Үөрэнээччим бэлэҕэ

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Биэрбит билиигин, иҥэрбит үөрүйэхтэргин ылынан, олоҕун суолдьута оҥостон, үөрэнээччиҥ салгыы сайдан ситиһиилээх киһи буолан, үүнэн-сайдан тахсара — бу учуутал үрдүк үөрүүтэ, дьоло. Үлэҥ, сыраҥ таах хаалбатаҕын туоһута.

edersaas.ru Мин иннибэр үөрэнээччим Елена Винокурова бэлэҕэ сытар. «Аргыс санааларым…” диэн дьоҕус кинигэ. Ааттыын, тас киэргэтиилиин сырдык үлэ. 1986 сыллаахха Томпо улууһун Мэҥэ Алдан орто оскуолатыгар саха тылын учууталынан үлэлии тиийбитим. «Аргыс» диэн эдэр кэрэспэдьиэннэр уонна “Фольклор” куруһуоктарыгар оҕолору дьарыктаабытым. Елена оскуолаҕа үөрэнэр сылларыгар «Аргыс» пуост көхтөөх кыттааччыта, бастыҥ көмөлөһөөччүм этэ. Илиитин араарбакка билигин да суруйа, сырдата сылдьарыттан үөрэбин. Ол сыллартан баччаҕа диэри ситиммитин быспакка билсиһэ олоробут, сүбэлэһэбит, кэпсэтэбит. Куоракка кэллэр эрэ ыалдьыттаан ааһар. Оччотооҕу кэми ахтыһабыт, үлэбит сүнньүнэн сонуммутун үллэстэбит. Биирдэ «Аргыспыт» тэтэрээтин көрдөрдүм. Хас нэдиэлэ аайы мустар, биирдии оҕо иһитиннэрии оҥорор, сорудахтары ылаллар, ыстатыйалары ырытар эбиппит. Лена наһаа үөрдэ, ол сорудахтарынан оҕолор суруйбут ыстатыйалара Томпо оройуонун хаһыатыгар “Кыһыл знамяҕа” уонна “Бэлэм буолга” барыта бэчээттэнэн тахсыбыттар эбит. Оскуолабытыгар араас тэрээһиннэри ыытарбыт. Ол да иһин кинигэ оскуолатааҕы сонуннартан саҕаланар.

«Аргыс санааларым…» хомуурунньукка барыта 44 араас кэмҥэ суруллубут ыстатыйалара киирбиттэр. Оскуолатааҕы сылларыттан үс, үөрэммит кыһатын, учууталларын туһунан 11 уонна төрөөбүт тылыгар 6 ыстатыйаны анаабыта хайҕаллаах. Бэчээттэнэр эйгэтэ кэҥээн, сонуна тэнийэн, тыла-өһө тупсан, сытыырхайан иһэр. Кинигэттэн Томпо улууһун үөрэҕириитин сонуннарын, оскуолалар ыытар тэрээһиннэрин, Мэҥэ Алдан оскуолатын историятын билсиэххитин сөп. “Маҥнайгы учууталбыт” суруйуутугар Агафья Афанасьевна Хаппаинова олоҕун туһунан, кини аата хаһан да умнуллубатын, үөрэнээччитэ К.А.Борисов анал бириэмийэ олохтообутун үөрэ-көтө билиһиннэрэр. “Олус да күндүтүк саныыбын” диэн Мэҥэ Алдан орто оскуолатын уонна үөрэппит учууталларын тустарынан сылаас иэйиинэн, дириҥ махталынан ахтар.

“Сахалыы тыыҥҥа иитии”, “Ийэ тыл хомуһуна”, “Ийэ тылга угуйар таптал”, “Ийэ тыл уонна омук тылын ситимнээһин олох ирдэбилэ”, “Ийэ тылга таптал дьиэ кэргэнтэн саҕаланар”— ааттара да бэйэлэрэ кэпсииллэр: төрөөбүт тылы үөрэтии туһунан тус санаалара, уһуйааччылар, оҕолор ситиһиилэрэ, аныгылыы көрүү суруллубут. Биригэдьиир, туруу үлэһит, эдэригэр олохтон туораабыт аҕатын Ким Афанасьевич Винокуров туһунан сөҕө-махтайа ааҕаҕын. Эмчит эһэтин Гавриил Данилович Слепцов-Силэпсиэп биэлсэр туһунан суруйуутун сэҥээрдим. Ураты дьоҕурдаах быраас, оннооҕор харахха эпэрээссийэ оҥорбут эбит оччолорго. Оҕо кулгааҕар киирбит хаптаанньаны таһааран соһуппут. “Хаптаанньа” диэн саҥа тылы биллим, кылапыны этэллэр эбит. СӨ үөрэҕириитин туйгуна, «Томпо илдьитэ» хаһыат кэрэспэдьиэнэ, РФ Суруналыыстарын чилиэнэ Зинаида Атакова аатынан бириэмийэ лауреата, Томпо улууһун үөрэҕин салалтатын иитэр үлэҕэ уонна эбии үөрэхтээһиҥҥэ салаа салайааччыта, туйахпын хатарааччы үөрэнээччим Елена Кимовна маҥнайгы кинигэтэ тахсыбытынан долгуйа, киэн тутта эҕэрдэлиибин. Саҥа суруйуулары, сонуннары күүтэбин. Олоҥхоҕо үлэлэргин туспа дьаарыстаан таһаараар. “Ийэ тыл симэлийбэтин, сахалыы саҥа сатараатын” диэн баҕа санааҥ угуйан, айар аартыгыҥ арыллан истин, саҥа саҕахтар сандаара турдуннар.

СӨ үөрэҕириитин туйгуна, Дьокуускай куорат 17 №дээх оскуолатын үрдүкү категориялаах учуутала Вера ГОГОЛЕВА-Айылык.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0