Бүгүн биһиэхэ уһулуччу суолаталаах күн. Сүдү суолталаах Өрөспүүбүлүкэ күнүн бэлиэтиир дьоһун бырааһынньыкпыт. Бу үөрүүлээх күнүнэн Сахабыт Сирин бары олохтоохторун үөрэн-көтөн туран ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлиибин.
Билигин Аан дойду үрдүнэн төһө да уустук кэмнэр бүрүүкээтэллэр, Сахабыт норуотун көҥүл дьылҕатын быһаарбыт — муус устар 27 күнэ ураты тутуллан бэлиэтэнэр. 1922 сыл муус устар 27 күнүгэр Бүтүн Арассыыйатааҕы киин толорор кэмитиэт судаарыстыбаннай правовой өртүнэн бигэргэтэн РСФСР федеративнай чааһыгар Саха Советскай Социалистическай Өрөспүүбүлүкэтин автономиятын тэрийэр туһунан декрет таһаарбыта.
Сахаттан бастакы философ – учуонай, профессор А.Е.Мординов «кэскиллээх норуот кэрэ дьонун кэриэстиир» диэн олус бэргэн этиилээх. Манан сиэттэрэн тугу этээри гынабын?
Сыл-хонук уу сүүрүгүн курдук устан ааһар. Төһө да бириэмэ суккураан аастын, Сахабыт сирин саргытын туһугар турууласпыт чулуу уолаттарбытын, кэрэ дьоммутун Былатыан Ойуунускайы, Максим Аммосовы, Исидор Бараховы, Степан Аржакову, Степан Васильевы уо.д.а. кэриэстиир, албан ааттарын кэлэр көлүөнэлэргэ тиэрдэр аналлаахпыт.
Биһиги – таатталар, улуу убайбыт, сүдү киһибит Платон Алексеевич Ойуунускай Сахатын норуота, төрөөбүт дойдута государственноһын ыларыгар аартыгы арыйсыбыт, суолу тэлсибит киһи буоларынан киэн туттабыт.
Биһиги Ил Дархаммыт Айсен Николаев кылгас кэм иһигэр Ойуунускай аатын үйэтитиигэ дьоһуннаах үлэни ыытта. Географическай сабардамынан аан Дойду таһымыгар Ойуунускай албан аата далааһыннаахтык ааттанна. Аан дойдуга аартыгы аһар соҕотох норуоттар икки ардыларынааҕы таһымнаах аэропортпутугар П.А.Ойуунускай аатын иҥэриигэ киэҥ нэлэмэн Сахабыт сирин үгүс олохтооҕо куоластаабыта. Бу көрдөрүү норуот чахчы билиниитин, үйэлэргэ уостубат сүгүрүйүүтүн бэлиэтэ буолар.
Олоҥхо тыйаатыра «Улуу Кудаҥса» испэктээкили Греция амфитыйаатырыгар сахалыы сайаҕас саҥаны сатарытан, туруоран биһиги Былатыаммытын грек омук улуу Гомерыгар холоото. «Куньцюй» аан дойду таһымнаах кытай тыйаатыра Былатыан Ойуунускай олоҥхотунан Туйаарыма Куо постановкатын улуу кытай омук тылынан саҥарта. Былатыан Ойуунускай төрөөбүтэ 125 сыллаах үбүлүөйдээх күнүгэр «Триумф» спорт дыбарыаһын уораҕайыгар Сахабыт сирин араас муннуктарыттан үгүс киһи тоҕо анньан кэлэн, «Ойуунускай өрөгөйө» бөдөҥ театрализованнай дьүһүйүүнү ис сүрэҕиттэн долгуйа, Былатыан Ойуунускай кытаанах дьылҕатын атаҕар туран уйадыйа көрдө. Бу түгэҥҥэ көһүннэ саха дьолун-соргутун туһугар олоҕун толук уурбут улуу Ойуунускайбытыгар норуот халбаҥнаабат билиниитэ, үйэлэри уҥуордуур сүгүрүйүүтэ.
Ааспыт сыл Айсен Сергеевич дьиэ кэргэнин үбүнэн Ойуунускай биһигин ыйаабыт кырдьаҕас Чөркөөҕөр, аһаҕас халлаан анныгар турар музейга, үктүүр миэлиҥсэни сөргүтэн иккис тыыны биэрбитэ. Бу үтүө холобуру батыһан үгүс меценат музейдары сөргүтүүгэ кырата суох кылааттарын киллэрдилэр.
Саха норуота — кэскиллээх норуот. Үгүс күчүмэҕэй, дьалхааннаах кэмнэри, эрэйинэн-кыһалҕанан да буоллар, этэҥҥэ туораан, бүгүҥҥү күҥҥэ тиийэн кэллэ. Инникитин, омукпут бүтүннүүтэ биир санааланан, эбии ыкса сомоҕолостохпутуна, ханнык да бэйэлээх эриирдэргэ-мускуурдарга өлөн-охтон биэриэхпит суоҕа, өссө эбии өрөйөн-чөрөйөн, барҕарыы суолунан барыахпыт диэн энчирээбэт эрэллээхпит. Ити эрэлбит бөҕө акылаатын уурсубут, тэрийсибит саха норуотун чулуу дьонугар Былатыан Ойуунускайга, Максим Аммосовка, Исидор Бараховка, Степан Аржаковка, Степан Васильевка уо.д.а. бараммат барҕа махтал, өлбөт-сүппэт албан аат буолуохтун!
Таатта улууһун баһылыга Михаил Соров