остуоллар», мунньахтар сийиэс кыттыылаахтарын болҕомтотун тардыахтара.
Национальнай бибилэтиэкэ базатыгар Саха сирин норуоттарын тылга уонна култуураҕа нэһилиэстибэлэрин сыыппаралааһын киинэ аһыллыаҕа. Судаарыстыбаннай уонна официальнай тыллары сайыннарарга аналлаах кэмпэриэнсийэлэр, сэминээрдэр тэриллиэхтэрэ. Александр Жирков ону таһынан Лидия Петровна Шамаева дириэктэрдээх «Айыы кыһата» национальнай гимназияны сийиэс кыттыылаахтарыгар көрдөрөр, сырытыннарар курдук көрсүһүүлэри ыытарга эттэ. Сийиэскэ өрөспүүбүлүкэ оскуолаларын саха тылын учууталлара, култуура, наука, литература, айар интэллигиэнсийэ, үөрэх, култуура тэрилтэлэрин, уопсастыбаннас бэрэстэбиитэллэрэ, баһылыктар ыҥырыллыахтара. Учууталлар сийиэстэрэ өрөспүүбүлүкэҕэ Олоҥхо декадатын аһыллыытыгар (сэтинньи 25 күнүгэр) сөп түбэһэр. Онон сибээстээн, ыалдьыттары куорат бары култуурунай тэрээһиннэригэр, тыйаатырдарга сырытыннарыыны хааччыйарга, тыйаатырдар кинилэргэ анаан саамай улахан испэктээктэрин туруоралларыгар эттэ.
Александр Жирков түмүккэ «Тыллар тустарынан» сокуон саха тылыгар эрэ буолбакка, өрөспүүбүлүкэ бары тылларыгар (ол иһигэр нуучча, төрүт омуктар тылларыгар) сыһыаннааҕын санатта.
«Тыллар тустарынан” сокуон ылыллыбыта 30 сылын туолуутун үбүлүөйдээх тэрээһиннэрэ өрөспүүбүлүкэ таһымнаах биир улахан уонна бэрэстэбиитэллэх пуорумунан буолуоҕа. Пуорум хас да күн ыытыллыаҕа, улахан суолталаах тэрээһинин чопчу быһаарыылары ылыныаҕа.
Хамыыһыйа үлэтэ бу дьаһаллар ыытыллар сэтинньи ыйдарынан эрэ түмүктэнэн хаалыа суоҕа. Ылыллыбыт быһаарыылары олоххо киллэрэргэ үлэлиэхпитин наада”, — диэн Саха сирин парламенын бастакы вице-спикерэ тоһоҕолоон эттэ.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ», edersaas.ru