«Роснефть» түөрт сыллааҕыта ылбыт учаастактара 4,1 млрд солк. сыаналанар

Соторутааҕыта социальнай ситимнэринэн Сунтаар улууһугар «Роснефть» хампаанньа лиссиэнсийэ ылан, ньиэби-гааһы хачайдыыр былааннаах үһү диэн иһитиннэрии тарҕаммыта. Олохтоохтор бырамыысыланнас хампаанньата сирбитин-уоппутун алдьатан, тайҕабытын барытын солоон, үгүс хоромньуну таһаарыа диэн айманнылар.

СОРОХ ХАМПААННЬА ЫҺАР-ТОҔОР…

Олохтоохтор айманаллара чахчы. Өйдүүргүт эбитэ дуу, хас да сыллааҕыта Сунтаарга, Кириэстээх чугаһыгар, «Иркутскайдааҕы ньиэп хампаанньата» ХЭУо геологическай чинчийэр үлэлэри ыытан баран, мас бөҕөтүн солоон, бытовой бөҕүн-саҕын учаастагы биир гына ыһан-тоҕон, хомуйбакка барбыта. Айдаан тахсыбытын кэннэ биирдэ хомуйан, сири чөлүгэр түһэрии үлэтин ыыппыттара. Аны икки сыллааҕыта алмаасчыттар Бүлүү өрүһү киртитэн, өрөспүүбүлүкэ барыта дьиксиммитэ, аймаммыта.

Сунтаарга ньиэп, гаас көрдөөччүлэр кэлбиттэрэ быданнаата. Халыҥ тайҕаны солоон, ооҕуй оҕус ситиминии үгүс суоллары оҥорбуттара хаһыс да сылыгар барда. Ол курдук кэлиҥҥи сылларга улууска «Сургутнефтегаз», «Иркутскайдааҕы ньиэп хампаанньата», «Газпромгеологоразведка» курдук бөдөҥ хампаанньалар чинчийии үлэлэрин ыыттылар. Куокуну, Тэҥкэ, Наахара, Бүлүүчээн, Ыгыатта үрэҕинэн, Түбэй Дьаархан хайысхаларынан үлэлииллэр. Бу хампаанньалар билигин аҥаардастыы чинчийэр үлэлэри эрэ ыытар буоланнар, улууска үгүөрү үп-харчы киирбэт.

«РНГ» ИККИ МУОСТАНЫ ТУТТА

«РНГ» хампаанньа улууска икки муоста тутуутун тиэндэригэр кыа­йан, былырыын «Бүлүү» федеральнай суолга Оччугуй Ботуобуйа үрэҕи туоруур пон­­туон-муоста оннугар икки балаһалаах ­муостаны тутан киллэрдэ. Бу муоста Сунтаар уонна Мииринэй оройуоннарын ситимнээн, билигин олохтоохтор сылы эргиччи харгыһа суох айанныыр кыахтаннылар. Маны таһынан, Кутанаҕа Саһар үрэҕи туоруур муостаны ааспыт күһүн үлэҕэ киллэрбиттэрэ. Онон туһааннаах хампаанньа чинчийии үлэлэрин ыытарын суотугар, ­улууска сүҥкэн суолталаах баараҕай тутуулары олоххо киллэрдэ.

«РНГ» номнуо хаһыс да сылын ньиэп-гаас саппааһын көрдөөһүҥҥэ чинчийэр үлэлэри ыытар. Онон сылы эргиччи үлэлиир буолан, муоста тутуутугар бэйэлэрэ да эрдэттэн интэриэстээх этилэр.

ҮС УЧААСТАГЫ ТЭҤИНЭН АТЫЫЛАСПЫТ

Оттон социальнай ситимнэринэн тарҕаммыт «Роснефть» лиссиэнсийэтин туһунан кэп­сээтэххэ, туһааннаах хампаанньа өрөспүүбүлүкэ икки оро­йуонугар сири туһаныыга икки учаастагы ылбыт. Бу туһунан СӨ Бырамыысыланнаһын министиэ­ристибэтин пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.

– Аукцион түмүгүнэн, СӨ Туһалаах баайы-дуолу туһаныыга управление «Роснефть» ПАУо Ньурбатааҕы уонна Ыгыаттатааҕы учаастактарга геологическай чинчийиини ыытарга 2042 сылга диэри болдьохтоох лиссиэнсийэ биэрбитэ. Бырамыысыланнас хам­паанньата чинчийии уонна туһалаах баайы-дуолу хостооһун үлэлэрин ыытарыгар айылҕа харыстабылын сокуонугар олоҕуран үлэ­лиэхтээх, – диэн Бырамыысыланнас министиэристибэтин пресс-сулууспата ­иһитиннэрдэ.

Салгыы РФ Айылҕа харыстабылын министиэристибэтин саайтын хасыһан көрбүппүтүгэр, «Роснефть» хампаанньа өссө 2017 сылга балаҕан ыйыгар Саха сиригэр ньиэп-гаас саппаастаах үс учаастагы 4,15 миллиард солкуобайга атыыласпыт эбит. Олор истэригэр Аллараа Чуонатааҕы (Нижнечонский), Ньурбатааҕы уонна Ыгыаттатааҕы учаастактар киирэллэр.

Аллараа Чуонатааҕы учаастак иһин хампаанньа 2,33 миллиард солкуобайы төлөөбүт. Аукциоҥҥа «Иркутскайдааҕы ньиэп хампаанньата», «Сургутнефтегаз», «Восточнай-Сибирскай ньиэп-гаас хампаанньата» уонна «Сүлдьүкээр Геологоразведка» киирсибиттэр. Саамай элбэх сыананы «Роснефть» хампаанньа этэн, аукцион кыа­йыылааҕынан тахсыбыт. Мииринэй куоратыттан 160 килэмиэтирдээх сиргэ баар учаастак Д1 категориялаах 6,2 мөлүйүөн туонна ньиэп (хостонуллар-извлекаемый) уонна 12,4 миллиард куб м. гаас, Д2 категориялаах 2 мөлүйүөн туонна ньиэп (хостонуллар-извлекаемый), 4 миллиард куб м гаас саппаастаах.

Сунтаар уонна Ньурба улуустарын сиригэр-уотугар баар 8,208 тыһыынча кв. км иэннээх Ыгыаттатааҕы учаастак иһин «Роснефть» 1,52 миллиарды төлөөбүт. Бу учаастак аукционугар эмиэ «Сургутнефтегаз», «Сүлдьүкээр Геологоразведка», АДК уонна «Восточнай-Сибирскай ньиэп хампаанньата» курдук биллэр хампаанньалар кыттыбыттар.

Оттон Ньурбатааҕы учаастак 300 мөлүйүөн солкуобайынан сыаналаммыт. Учаастак 4,347 тыһыынча кв. км сиринэн тайаан сытар.

УОПСАСТЫБАННАЙ ИСТИИЛЭРГЭ СУНТААРДАР ТУГУ ТУРУОРУСТУЛАР?

Бу ый саҥата Сунтаарга «Ронефть» хампаанньа алын сүһүөх тэридтэтэ – «Таас-Үрэх Нефтегазодобыча» бэрэстэбии­тэллэрэ «сейсморазведка» үлэлэрин ыытыыга Уопсастыбаннай истиилэри ыыппыттара. Олохтоох­тортон экологияҕа сыһыаннаах үгүс ыйытыы, туруорсуу киирбитэ.

Уопсастыбаннай истиилэр ыытыллыбыттарын кэннэ, аҕы­йах хонугунан аны СӨ эколо­гияҕа, сир баайын туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатын ми­­ниистирэ Сахамин Афанасьев улууска оробуочай сырыынан тиийэн, сир баайын туһанааччыларын кытары көрсөн сүбэ мунньах ыыппыта.

Сүбэ мунньахха «Таас-Үрэх Нефтега­зодобыча», «Сургут­нефтегаз» ПАУо, «Сунтарцеолит» ХЭУо, «Кэмпэндээйитээҕи туус хампаанньата» ХЭУо бэрэстэ­биитэллэрэ кыттыбыттара. Улууска үлэлиир бырамыысыланнас хампаанньалара лиссиэнсийэлээх ­учаастактарын туһааннаах уорганнар хонтуруоллуулларын иһитиннэрдилэр. Маны таһынан, «Таас-Үрэх Нефтегазодобыча» ХЭУо 2021 сылга ойууру чөлүгэр түһэрии үлэлэрин 190 гектар сиргэ ыытыахтааҕын туһунан Экология, сир баайын туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатын минис­тиэристибэтэ иһитиннэрдэ.

«Улууска билигин геологическай-чинчийэр үлэлэр ыытылла тураллар. Холобур, «Сургут­нефтегаз», «Роснефть» курдук хампаанньалар былааннарын истэн баран, айылҕаҕа харыстабыллаахтык сыһыаннаһалларыгар чопчу сорудахтары биэрдибит. Бу үлэни сүрүннээн улуус баһылыгын иһинэн биэдэмистибэлэр икки ардыларынааҕы хамыыһыйа тэрийэн улуус дьаһалтата хонтуруол­луоҕа», – диэн Сахамин Миланович эттэ.

Билигин Сунтаар улууһугар бырамыысыланнас хампаанньалара көрдүүр, чинчийэр үлэлэри ыытаннар, аны хаһан эрэ ­ньиэби-гааһы хостооһун саҕаланыа турдаҕа. Ньиэп-гаас сап­­пааһа элбэх буолан, аҥаардас чинчи­йии үлэлэрин ыытыыга миллиардынан үбү-харчыны уган эрдэхтэрэ. Өссө төһө кээмэйдээх айылҕа баайа кистэнэ сытара биллибэт… Онон туһааннаах хампаанньалар ­аҥаардастыы хапытаалларын хаҥатар эрэ сыаллаах үлэлээбэккэ, тулалыыр эйгэҕэ хоромньуну та­­һаарбакка үлэлииллэрэ ирдэнэр.

Быһаарыы: «Таас-Үрэх Нефтегазо­добыча» Арассыыйа биир бөдөҥ хампаанньата «Роснефть» алын сүһүөх тэрилтэтинэн буолар. Предприятие 2000 сыллаахха Орто Ботуобуйатааҕы ньиэп-гаас саппаастаах сир Киин уонна Куруҥнааҕы лиссиэнсийэлээх учаастактарын туһаҕа таһаарыыга анаан тэриллибитэ.

Анатолий Григорьев, Сунтаар улууһун баһылыга:

– Кулун тутар 11 күнүгэр Сунтаарбыт сиригэр киин чинчийэр үлэлэргэ туох үлэ барыахтааҕын туһунан Уопсастыбаннай истиилэр ыытыллыбыттара. Ол курдук, Ыгыатта сиригэр чинчийэр үлэлэр барыахтаахтар. Бу сир хас да нэһи­лиэги таары­йар. Уопсастыбаннай ис­­тиилэргэ экология миниистирэ Сахамин Афанасьев кыттыыны ылбыта. Итиэннэ улуус тэрилтэлэрин үлэһиттэрэ, нэһи­лиэк баһылыктара, дьокутааттар, уопсастыбанньыктар кыттыбыттара. «Таас-Үрэх нефтегазодобыча» тэрилтэ (үөһээҥҥи тэрилтэтэ «Роснефть») биһиги сирбитигэр лиссиэнсийэ ылбыта. Чинчийии үлэлэрин ыытарыгар туох үлэ барыахтааҕын истиилэр кэмнэригэр кэпсээтилэр. Бу үлэлэр ыытыллалларыгар тулалыыр эйгэҕэ туох хоромньу тахсыаҕын сөбүн, туох үлэ чопчу барыахтааҕын туһунан үгүс ыйытыы киирдэ.

Бастатан туран, үлэ саҕаланнаҕына, нэһилиэк баһы­лыктарын, уопсастыбанньыктары, дьокутааттары илдьэ баран, үлэ хаамыытын уонна айылҕаҕа туох дьайыылаах буолуохтааҕын миэстэтигэр тиийэн көрөр курдук боротокуолга киллэртэрдибит.

Иккиһинэн, олохтоох дьоммутун үлэнэн хааччыйыы боппуруоһа боротокуолга киирдэ.

Үсүһүнэн, инникитин улууһу кытары бииргэ үлэлээһиҥҥэ сөбүлэһии түһэрсиигэ, айылҕа харыстабылыгар аналлаах тэрээһиннэргэ көмөлөһөргө диэн кэпсэттибит.

edersaas.ru

Хаартыска: https://sakhatime.ru/capital/32168/