Алена Алексеевна тохсус сылын үлэлиир эбит. “Үлэбин сөбүлүүбүн”, — диир. Кини онуоха батыһар, үөрэнэр эдьиий дьүөгэлэрдээх. Бииргэ үлэлиир дьонун ортотугар отуччалыы сыл ыстаастаах, этэргэ дылы, олохторун анаабыт Октябрина Николаевна Масленникова уонна Мария Николаевна Ли бааллар. “Сэбиэскэй былаас саҕана хаһыаты, сурунаалы ыал барыта суруйтарар буолан, түүн 3 чаастан үлэлии кэлэрбит. Хаһыаты-сурунаалы наардыыр, суруйар этибит. Ону аадырыстарынан тириэрдиигэ биэнсийэлээх дьахталлар сылдьаллара. Кинилэри “доставщиктар”, биһигини “надомниктар” дииллэрэ”, — диэн уруккуну ахтан-санаан ылаллар бэтэрээн почтальоннар.
Эдэрдэр кэлэ-кэлэ, тулуйбакка, барыталыыллар эбит. Билигин соҕотох 26 саастаах кыыстаахтарын такайаллар. Аныгы ыччаттар хамнаһын мыынан эрдэхтэрэ. Итиэннэ тулуйбаттар үһү. Күн аайы бара-кэлэ көс кэриҥэ сири сатыы хаамыаххын наада. Хата, сэбиэскэйдии хатарыылаах эдьиийдэр кимнээҕэр кытыгырастар быһыылаах. Барытыгар тэҥҥэ сылдьыһаллар, “саастаахпыт” диэн аччыыһырбаттар. Саамай үрдүк кирилиэстээх, элбэх этээстээх дьиэлэрдээх 202-с уонна 203-с микро-оройуоннарга Октябрина Николаевна сылдьарын истэн сөхтүм. Ким эмит ыалдьан хааллаҕына, бэйэлэрэ хардарыта солбуйсаллар.
Почтальону кытта биир сарсыарда
Алена хаһыатын, суругун аадырыстарынан наардаан баайталаабытын кэнниттэн аргыстаһан бардыбыт. Биирдии дьоҕус түүтэҕи кыбынныбыт. Үс түүтэҕин суоппарга туттаран ыытта. Ити аата “ыйааһынын чэпчэтэр”. Суоппар массыынанан сылдьан, дьиэ иннигэр ыйанан турар тирэх дьааһыктарга хааллартаабытын, таһаҕаһа көҕүрээтэҕинэ, ылан ааһар эбит. “Учаастакпар 6 дьааһыктаахпын. Бүгүн хаһыатым, суругум аҕыйах, икки чааһынан бүтэриэм. Элбэх буоллаҕына, 3-3,5 чаас сылдьабын”, — диэн билиһиннэрэ истэ аргыһым.
Маҥнай барыта кэриэтэ хрущевка дьиэлэрдээх П.Алексеев уулуссатыгар тиийэбит. Почта дьааһыгыттан бүттэлээх ордубатах, ааннара тоҕута охсуллубут, туура тардыллыбыт буолан иһэр. Кумааҕы сыыһын, табах төҥүргэһин хаалыыр бөх дьааһыгын курдук сиргэ турааччылар даҕаны бааллар. Сорохторго төрүкү даҕаны суох, туура тардыллыбыт онно оҥойон турар буолар. Алена оччоҕуна суругу, иһитиннэриини ааннарыгар эбэтэр уот боруобатыгар кыбыта анньар, ардыгар көстүүлээх сиргэ – ититэр турба үрдүгэр, хортуоппуй дьааһыгын үрдүгэр ууран кэбиһэр. “Араас ньыманы барытын туттабын. Тустаах дьон көрөн ылаллар”, — диир.
Бу «Строительнай» уокурукка киирэр 4/3-дээх дьиэттэн уонча сыллааҕыта көспүтүм. Бэҕэһээ тахсан барбытым курдук, кур бэйэтэ кубулуйбакка, саппаҕыран турарын көрөммүн сонньуйдум. Онтон Поярков уулуссатын туораан, уҥуор тахсыбыппыт чыҥха атын хартыына көрүстэ. Манна «Прометей» компания дьаһайар дьиэлэрэ ыраастар, сэргэхтэр, барыларыгар кэриэтэ саҥа дьааһыктаахтар. «Быйыл элбэх саҥа дьааһыгы ыйааннар, абыраатылар, үлэбин чэпчэттилэр», – диир Алена Алексеевна.
Билиҥҥи дьиэ үксэ домофоннаах. Ону арыйарга почтальоннар универсальнай күлүүстээх сылдьаллар. Аныгы ааннары сорохторун арыйбат эбит. Оччоҕуна кодунан арыйан киирэллэр. Сатаан арыйбатахтарына, домофонунан кыбартыыраҕа эрийэллэр. Сарсыарда өттүгэр үлэлээхтэр олорбот буоллахтара, арай, кырдьаҕастаах буоллахтарына. Сорох дьон ылан истэн баран төттөрү ууран кэбиһэллэр. «Суукка ыҥырыы, нолуок төлөбүрэ кэлэрин сөбүлээбэт дьон баар буолаллар», – диэн быһаарар аргыһым. Сакаас суругу илиилэригэр туттарыан наада. Хаста эмит сылдьан баран, дьиэлэригэр суох буоллахтарына, почта дьааһыгар угарыгар тиийэр. Өссө биир маннык түгэни өйдөөн хааллым. Бу эргин эргэ хрущевка уонна КПД дьиэлэргэ баар кыбартыыралары элбэх ыал куортамныыр эбит. Аадырыстарыгар сурук, иһитиннэрии аҕалбыккын дьааһыктан хостоон таһааран баран «суохтар, көспүттэрэ» диэн суруйан баран, көстөр сиргэ уурбуттарын почтальон төттөрү илдьэ барар.
«Алҕаска, аадырыстарын бутуйааччыгын дуо?» – диэн ыйытыыбар Алена Алексеевна: «Суох, сыыспаппын. Бу дьиэлэри биэс тарбаҕым курдук билэбин», – диэтэ. Сайын оскуола үөрэнээччилэригэр солбуйтардахтарына, булкуур тахсар эбит. Алена эппитин курдук, икки чааһынан хаһыатын-суругун тарҕатан бүтэрдэ. Аны хонтуораҕа тиийэн отчуотун оҥорон туттарыахтаах. Почтальон үлэтин биир күнэ оччоҕуна түмүктэнэр.
Ыттар уонна арыгыһыттар аҕыйаатылар
Дьокуускай куорат киин отделениетын почтальоннара бэлиэтииллэринэн, арыгы-пиибэ атыыта сарсыарда өттүгэр бобуулаах буолан, кыһын тымныыга подъезтарга киирэн мустар, «абырахтанар» арыгыһыттар аҕыйаабыттар. Итиэннэ дьиэллик ыттар урукку курдук үөрүнэн субуруспат буолбуттар. Ол гынан баран, уоскуйарга билигин даҕаны эрдэ. Куорат кытыыларыгар чааһынай дьиэлэри кэрийэр почтальоннарга ыттар саба түһэр кутталлара уҕараабат. Холобур, Мархаҕа уончалыы-сүүрбэччэлии дьэллик ыт сайыны быһа оннооҕор ааһан иһэр массыыналар үрдүлэригэр түһүөлүүр түбэлтэлэрин хаста да көрбүтүм.
“Прометейы” батыһыҥ!
«Прометей» УК иһигэр киирэр «136-с квартал» ХЭУо дириэктэрэ Елена Васильева этэринэн, почта дьааһыктарын былырыыҥҥа диэри дьиэ олохтоохторун кытта сыанатын аҥаардаһан ыйыыр буоллахтарына, быйыл косметическай өрөмүөн ыыппыт дьиэлэригэр барыларыгар босхо ыйаабыттар. «Биир эмит дьиэҕэ эргэлэр бааллар. Олору барытын быйыл уларытыахпыт», – диир дириэктэр. Оттон «Строительнай» уокурукка маннык тэринэллэрэ тоҕо кыаллыбатын ыйыппыппар Елена Владимировна: «Атын систиэмэ буолан буолуо», – диэтэ. Ким билэр. Бука, салалтатыттан тутулуктаах ини. Атын уокуруктар «Прометей» холобурунан почта дьааһыгын көрүннэхтэринэ эрэ элбэх сурутааччылаах «Саха сирэ», «Якутия» хаһыаттар кэмигэр уонна сүтүгэ суох тиийиэхтэрэ эрэбил.
“Үлэһит илиигэ кыһалҕабыт суох”
Светлана Леонтьева, Орто Өлүөнэтээҕи почтамт начаалынньыга:
– Кириисис буолан эбитэ дуу, дьон почтаҕа үлэлии киирэр буолла. Онон почтальоҥҥа даҕаны кыһалҕабыт суох. Биһиги тэрилтэбит социальнай харысхаллаах: икки сылга биирдэ айан ороскуота төлөнөр, хамнас ыйга иккитэ кэлэр. Бэйэбит үөрэтэр кылаастаахпыт. Оператордары, үс ый үөрэнэр кэмнэригэр стипендия төлөөн, бэлэмниибит. Сотору сиэпкэ, суумкаҕа угуллар дьоҕус мобильнай төлөбүр кассатын терминалынан сэбилэнээри олоробут. Оччоҕуна коммунальнай өҥө иһин төлөбүрү, сурутууну барытын ыалларынан, тэрилтэлэринэн кэрийэ сылдьан ылар буолуохпут. Почтальон илиитигэр ортотунан 15 тыһ. солк. ылар. Хамнас кээмэйэ почта кылааһыттан тутулуктаах (1-кы кылаастаах киэнэ үрдүк, 5-с кылаас саамай кыра). Почтальон хаама сылдьан, ас-таҥас атыылаатаҕына, сурутуу тэрийдэҕинэ, “сетевой” диэн эбии хамнас, бириэмийэ төлөнөр.
Светлана Васильевнаттан түмүккэ саҥа сылтан босхо сурутуулаах «Саха сирэ», «Якутия» хаһыаттары аадырыска тириэрдиини санаата төһө хоторун туоһуласпыппар: «Сахамедиа» РИИХ-ныын кытта биһиги салалтабыт дуогабар түһэрсиэхтээҕин билэбин. Почтаны тириэрдии – биһиги эбээһинэспит. Аадырыстарга хайаан даҕаны тириэрдиэхпит», – диэн хоруйдаата.
Василий НИКИФОРОВ.