Биир киһи сирдээҕи олоҕун толору олорон, ыйаахтаах кэмэ кэлэн, туолуохтаах чааһа үүнэн, анараа дойдуга аттаммыт. Бу үтүө киһи эбит: үлэтин — хамнаһын чиэстээхтик толорбут, дьиэ кэргэнин олоҕун – уйгутун уһаммыт, кими да атаҕастаабатах, төттөрүтүн, дьоҥҥо – сэргэҕэ кыаҕынан көмөлөһөн, элбэхтик махтал тылын истибит.
Дьэ сирдээҕи олохтон арахсан, күннээҕи түбүктэн босхолонон, Улуу Үрдүк Күүс, Үрүҥ Аар Тойон иннигэр эппиэт тутар түгэнэ үүммүт. Сир үрдүгэр оҕо буолан төрөөн, киһи буолан килбэйэн тугу сатаабытын, төһөнү ситиспитин, дьолу – соргуну үксэппитин оччуоттаабыт.
— Дьэ бэрт! – диэбит Аар Тойон, — кырдьык да эҥкилэ суох олоҕу олорбуккун. Аналлааххын көрсөн ыал – күүс буолан, дьиэ – уот тэриммиккин. Күн сиригэр көрбүт чыычаахтаргын — төрөппүт оҕолоргун тапталга улаатыннарбыккын. Кинилэргэ үгүс сатабылы иҥэрэн, уйгуларын оҥосторго суолу – ииһи тэлэйбиккин. “Үрүҥ – хара” диэн араарбакка, сүрэҕэлдьээн көрөн турбакка, үлэни – хамнаһы кыайбыккын. Дьоҥҥо үтүө сыһыаныҥ да холобур буолуон сөп.
Оччуоттуу турааччы хайҕанан эгди буолбут, куттана – салла санаабыта арыый уҕарыйбыт.
— Ол эрэн! – диэбит Аар Тойон. — Эт эрэ миэхэ биири! Аҕаттан – ийэттэн айыллан, Иэйиэхситтэн Тыын бэриһиннэрэн, Куйаартан Кут иҥэринэн, көмүс сымыыт буолан Сир иэнигэр төкүнүйэ түһэргэр мин эйиэхэ Дьикти Бэлэх биэрэн ыыппытым дии. Онтум ханна баарый? Хайдах дьаһанныҥ? Туохха туһанныҥ?
Киһибит мух – мах барда. Бастаан туох туһунан этиллэрин өйдөөбөтө. Дьикти Бэлэх? Тугуй ол? Бары Күн сиригэр кус сыгынньах кэлэбит буолбатах дуо? Онтон сыыйа өйө дьэҥкэрэн, Үрүҥ Аар Тойон “Дьикти Бэлэҕим” диэн тугу этэрин дьэ өйдөөтө.
— Ээ, оттон … Куруук иллэҥ суох этэ … Үлэ-хамнас, дьиэ – уот түбүгэ … Бииртэн биир кэлэн иһэрэ. Дьиэ – уот туттарга, оҕолору үөрэттэрэргэ үгүс үп – харчы наада этэ. Ону булаары – талаары сүүрдэҕим – көттөҕүм … Дьиҥэр испэр өрүү саныыр, баҕарар этим да, бириэмэ тиийбэтинэн көһөрөн иһэрим. Инньэ гынан ол хайысхаҕа тугу да ситиспэтим…
— Мин биэрэн ыыппыт Дьикти Бэлэхпин аанньа ахтыбатаххын! Дьон – сэргэ туһатыгар таһаарбатаххын! Онон улахан аньыыны – хараны оҥостубуккар тэҥнээх! – диэн Улуу Күүс, Үрдүк Аар Тойон “бириигэбэрдээн” кэбиспит …
Хас биирдиибит Олох олоро ананан кэлэрбитигэр дьоҕур иҥэриллэр: дьэҥкир ыраас куоластаах ырыаһыт, имигэс хамсаныынан дьон сүрэҕин уулларар үҥкүүһүт, өҥү – дьүһүнү дьүөрэлээн дьиктитик ойуулуур уруһуйдьут, тылы тылга сыһыаран ылбаҕайдык сааһылыыр сэһэнньит, хомоҕойдук хоһуйар хоһоонньут, уран тарбахтаах иистэнньэҥ, маһы – тааһы хаамтарбат эрэ дьоҕурдаах уус … Ити буолар Дьылҕа Хаантан тиксибит Бэлэхпит, Айылҕаттан бэриллибит Аналбыт. Баҕар кырдьык, ыйаахтаах чаас үүннэҕинэ, эппиэт биэрэр кэм кэллэҕинэ ыйыталлара буолаарай?
Айталыына Хоһуунаба