Саха киинэтин устуоруйатыгар, саха уус-уран литературнай классикатын биир сүдү айымньытынан уһуллубут «Тыгын Дархан» бу дьыл, сэтинньи 4 күнүгэр Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр «Россия» киинэ саалатыттан саҕаланар.
Онно сөп түбэһиннэрэн, «Тыгын Дархан» киинэ сүрүн продюсарын Вера Михайловна Филиппованы кытта кэпсэттибит.
—«Тыгын Дархан» киинэ сэтинньи 4 күнүттэн прокатка тахсар. Биһиги киинэбит премьерата Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтиттэн саҕаламмыта мээнэҕэ буолбатах эбит. Үөһээттэн этитиллэн, ыйыллан кэлбит эбит, бу туран ону санаан ыллым. Саха норуота күүтүүлээх киинэтэ күөх экраҥҥа тахсарыттан наһаа долгуйабыт. Устар бөлөх киинэ саҕаланыан иннинэ, үрдүк сценаҕа тахсан сүрүн дьоруойдарбытын кытта көрөөччүлэрбитигэр, дьоммутугар-сэргэбитигэр киинэ туһунан тылбытын тириэрдиэхтээхпит. Киинэ үксэ норуот күүһүнэн уһуллубута, – диэн Вера Михайловна санаатын үллэһиннэ.
—Премьераҕа кэлбит көрөөччүнү туох күүтэрий?
—Биһиги бу премьераҕа бэйэбит былааммытынан дьоҥҥо барытыгар көстүөхпүтүн баҕарабыт. Куорат иһигэр баар кинотеатрдары барытын хабыахпыт.
Киинэбит норуот киинэтэ буоларын быһыытынан, Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин «Россия» киинэ саалатыттан саҕаланарыттан үөрэбит. Көрсүһүүгэ сүрүн дьоруойдар көстүүмнэрин кэтиэхтэрэ. Онон көрөөччүлэр хаартыскаҕа түһүөхтэрин сөп. Тыгын Дархан дьоруойдарынан куукулалар быыстапкалара дьоҥҥо көрдөрүллүө.
Киинэ режиссера Никита Иннокентьевич Аржаков сценаттан көрөөччүлэри эҕэрдэлиэ. Норуот маастардара, улуустартан элбэх киһи кыттыбыта, уопсайа 10-тан тахса тыһыынча киһи. Үс Хатыҥҥа икки улахан сцена уһуллубута, ыһыах уонна курган. Бу киинэҕэ куоракка баар тыйаатырдар артыыстара бары кытыннылар: Саха тыйаатыра, Үүнэр көлүөнэ тыйаатыра, Култуура уонна ускуустуба Арктикатааҕы институтун уонна култуура кэллиэһин устудьуоннара. Хара маҥнайгыттан сыалбыт, киинэҕэ саха артыыстарын устуу этэ, –диэтэ.
Каскадердары көрдөөн Монголияҕа бара сылдьыбытым. Онно аттарын көрөн баран, биһиги аттарбытыгар олох тиийбэттэр эбит, биһиги аттарбыт төп-төгүрүктэр, көп түүлээхтэр, атахтара кылгас. Киинэҕэ бэйэбит сылгыһыттарбыт трюктары оҥордулар. Холобур, Чурапчыга тыһыынчанан эр киһи боотур буолбута, 109 миинэр аттаах түмүк сцена уһуллубута.
—Кинигэ тахсан эрэр дуо?
—Эдэр көлүөнэ Тыгын Дарханы билбэт диэн, кини туох киһитин, туох төрүттээҕин билиһиннэрээри, кинигэбитигэр Бравина Розалия Иннокентьевна, Иванова-Унарова Зинаида Ивановна, Андриан Афанасьевич Борисов историческай наука дуоктардара консультаннаахпыт. Кинилэртэн XVII-XVIII үйэҕэ хайдах таҥаһы таҥналларын, иһиттэрин-хомуостарын, туттар тэриллэрин, абыычайдарын сүбэлэттэрэн худуоһунньуктар үлэлээбиттэрэ.
—Кинигэ сахалыы тылынан тахсар дуу?
—Сахалыы, элбэх хаартыскалаах, киинэбит уһуллуутун туһунан.
—Бу кинигэ премьераҕа кэлбит көрөөччүгэ бириис быһыытынан туттарыллар диэн истибиппит. Оннук дуо?
—Оннук. Ыйытыыларга сөптөөх хоруйдары биэрбит көрөөччү сүүйэр.
Онон көрөөччүлэри «Тыгын Дархан» киинэни Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин «Россия» киинэ саалатыгар кэлэн көрөргүтүгэр ыҥырабыт.
—Кэпсээниҥ иһин махтал, Вера Михайловна.
Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин пресс-сулууспата.