Саха араадьыйата 90 сылын туолла (анабыл хоһооннор)

Бөлөххө киир:

Бүгүн дойдубутугар улахан үөрүүлээх, долгутуулаах күн. Саха тыллаах саха араадьыйата 90 сыла. Араадьыйа биһиги көлүөнэ оҕо сааспытыгар ыал аайы баар буолара. Сарсыарда оруобуна оскуолаҕа бараары сырыттахпытына,  күн-дьыл туругун кэпсииллэригэр биһигини дьоммут олох «хабахха тыыннаран» эрэйи көрөрбүн өйдүүбүн. Ол сэтим таайан билигин бэйэм күн-дьыл биэриитэ буолуохтааҕар күнү күннүктээн сиэннэрбин айдаардыбат эрэйигэр сылдьабын.
Таптаан истэр «Тэтимнэрбин» үөрүүлээх үбүлүөйдэринэн истиҥник эҕэрдэлиибин!
Үтүө дьоннор үлэлэрэ, олохторо өрүү үтүө буоллун!
Уонна кинилэргэ 17 киһиэхэ анабыл хоһооммунан тапталбын, махталбын тиэрдэбин.

edersaas.ru, Полина Находкина-Победа

АЛЬБИНА ТАРАБУКИНАҔА

Ааттаһан, уоскутан эрэрдии
Амарах куоластаах Альбина
Араадьыйа алыптаах куолаһа,
Анаммыт эйгэтэ дьэ чахчы.

Сүрэҕин сылааһын бэрсэрдии
Иһирэх биэриилээх өрүүтүн,
«Ситиһии сиэттистин»- диэбиттии
Ситиһии туһунан кэпсээччи.

Мунньахтан, түмсүүттэн биэриитэ
Бэйэтэ биир туспа абылаҥ,
Ханнык да эйгэттэн кэпсиирин
Сэҥээрэр кинини истээччи.

Үтүөкэн дьоннору сырдатан
Сүүрэрин-көтөрүн таайабын,
Хайдахтаах да кыымтан саҕалаан
Эн түөскэ төлөнү саҕаҕын.

Күннэри, сыллары уҥуордаан
Түбүктээх эн үлэҥ түмүктээх,
Истээччиҥ эйгэтэ өр кэмҥэ
Иитиэхтиэ сүрэҕэр куоласкын.

2018 с.

ИНДИРА СОФРОНОВАҔА

Индира куолаһын истээччи
Эндэппэт, бутуйбат кимниин да,
Ханнык да улууска, үүтээҥҥэ
Күүтэллэр, сэргииллэр, үөрэллэр.

Дууһалаах кэпсээни ааҕарын
Долгуйа кэтэһии, астыныы
Ол кэпсээн дьоруойун кытары
Мин тэҥҥэ өлөбүн, тиллэбин.

Кэпсээриий, Индира, кэпсээриий
Кэтэһэр истээччиҥ эйгэтэ,
Күлэҥҥин-үөрэҥҥин дьэ чахчы
Киэргэтэр күүстээххин эпиири.

2017 с.

 ЛЕНА ПЕТРОВАҔА

Лена өрүс кытылын
Кэрэ куорат киэргэтэр,
Кини ыраас уутугар
Күлүктэрин көрүнэр.

Сүдү өрүс аатынан
Элбэх кыысчаан ааттанар,
Онтон биирэ диктор кыыс —
Ньурба мааны куолаһа.

Лена өрүс сүүрүгэ
Мөһүүрэлии долгуйар,
Диктор Лена куолаһа
Долгун устун кутуллар.

Араадьыйа долгуна
Сахам сирин муннугар
Барытыгар тиксиһэр
Тиийэр, киирэр, сэһэргиир

Көстүбэккэ олорон
Куоластара абылыыр,
Биллибэккэ сэһэргээн
Биллэрэллэр элбэҕи.

Лена өрүс кэрэтэ
Харахтарга хатанар,
Диктор Лена куолаһа
Тутуо өрүү дьон кутун.

2017 с.

МАРИНА ПЕРМЯКОВАҔА

Тыыннаах дорҕоон биэриитэ
Чахчы дууһа үөрүүтэ,
Дьиҥнээх талаан арыллар
Ырыа дьоро түгэнэ.

Тыыннаах кэрэ музыка
Туруктары тупсарар,
Аптаах ырыа алыбар
Ылларабын мин тута.

Ыытааччыттан биэриилэр
Тутулуктаах буолаллар,
Маринаны ол курдук
«Тыынныыр» диибин
дорҕоонун.

Ырыа күүһэр эн дууһаҥ
Көстөр курдук курдары,
Сырдык ыраас санааны
Саҕар дьоҥҥо тэҥинэн.

2018 с.

 СВЕТЛАНА ПОПОВАҔА

Айыылара үөһэттэн
Анаабыттар бадахтаах,
Араадьыйа күнүгэр
Сибиэтэбит төрөөбүт.
Сарсыардатын эрдэттэн
Саҥарара сэргэҕэ
Чөл олоххо угуйар,
Чэбдигирдэр туругу.

Ханнык оту туһанан
Доруобуйа тупсуоҕун,
Утуйарбыт, сүһүөхпүт
Чөллөрүгэр түһүөҕүн
Сибиэтэбит эпииргэ
Ыҥырыаҕа эмчити,
Кини биэрэр сүбэтин
Биһирээбит туһаныа.

Тыйыс дойду дьонноро
Айылҕаттан хоһууннар,
Сибиэтэбит ол курдук
Бэрээдэктиир өйбүтүн.
Хоту сирин кэрэтин
Дъүкээбилин өҥнөрүн
Иҥэриммит буолан дуу
Истээччитин абылыыр.

2019 с.

ТУЯРА АНДРЕЕВАҔА

Туйаараны барытын
Туйаарыма Куо диэмэҥ,
Тоҕус былас суһуоҕу
Туоһулаһар буолумаҥ.

Араадьыйам Туйааратын
Олоҥхобут Куотугар
Атастаспат эбиппин —
Ордоробун дьэ чахчы.

Саҥарарын тэтимэ,
Дикциятын табара,
Иһирэхтик эпиирин
Иилээн ыытар Туйаара.

Күдээринэ саҥаран
Истээччини хайдах да
Кутун-сүрүн туппаккын,
Истэр кыаҕы биэрбэккин.

Саҥар-иҥэр, Туйаара,
Кэпсээ-ипсээ сонуҥҥун,
Кураанахха хаһан да
Саҥардым дии санаама.

ПЕЛАГЕЯ БУРТАХОВАҔА

Гея диэни бука диэн
Билбэт киһи суох буолуо,
Истибэтэх-көрбөтөх
Киһи да диэн суох ини.

Истэ-көрө түстэрбит
Сэгэс гына түһэбит,
Эгэ илэ ыҥырдар
Элэс гыныах курдукпут.

Сэһэргэһэ түһээтин
Сэкириэппит мэлийэр,
Тапталбытын, үппүтүн
Бүтүннүүтүн кэпсиибит.

«Туруҥ» диэтэр турабыт,
«Ыллааҥ» диэтэр ыллыыбыт,
Көстүбэккэ олорон
Көҥүлүнэн көҕүлүүр.

Кини оннук сайаҕас,
Айылгыта аһаҕас,
Илэ көрө иликпин
Уонна синбиир билэбин.

Билэбин мин кинини,
Биһириибин өрүүтүн
Араадьыйа аргыһын,
Тэлэбиисэр доҕорун.

Маладьыаскын эн, Гея,
Норуот өйдүүр. ылынар,
Ити истиҥ сыһыантан
Инниҥ хоту күрдьэн ис.

2020 с.

НЮРГУЯНА БОТУЕВАҔА

Ньургуһун эрдэлээн саас аайы
Тоҥ буору тобулан тахсааччы,
Ол хоһуун сибэкки ааттаах кыыс,
Эн эмиэ толлума туохтан да.

Күһүҥҥү көмүс тыа кэриэтэ
Иһийбит дьиэлэргэ куолаһыҥ
Истиҥник, наҕыллык саҥаран
Санааны сааһылыыр, сымнатар.

Куолаһыҥ тембра атынын
Астына ылынар туругум,
Тэтимҥэ куоластар астыктар,
Биир онтон эйиэнэ ураты.

2020 с.

ГАЛИНА ПОПОВА-САНААЙАҔА

Санаайабыт сахалыы
Санаабытын сааһылыыр,
Саха куттаах дьонньрго
Саха күүһүн иҥэрэр.

Норуот күүһэ өйүгэр,
Өйүн күүһэ тылыгар»
Диэбит курдук Санаайа
Саха тылын сүмэтэ.

Маннык дьоннор салҕыыллар,
Маннык дьоннор саҕаллар
Саха тыла сүппэтин,
Саха дьоно сацдарын.

2020 с.

КИРИЛЛ СЕМЁНОВКА

«Ахтан-санаан ааһыаҕыҥ»
Биэрии тыытар дууһабын,
Өбүгэбит тиксибит
Иэдээннээхэй дьылҕата.

Ийэ-аҕа аймаммыт
Уоттаах сэрии кэмнэрин
Билэ, истэ, кэриэстии
Бары өйдүөх тустаахпыт.

Ыытааччытын даҕаны
Табыллыбыт куолаһа
Биэриитигэр сөрү-сөп —
Левитанныы кыах куолас!

Ити куолас ураты
Бэрээдэктиир киһини,
Күдээринэ хайдах да
Истибэт мин куолаһым.

Харах уулаах суруктар,
Харах уулаах олохтор!
Сэмэнэппит куолаһа
Кыайа тиэрдэр дьэ ону!

2020 с.

ЭДУАРД РУДЫХ

Ийэбиттэн истэрим
Аатын-суолун сэргиирим,
Кэлин бэйэм билэбин
Олус дьоһун киһини.

Саҥарара холкута
Тута турук ылынар,
Мичээринэн аҥардас
Билиэн ылар киһини.

«Көмүс куолас» мээнэҕэ
Дэммэтэҕэ буолуо дии,
Кини киһи киһитэ,
Кини норуот таптала.

2020 с.

ЮРИЙ СЕРГЕЕВКА

Нуучча тылын кыайа туппут
Сэргээйэби сэргиибин,
Өрүү өйдөөх, олус боччум
Биэриилэрдээх өрүүтүн.

Эдэр сааспар кэпсэппит,
Таптал тылын билиммит
Нууччам тыла барахсан
Олус чугас дууһабар.

Ол да иһин бадаҕа
Ытыктыыбын бүтэйдии,
Юрий кэпсиир кэмигэр
Саҥата суох сөҥөбүн…

2020 с.

ПРОКОПИЙ ХАБАРОВКА

Хабаровпыт тыаларга
Дьиҥнээх бэйэ киһитэ
Кыһалҕаны быһаарсар,
Толкуйдарын тобулсар.

Ханна хотон үтүөтэ,
Үрүҥ аспыт дэлэйэ,
Сатабыллаах хаһаайын
Баарын кини чуо билэр.

Боропуокай боростуой
Була сатаан тупсарбат,
Дьоҥҥо баары баарынан
Дьиҥнээх норуот киһитэ.

Көнөтүнэн быһаарсар,
Кырдьыгынан кэпсэтэр
Сөбүлүүллэр ол
иһин,
Эрэнэллэр киниэхэ.

Фермер буолтум буоллар дуу
Сүөһү этин миэстэнэн
Кыбыннарыам этэ мин
Киниэхэҕэ дьэ чахчы.

2020 с.

НИКОЛАЙ БЯСТИНОВКА

Бэстиинэби билбэти
Көрдүү түһэн булуоххут
Кэмэнтээтэр да бэрдэ,
Успуорт эйгэ хоруола.

Тэҥҥэ «ыалдьан» хаһыытаан
Тириэрдээччи күрэҕи.
Бастаан күлэр буоларым,
Кэлин күүтэр буолбуппун.

Тустуу сэргэх түгэнин
Коля бэркэ кэпсээччи,
Хотторууну, кыайыыны
Тута дьоҥҥо тиэрдээччи.

Тэтимнэрдиин Николай
Тэҥҥэ үөрсэр, хомойор.
Саха тыллаах куйаарга
Салайааччы билигин.

Таһаарыылаах үлэни,
Тус олоҕор туругу
Ис сүрэхтэн баҕарар
Истээччитин эйгэтэ

2020 с.

МИХАИЛ СЕРГЕЕВКА

Михаилы бэйэтин
Тэтим диэххэ сөп курдук,
Араадьыйа долгунун
Аралдьытар дьэ күүскэ.

Саҥараатын кытары
Сэргэхсийэ түһэбит,
Киһи бары санаабар
Күүтэр тугу эрэни.

Пандемия кэмигэр
Дууһа муммут туругар
Михаиллаах Геябыт
Иккис 03 буолтара.

Хайа баҕар түгэҥҥэ
Миша Тэтим эрэлэ,
Ырыа буоллун, мунньах буоллун
Барытыгар дьэ маастар.

2020 с.

 ДЬУЛУС ИВАНОВКА

Дьулус курдук тыла босхо
Киһи ама аҕыйах:
Саҥарара ырааһа,
Киһи сиппэт тэтимэ.

Уопсайынан Арбын сирин
Икки сэргэх киһитэ
Индиралаах Дьулуспут
Кэрэ көстүү, сытыы өй.

Бирээмэтин Арбыҥҥа
Төрөөбүтүм буоллар дуу
Ханнык эмэ кэрэҕэ
Бука тиксиэм хааллаҕа.

Инникилээх Дьулуска
Айымньылаах үлэни!
Аатыҥ курдук олоххор
Инниҥ хоту эн дьулус!

2020 с.

РОМАН АЛЕКСЕЕВ-АМОР

Көстөр сырдык дьүһүннүүн
Бэрээдэгэ, холкута,
Эрэллээҕэ эргиччи
Өтө көстөр Аморга.

Дьиэҕэ-уокка, кэргэҥҥэ,
Коллегаҕа, доҕорго
Сырдык эрэ сыһыанын
Саарбахтаабат мин өйүм.

Эпииригэр дьэ чахчы
Эппиэтинэс баар уола
Тыла-өһө боччума,
Куолас мааны — мөккүөр суох.

Саҥарара, ыллыыра
Сатабыла эргиччи,
Эдэр-эмэн барыта
Сыстар, сэргиир, сөбүлүүр.

2020 с.

Полина Находкина-Победа, Уус Алдан

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0