Бэҕэһээ киэһэ 22.00 чааска Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатырыгар «Саха» НКИХ төрдүс сылын ыытар «Үрдэл» ырыа куонкуруһа түмүктэннэ.
edersaas.ru
Бу тэрээһини, арааһа, Белоруссияҕа ыытыллар «Витебский базар» уонна Ялтаҕа буолар «Новая волна» диэн киэҥник биллибит Ырыа бырааһынньыктарын кытта тэҥнээтэхпитинэ, бука, сыыспаппыт буолуо. Куонкуруһу түмүктүүр кэнсиэр иннинэ «Үрдэл» финалистара «Кыһыл көбүөрүнэн» хааман, көрөөччүлэрин айхаллаан аастылар.
Кыттааччыларга бу тэрээһин 2018 сыл кинилэр айар олохторугар бастакы бэлиэ түгэнинэн буолара, кинилэр үөрбүт харахтарыттан бэлиэтии көрүөххэ сөп.
«Үрдэл» ырыа куонкуруһун номинаннара ааспыт сылга араадьыйаҕа уонна телевидениеҕэ ылламмыт ырыаларын көрөөччүгэ билиһиннэрдилэр.
Бука, «Тэтим» араадьыйаны истэр үгүс киһи Василий Местников «Сарсыарда» ырыатынан уһуктубут буолуохтаахпыт. Ол да иһин буолуо, көрөөччү бу ырыаны олус иһирэхтик ылынна.
Виталий Очиров «Махтанабын» ырыатын көрөөччү эмиэ сөбүлүүрүн биллэрэн, дохсун ытыс тыаһынан көрүстэ. Сценаҕа тахса үөрүйэх киһи буолан, көрөөччүнү Виталий бэйэтигэр тардар ньымаларын хото тутунна.
«Үрдэл» куонкурус хамыыһыйата быһаарбытынан Виталий Очиров «Махтанабын» ырыатынан «Үрдэл» Ырыа куонкуруһун бастыҥынан ааттанан, бастаан таҕыста. Оттон куоластааһыҥҥа үтүмэн»смс» хомуйан, Василий Новоприезжай онлайн-кыайыылааҕынан ааттанна.
Ырыа бастаабыт төрүөтүн көрөөччү быһаарара чахчы. Ол иһин мин кэнсиэр кэнниттэн саалаттан тахсан иһэр киһини тохтотон, тута санаатын үллэстэригэр көрдөстүм. Мэҥэ Хаҥалас улууһуттан сылдьар «Ростелеком» филиалын салайааччыта Владислав Неустроев бэйэтин билиһиннэрэн баран, мин ыйытыыбар маннык хоруйдаата:
— Кыайыахтаах Ырыа уонна Ырыаһыт тустаах наҕараадаларын сөпкө ыллылар дии саныыбын. Дьиэ кэргэн сыаннаһын үрдэтэр ырыа суоҕун кэриэтэ. «Эйиигин таптаатым» эбэтэр «Арахсан бардыҥ» диэн ырыалар кимиэхэ чуо анаммыттара биллибэт. Тапталлаах дьиэ кэргэн аҕатыгар, ыал ийэтигэр, оҕоҕо анаммыт ырыалар олус аҕыйахтар. Виталий Очировы, Санита Айы уонна Эрхааны тоҕо сөбүлээн истэбитий диир буоллахха, кинилэр ырыаларын ис хоһооно дьиэ кэргэн туһунан, ол иһин. Онон ис дууһатыттан кэргэнигэр анаан ыллыыр ырыата, биллэн турар, Виталий Очировка кыайыыны аҕалла.
Мин «Үрдэлгэ» сыл аайы сылдьабын. Бу тэрээһиҥҥэ сылдьыбатахпына сатаныа суох курдукпун. Сылым «Үрдэлтэн» саҥалыы саҕаланар курдук. Саха араадьыйатын олус сөбүлээн истэбин. Кыттааччылар таһымнара сыл аайы үрдээн иһэр. Туох кистэлэ кэлиэй, бастакы сылларга муусукалара улахана бэрдиттэн, ырыаларын ис хоһооно иһиллибэт этэ. Ол итэҕэстэрин уотунан-күөһүнэн сабан кэбиһэллэрэ. Быйылгы «Үрдэл» барыларыттан олох чаҕылхай. Кыттааччылар таҥастара-саптара да көрөргө астык, ырыаларыгар сөптөөх үҥкүүлэрэ да элбэх.
Саха эстрадатын сулуһа Санита Ай бэйэтэ бэлиэтээбитин курдук, быйыл иккис «Үрдэлигэр» кыттар.
— Былырыын Ирина Колодезникова-Ымыы мелодиятыгар, Эрхаан тылларыгар «Ийэ дьоло» диэн ырыанан финалга тахсыбытым. Быйыл эмиэ ити ааптардарынан «Доҕоруом, бэлэхтээ…» диэн ырыанан кытынным. Быйылгы «Үрдэлгэ» Ирина Колодезникова-Ымыы «Сыл бастыҥ ааптара» диэн номинацияҕа кыайыылааҕынан таҕыста. Кини Таатта Кыйытыттан «Үрдэлгэ» анаан тиийэн кэллэ.
Ону тэҥэ бу ырыаҕа Юрий Босиков уһулбут үлэтэ «Сыл бастыҥ клиба» диэн номинацияҕа кыайда. Мин бу клипка кылаабынай оруолу толорбутум. Онон «Үрдэл» финалга тахсыбыт кыттааччыта буоларым быһыытынан, ырыам уонна уһуллубут клибым ааптардара бэлиэтэнэн, 2018 сыл бастакы кыайыыларыттан олус дьоллонон, сүргэм көтөҕүлүннэ, — диэн саха эстрадатын чаҕылхай сулуһа Санита Ай санаатын үллэһиннэ. Икки күн иһигэр Леся Малеванник салайар үҥкүү ансаамбылын кытта Наталья Кралина нүөмэр бэлэмнээн, Санита Ай ырыатын ис хоһоонун бэрткэ арыйда. Оттон биэс сыл үлэлэспит дизайнер-модельер Юлия Соловьевалыын толкуйдаабыт сценическай көстүүмэ ырыаһыты эмиэ харахха быраҕыллар гына уобараһын арыйарыгар олуһун көмөлөстө.
Эстрада ырыаһыта сценаҕа туран: «Манна миэхэ ыалдьа кэргэним Эрхаан аймахтара ыраахтан-чугастан кэлэн олороллор», — диэн эппитэ. Ол ону туоһулаан кэнсиэр кэнниттэн аймахтар бары хаартыскаҕа түһэ турдахтарына, мин чугаһаан тиийэн, кинилэри «Эдэр саас» сайтыгар үйэтиттим. Оҕолуун-эбэлиин элбэхтэрэ бэрт буолан, бары баппатылар.
Аймахтартан Эрхаан эдьиийэ Марина Николаеваны көрсөн кэпсэттим. Марина Аркадьевна санаатын бу курдук үллэһиннэ:
— Биһиги Эрхаан аймахтара Кэбээйи Сангаарыттан уонна Бүлүүттэн оҕолорбут кыттар «Үрдэллэригэр» анаан айаннаан кэллибит. Түгэн көһүннэр эрэ, ыраах-чугас диэбэккэ, оҕолорбутун өрүү өйөөн, кыттар кэнсиэрдэрин кэлэн көрөбүт, кинилэр үөрүүлэрин тэҥҥэ үллэстэбит. «Үрдэлгэ» мин бу бастакы сылдьыым. Урут наар тэлэбиисэргэ көрөр этим. Кэнсиэри илэ көрөр олох атын эбит.
Ити курдук, уоттаах-күөстээх ураты бырааһынньык — быйылгы «Үрдэл» ырыа куонкуруһа, көрөөччүлэр санааларын олуһун диэн көнньүөртэ, Саҥа дьыллааҕы күндү бэлэҕинэн буолла. Тобус-толору саала иһэ — бу тэрээһин түөрт сылы быһа көрөөччүгэ биһирэппитин туоһута.
Биирдиилээн ырыаһыттарга тохтоотоххо, аймахтыы Алексей уонна Дмитрий Потаповтар «Таҥара, көмөлөс!» диэн ырыаларын көрөөччүлэр олус сөбүлээн, дохсун ытыс тыаһынан айхаллаатылар. Көрөөччү билиниитэ уонна ылыныыта күүстээҕин бэрт өр тохтооботох ытыс тыаһа бигэргэттэ.
Кэнсиэр түмүктэниитигэр «Саха» НКИХ «Тэтим» араадьыйатын дириэктэрин солбуйааччы, «Үрдэл» ырыа куонкуруһун тэрийээччитэ Марина Пермякова кыайыылаахтары билиһиннэрдэ. Номинаннарга бириэмийэлэри «Саха» НКИХ салайааччыта Нина Харитонова, кини солбуйааччыта Олег Марков уонна тэрээһин спонсордара, өрөспүүбүлүкэ биллиилээх дьоно туттардылар. Ол курдук, «Бастыҥ оранжировщик» номинацияҕа — Иван Наумов, «Бастыҥ ырыаны таҥан оҥорооччу» номинацияҕа — Семен Ченянов, «Бастыҥ клип» номинацияҕа — Юрий Босиков, «Бастыҥ мелодия» номинацияҕа — Егор Неустроев «Donna C» муода маҕаһыын (генеральнай спонсор) 50-нуу тыһ. солк. бириэмийэтинэн (хас биирдиилэригэр) Амор уонна Эльза Павлова, Олимпия уонна Санита Ай тигистилэр. Маны тэҥэ номинаннарга барыларыгар спонсордар бэйэлэрин өйдөбүнньүк бэлэхтэрин сертификаттарын туттардылар.
Өссө биир интэриэһинэй холобуру аҕалыам этэ. Уус Алдан улууһун Тумул нэһилиэгин баһылыга Василий Алексеев биир дойдулаахтарын — Василий Новоприезжайы уонна Василий Местниковы анаан тахсан эҕэрдэлээтэ уонна уолаттарыгар анал бириистэри туттарда. Дьиҥэр бу Ырыа күөн күрэһигэр ыраах-чугас улуустартан бэрт элбэх ыччат кыттыыны ылла эрээри, Василий Петрович курдук улуустарын, нэһилиэктэрин чиэһин көмүскүү сылдьар ыччаттарыгар ким да махтаммата. Онон атын да маннык тэрээһиннэргэ улуустар, нэһилиэктэр баһылыктара уонна биир дойдулаахтар землячестволара, Уус Алдан Тумулун баһылыгын холобурун батыһан, ыччаттаргытын анаан кэлэн бэлиэтииргит буоллар. Оччотугар оҕолоргут төһөлөөх үөрүөхтэрэ, төрөөбүт дойдуларын чиэһин көмүскүүр патриоттуу санаалара уһуктуо этэй! Онон Василий Алексеев бу тэрээһиҥҥэ бэрт сонун сүүрээни киллэрбитин бэлиэтиир тоҕоостоох.
Ыраах Дьааҥы улууһун Сайдыытыттан сылдьар Юлия Юмшанова аата быйыл дорҕоонноохтук ааттаммытын бэлиэтиир наада дии саныыбын. Кини аҕата Василий Юмшанов суруйбут «Эйиигин үөрдүөҕүм» диэн ырыатынан элбэх куолаһы хомуйан, финалга таҕыста. Онон бу күүстээх куоластаах кыыс аатын өссө да истиэхпит дии саныыбын.
Ити курдук ааспыт сылы быһа «Тэтим» араадьыйа бэйэтин истээччилэригэр бэлэхтээбит төрдүс төгүлүн ыытар бырайыага түмүктэнэн, элбэх саҥа ааты арыйда. Кэнэҕэс талааннаах ыччаттар бу суолталаах тэрээһинтэн кынаттан, уопутуран иһиэхтэрэ уонна: «Биһиги айар күөх дабааннары «Үрдэлтэн» саҕалаан дабайбыппыт», — диэн киэн тутта этиэхтэрэ турдаҕа.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат,edersaas.ru
Хаартыскаҕа ааптар түһэриитэ.