Бу күннэргэ саха атын тургутар соруктаах Тымныы полюһуттан Өймөкөөн улууһуттан Москваҕа диэри айанныы сылдьар сылгыһыттар Дугуйдан Винокуров уонна Мичил Неустроев Бурятия Өрөспүүбүлүкэтигэр тиийдилэр.
Бурятияҕа тиийэн Мичил Неустроев биир дойдулаахтарыгар уонна кинилэри көрсүбүт бүрээт омук бэрэстэбиитэллэригэр ис сүрэҕиттэн махтанна уонна: “Икки бырааттыы омук дьоно майгыннаһар өрүппүт үгүс эбит”, — диэн бэлиэтээтэ.
Уолаттар Бурятияҕа уонча хонон, сынньана түһэн барар былааннаахтар. Өймөкөөн сылгыһыттара салгыы Тыванан, Красноярскайынан, Хакасиянан, Алтайынан, Казахстанынан, Башкортостанынан, Татарстанынан, Чувашиянан, Кемеровскай, Челябинскай, Нижегородскай, Кировскай уобаластарынан ааһыахтара. Бэс ыйыгар Москва куоракка Саха сирин 100 сылын бэлиэтиир үөрүүлээх бырааһынньыкка кыттыыны ылыахтара.
Биллэн турар, төрөөбүт дойдуларыттан Дугуйдан Винокуровка уонна Мичил Неустроевка улахан өйөбүл уонна көмө оҥоһуллар.
Ил Түмэн дьокутаата Елена Голомарева Өймөкөөн улууһун сылгыһыттара улахан суолталаах айаннарын туһунан санаатын маннык үллэһиннэ:
— Дугуйдан Винокуров уонна Мичил Неустроев сыаллара-соруктара сүҥкэн – Саха АССР 100 сылыгар саха атын тулуурун Арассыыйа эригийэннэригэр билиһиннэрии. Уолаттар нууччалыы саҥаран-иҥэрэн, кинилэри көрсүбүт дьоҥҥо тута сөбүлэтэллэр. Ыллыыллар да, хомустууллар да, төрөөбүт дойдуларын историятын дириҥ ис хоһоонноохтук кэпсээн, билиилэринэн-көрүүлэринэн да сөхтөрөллөр. Сылдьыбыт сирдэригэр Саха сирин былааҕын киэн тутта күөрэтэн киирэр, сахалыы куттаах бастыҥ ыччаттарбытынан буолаллар.
Уолаттар соруктара улахан: кэнэҕэс ким да сылдьыбатах сирдэринэн Саха сиригэр сатыы уонна атынан айан туристическай маршруттарын үөрэтэллэр, эрэгийиэннэри кытта ыкса сибээһи олохтууллар. Айаннаан истэхтэрин аайы, саҥаттан саҥа, сонун сүүрээн, толкуй бырайыак үөскээн тахсан иһэр. Онон мантан салгыы аны Урбаан уонна туризм министиэристибэтин уолаттары өйүүр хамыыһыйаҕа киллиэриэхпит.
Төрөөбүт улуустара Өймөкөөн олохтоохторо эмиэ олус улахан өйөбүлү оҥоро олороллор. Уолаттар Москваҕа тиийиилэригэр улахан түһүлгэҕэ кэтэн киирэр саха таҥаһын, аттарын киэргэлин оҥоруохтара. Ол ону тигэргэ нэһилиэктэринэн сорудахтыыр былааннаахтар. Бу туһунан соторутааҕыта куйаар ситиминэн буолбут аһаҕас сүбэ-кэпсэтиигэ быһаарбыттара.
Саха атын тургутуу – норуоттан тахсыбыт хамсааһын. Ону биһиги, былаас уорганнара, уопсастыбанньыктар, өйүүр эбээһинэспит.
“Ньыгыл Арассыыйа” баартыйа иһинэн үлэлиир “Устуоруйа Мэҥэ өйдөбүлэ” (“Историческая память”) федеральнай бырайыак Өймөкөөн улууһуттан Дьокуускай куораттааҕы уопсастыбаннай сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ, РФ үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Розалия Кондакова саха атын тургутар соруктаах айанньыттарга өйөбүл туһунан маннык иһитиннэрдэ:
— Уолаттарбытын Дугуйдан Винокуровы уонна Мичил Неустроев кытта сибээстэһэ олорор буолан, айаннарын кэтии, кыаллыбат боппуруостарга тута өйүү сылдьабыт. Маны таһынан, биһигини “Ныгыл Арассыыйа” баартыйаттан Ил Түмэн дьокутаата Елена Голомарева, РФ ЫБМ министистэристибэтин Саха сиринээҕи салаатын салайааччыта Геннадий Алексеев, Нуучча географическай уопсастыбатын Саха сиринээҕи отделениетын салайааччыта Александр Горохов уонна бу уопсастыба чилиэнэ Егор Борисов, ыччат миниистирэ Петр Шамаев, тыа хаһаайыстыбатын миниистирин бастакы солбуйааччы Николай Афанасьев, “Устуоруйа Мэҥэ өйдөбүлэ” федеральнай бырайыак эригийиэннээҕи салаатын салайааччыта Саргылаана Неустроева өйүүллэр. Онон биһиги халыҥ хамаанданан уолаттарбыт айаннарыгар, тиийиэхтээх сирдэригэр көрсүһэллэрин, “төгүрүк остуоллары” тэрийэллэрин эрдэттэн кэпсэтэ олоробут. Ол үлэбит чэрчитинэн ахсынньы 7 күнүгэр Нуучча географическай уопсастыбатын Саха сиринээҕи уонна Бурятия Өрөспүүбүлүкэтин отделениелара тэрийиилэринэн Бурятия бырабыыталыстыбатыттан эппиэттээх салайааччылар кыттыылаах суруналыыстар, блогердар, Улан-Удэҕэ олорор биир дойдулаахтарбыт, онно үөрэнэр устудьуоннар кыттыылаах “Тымныы полюһуттан Москваҕа саха атын экстремальнай айана” диэн куйаар ситиминэн пресс-кэмпириэнсийэ ыытыллыаҕа. Итинник суолталаах тэрээһиннэри биһиги уолаттарбыт тиийэн тохтуур, сынньана түһэр киин куораттарыгар тэрийэн ыытар былааннаахпыт, онно туһааннаах суруктары ыыталыы олоробут.
Ити курдук, ханна сылдьыбыт сирдэрин устун, уолаттарбытын айхаллыы көрсөллөр. Соторутааҕыта Дугуйдан Винокуров кинилэри аара суолга хайдах көрсөллөрүн бэйэтин инстаграмыгар таһаарбыта.
Саха сирин улуустарынан айаннаабыт сирдэринэн муниципальнай тэриллиилилэр баһылыктара, олохтоох сылгыһыттавр, уопсастыбанньыктар улахан өйөбүлү оҥорбуттара.
Аны Дугуйдааннаах Мичили Арассыыйа эрэгийиэннэрэ айхаллыы көрсөллөр.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска уонна видео — социальнай ситимнэртэн.