СӨ Ил Дархана Айсен Николаев Дьокуускай куоракка уонна ол таһыгар олорор, 65-тэн үөһээ саастаах дьону бэйэни хааччахтанан, дьиэҕэ олоророллорун туһунан ыйааҕа таҕыста. Бу кинилэр доруобуйаларын, олохторун харыстааһын буолар. Тоҕо диэтэр, аан дойдуну тилийэ көппүт коронавирус инфекцията чуолаан иммунитеттара мөлтөөбүт, араас ыарыылаах саастаах дьону буулаан, ыараханнык киирэрэ дакаастанна.
«Бүгүн эппиэтинэстээх буолуу инники күөҥҥэ турар. Эһиги олоххутугар элбэҕи көрсөн кэлбиккит, онон сөпкө өйдүөххүт уонна эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһыаххыт диэн эрэнэбин», — диэн Ил Дархан эттэ. Ону тэҥэ, быраабылалары тутуһан, дьиэҕэ олорбут дьоҥҥо 4000 солкуобайы өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн биэрэр туһунан иһитиннэрдэ.
Бэйэтин, чугас дьонун доруобуйатын харыстыыр киһи бу миэрэни сөпкө ылынан, ханна да бара-кэлэ сатаабакка, дьиэҕэ олорор ордугун өйдүөхтээх. Тоҕо диэтэр, Кытайга, атын да дойдуларга маннык эрэ гынан, кытаанах миэрэлэри киллэрэн, эпидемияны тохтотоллор.
Бородууктаны дьиэҕэ аҕалан биэрэр чааһынай маҕаһыыннар бааллар. Эми-тому, атын наадалаах табаары оҕолоро, аймахтара аҕалан биэриэхтээхтэр. Ким да аҕалар кыаҕа суох буоллаҕына, волонтердарга эрийэн, көмө көрдүөххүтүн сөп.
8 800 200 34 11 босхо нүөмэринэн эрийэн, сайаапкаҕытын биэриэххитин сөп.
Айсен Николаев саастаах дьоҥҥо туһаайбыт этиитигэр: «Сарсыарда эрдэ туран, киһи суох сиринэн, дьиэ таһынан хааман, салгын сиэн киириэххитин сөп», — диэн бэлиэтээн эттэ. Манна, биллэн турар, дьиэттэн тахсарга мааска кэтэн, илиини соттон, суунан сылдьар ирдэнэр. Биллэн турар, маннык үчүгэй сааскы күн ханна да тахсыбакка, дьиэҕэ хаайтаран олорор ыарахан биллэр. Ол эрээри, күҥҥэ биирдэ таһырдьа тахса сылдьан баран, дьиэ иһигэр сэрээккэлээн, балкоҥҥа тахсан салгын сиэн, дьарык булан, харантыын кэмин тулуйуохха сөп буоллаҕа.
Ону тэҥэ, эдэр, орто саастаах дьон кырдьаҕастарга көмө ирдэнэрин, кинилэр дьиэҕэ олороллоро наадатын өйдүөхтээхтэр. Бары да ийэлэрбитигэр-аҕаларбытыгар, эһэлэрбитигэр-эбэлэрбитигэр, кырдьаҕас эдьиийдэрбитигэр, абаҕаларбытыгар, таайдарбытыгар көмөлөһөр кэммит кэллэ. Манна кылгас, сүрүн сүбэлэри туһаныҥ.
1. 65-рин ааспыт чугас дьоҥҥут ханна да тахсыбакка, дьиэҕэ олороллорун хааччыйыҥ. Күн аайы төлөпүөнүнэн билсэ, кэпсэтэ туруҥ, кэлэ сылдьыҥ.
2. Дьарыктаах буолалларын ситиһиҥ: дьиэҕэ сэрээккэлииллэрин, балкоҥҥа тахсан салгын сииллэрин, кыра үлэни үлэлииллэрин (холобур, сиэннэргэ бэргэһэ, үтүлүк баайыы, иистэнии, көмпүүтэргэ үлэ, о.д.а.). Остуол оонньууларыгар күрэхтэһии тэрийэн, күрэстэри ыытыҥ. Киэһэ, сарсыарда дьиэ таһыгар, дьон суох сиригэр тахсан, кыратык хааман кэлиэхтэрин сөп.
3. Сибиэһэй аһынан-үөлүнэн, битэмиининэн, эминэн, хаһыатынан, кинигэнэн, наадалаах табаарынан хааччыйа туруҥ, бөхтөрүн таһаарыҥ. Иммунитеты бөҕөргөтөр оттору, отоннору, бородуукталары (луук, чеснок, лимон, мүөт, имбиир, дөлүһүөн, о.д.а.) сиэтиҥ.
4. Доруобуйаларын туругун кэтээн көрүҥ: хаан баттааһынын, кыраадыс үрдээһинин күннэтэ кээмэйдэнэн, биллэрэ туруохтаахтар. Ханнык эрэ ыарыылара бэргээтэҕинэ, тута бырааһы ыҥырыҥ.
5. Тумуулаабыт, эбэтэр атын куораттан кэлбит дьону, аймаххытын дьиэҕэ сырытыннарымаҥ.
5. Саамай сүрүнэ – долгуйаллара, ыксыыллара, санаалара түһэрэ сатаммат. Онон уоскутан, сэргэхситэн, истиҥник кэпсэтэн, көмөлөһөн, кинилэр тустарыгар кыһамньыгытын биллэриҥ.
Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru