Олунньу 19 күнүттэн “Төрөппүттэр БКЭ-ни туттарар биир күннэрэ” диэн Бүтүн Арассыыйатааҕы аахсыйа саҕаланна. Саха сирэ аахсыйаҕа эмиэ кыттыһар. Бүгүн Дьокуускай куоракка өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник биллэр дьон нуучча тылыгар эксээмэни туттардылар.
edersaas.ru
Аахсыйа сүрүн сыалынан — төрөппүттэргэ биир кэлим эксээмэн диэн тугун илэ харахтарынан көрдөрүү итиэннэ эксээмэн туттараары сылдьар оҕолору эрдэттэн бэлэмнээһин буолар. Онон төрөппүттэр эксээмэн туох баар бэрээдэгин барытын тутуһан – тимир көрдүүр тэрилтэн саҕалаан, кэтээн көрөр камераҕа тиийэ барытын илэ харахтарынан көрдүлэр, аастылар. Арай, сорудаҕы 3 ч. 30 мүн оннугар 60 мүн иһигэр толордулар.
Үөрэх хаачыстыбатын кэтээн көрөр киин дириэктэрэ Надежда Попова иһитиннэрбитинэн, былырыын биир кэлим эксээмэни туттараары сылдьар оҕолор төрөппүттэрэ кэлбит эбит буоллахтарына, быйыл 8-10 кылааска үөрэнэр оҕолордоох, өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник биллэр төрөппүттэри ыҥырбыттар. Ол курдук, кинилэр кэккэлэригэр СӨ үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Владимир Егоров, СӨ култууратын уонна духуобунай сайдыытын миниистирин солбуйааччы Марина Силина, спортсмен Леонид Спиридонов, ырыаһыт Варя Васильева-Максима, “Харысхал” фонда посола, биллиилээх ыытааччы, блогер Анна Фомина, тэлэбиидэнньэ ыытааччыта Ларина Сукуева, о.д.а., уопсайа, 14 киһи туттарда. Иккис уратытынан, быйылгыттан матырыйааллары эксээмэн ыытыллар сирдэригэр эрдэттэн тиэрдибэккэ, эксээмэн саҕаланыыта миэстэтигэр (ППЭ) бэчээттээн таһаарыахтара. Бу да сырыыга оннук ааста.
Владимир Егоров, СӨ үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ:
—Бэҕэһээ интэриниэккэ кылгастык былырыыҥҥы демонстрационнай эксээмэни көрбүтүм. Бүгүн эксээмэн хайдах барарын барытын илэ харахпынан көрдүм. Сорудах уустуга суох. Дьиҥэр, бэлэмнэммит оҕо барытын толоруон сөп эбит. Эксээмэҥҥэ кэлэн, хата, сынньанным. Оттон тимири көрдүүр тэрил туһунан эттэххэ, билигин хас аэропорт аайы баар, сорох оскуолаларга эмиэ турар. Онон киһи итиннэ долгуйара суох. Эксээмэн туттарар оҕолорго кытаатан бэлэмнэниҥ диэн сүбэлиибин.
Варя Васильева-Максима, эстрада биллиилээх ырыаһыта, икки оҕо ийэтэ:
—Оскуоланы бүтэрбитим сүүрбэттэн тахса сыл буолла. Онон биир кэлим эксээмэни туттаран көрө иликпин. Тимири көрдүүр тэрил эҥин киһини долгутар эбит. Ол гынан баран, ити наада. Тоҕо диэтэххэ, бары тэҥ бырааптаах буолуохтаахтар, ким хайдах билиилээҕинэн сыана ылыахтаах. Сорудаҕы уустук эбит дии санаабатым. Өйтөн суруйуу тиэмэтэ – “Ийэ туһунан саллаат кэпсээнэ”. Киһи дууһатын таарыйар. Кыратык ытамньыйан ыллым эҥин. Оҕолор эрдэттэн дьарыктаныахтарын, элбэх кинигэни ааҕыахтарын наада. Оскуолаҕа нуучча тылыгар сөбүлээн үөрэнэрим. Онон түмүгүм үчүгэй буолар ини диэн эрэх-турах сананабын.
Анна Фомина, ыытааччы, суруналыыс, үс оҕо ийэтэ:
—Миэхэ соҕотохсуйуу тиэмэтэ кэллэ. Маҥнай букатын долгуйбатаҕым. Бэлэмнэнии, билиһиннэрии түһүмэҕэ саҕаламмытын кэннэ ыгылыйыах санаа киирэн ылбыта. Көрөн олордохпутуна диискэни арыйдылар, балай да уһуннук бэчээттээн таһаардылар. Биһиги итини барытын саҥата суох олорон кэтээн көрдүбүт. Тус бэйэм, сорудах арыый уустук соҕус буолуо дии санаабытым, судургу эбит. Эксээмэн иннинээҕи күүрээн – ити барыта төрөппүт оҥорон көрүүтэ эбит. 11 сыл устата кыһанан үөрэммит хас биирдии оҕо биир кэлим эксээмэни хайдах баҕарар ааһар кыахтаах диэн көрдүм. Биһиги саҕанааҕы классическай эксээмэннээҕэр улахан уратыта суох. Тоҕо диэтэххэ, оччолорго эмиэ киирии чаастааҕа, устунан эмиэ долгутуулааҕа.
Санатан эттэххэ, Дьокуускайга ыытыллыбыт төрөппүттэргэ аналлаах эксээмэн Саха сиринээҕи аахсыйа саҕалааһына эрэ буолар. Бүгүҥҥүттэн хас биирдии улууска чопчу биир күнү анаан, төрөппүттэргэ эксээмэн ыытыахтара. Оҕотун иннинэ бэйэтэ холонон көрүөн, этинэн-хаанынан билиэн баҕарар төрөппүт эрдэттэн (оскуолатыгар) билсэрэ, сайаапка биэрэрэ ирдэнэр.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru