Дьокуускай куоракка Өрөспүүбүлүкэтээҕи перинатальнай киин сыбаайата 2014 с. ахсынньыга түһэриллибитэ. 36 ый устата тутуллубут эбийиэк бу дьыл ахсынньытыгар үлэҕэ киирэрэ былааннанар.
Саҥа тутуу уопсай суумата 3 миллиард 839 мөлүйүөн 225 тыһыынчаҕа тэҥнэһэр. Онтон 798 мөлүйүөнэ – өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн. Бастакы былаанынан, Федерация бырагырааматынан тутуллар эбийиэк 2016 с. саас түмүктэниэхтээҕэ. (2013-2016 сс. федеральнай бырагыраама Арассыыйа 30 субъегар 32 перинатальнай киин тутуутун көрөр). Ол гынан баран, Саха сирин уустук килиимэтэ, тутуу матырыйаалын өрөспүүбүлүкэ таһыттан атыылаһыы, аҕалыы уо.д.а. биричиинэлэр атахтаабыттара.
Василий Ховров: «Эбийиэк 98% бэлэм»
Киин дьиэтэ аҕыс мэндиэмэннээх. Стадухина уулуссаҕа өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһа учаастагар СПИД-киин кэннигэр турар.
Бэҕэһээ, сэтинньи 23 күнүгэр, суруналыыстар бэлэмнэнии үлэтин хаамыытын билистилэр.
Биһигини бэдэрээттэһэр тэрилтэ – «Адгезия» ХЭО салайааччыта Василий Ховров көрүстэ.
Василий Васильевич: «Эбийиэк 98% бэлэм. Араас кэмнэргэ 120-300 киһи үлэлээн бүтэрдэ.
Ахсыс мэндиэмэҥҥэ – техническэй, сэттискэ – поликлиника, алтыска оҕо күүтэр дьахталлар сытар блоктара, бэһискэ – эпэрээссийэ улахан хосторо, төрдүскэ – болдьоҕун иннинэ төрөөбүт кырачааннары көрөр-харайар отделение, үһүскэ – төрөөбүт ийэлэр сытар отделениелара, иккискэ – киин дьаһалтата уонна катамнестическэй кэтээн көрүү отделениета олохсуйуохтара. Бастакыга ыарыһаҕы бэрэбиэркэлиир, бэлэмниир отделение баар буолуоҕа.
Бүгүҥҥү туругунан, сорох этээстэргэ ис үлэни түмүктээһин эрэ хаалла. Хамыыһыйаҕа туттардыбыт да, медицинскэй тэриллэри таҥыы саҕаланыа».
Людмила Вербицкая: «Атын балыыһалар исписэлиистэрин былдьаабаппыт».
СӨ Доруобуйа харыстабылын миниистирин солбуйааччы Людмила Вербицкая эпэрээссийэлиир үс саалаттан саамай улаханнарын уонна ИВЛ Hamilton” аппараат киирэн турар саалатын көрдөрдө.
«Үлэ барыта былаан быһыытынан баран иһэр, эбийиэк урут этиллибит кэмигэр киллэриллиэҕэ. Лицензия ылылынна да, ыарыһахтары эмтээһин саҕаланыаҕа.
Медицинскэй тэриллэрбит 98% аҕалылыннылар. Бары Арассыыйаҕа уонна омук сиригэр оҥоһуллубуттар. «Мерседес» мааркалаах реанимобиль атыыластыбыт. Билигин таҥа сылдьаллар. Рентген тэрилэ кэлэрин күүтэбит. Ханнык баҕарар эмтиир тэрилтэ «сүрэҕинэн» — эпэрэссиийэ хоһо буолар. Бу ИВЛ «Hamilton” аппараат РФ Президенэ Владимир Путин сорудаҕынан ылылынна. Бу күүстээх уонна аныгы тэрил Арассыыйаҕа боруобалааһыны ааһан турар. Маннык үрдүк хаачыстыбалаах медицинскэй тэриллэрдээх эбийиэк өрөспүүбүлүкэҕэ өссө суоҕа. Эмчиттэр үрдүк технологиялаах тэриллэр көмөлөрүнэн 500-600 кыраам ыйааһыннаах оҕолор доруобуйаларын чөлүгэр түһэриэхпит.
Саҥа кииммитигэр 598 исписэлиис, ол иһигэр 137 быраас уонна 245 орто сүһүөх үлэһит баар буолуохтара. Исписэлиистэрбитин 2013 сылтан бэлэмнээн барбыппыт. Онон, ханнык да атын балыыһалартан үрдүк таһымнаах быраастары былдьаабаппыт. Перинатальнай киин аһыллыыта куораттааҕы төрөтөр балыыһаҕа уонна Медицина национальнай киин үлэтигэр куһаҕаннык дьайыа суоҕа. Улахан көмөнү ХИФУ оҥордо уонна исписэлиистэри федеральнай килииникэлэргэ үөрэттэрдибит. Ураты болҕомтобутун орто сүһүөх үлэһиттэри бэлэмнээһиҥҥэ уурдубут. Медицинскэй базовай колледж чопчу Перинатальнай кииҥҥэ үлэлиэхтээх медицинэ сиэстэрэлэрин уонна медбраттары үс сыл устата бэлэмнээтэ. Кырдьыга да, аан бастаан киин бырайыагын көмүскүүрбүтүгэр: «Иккис перинатальнай киин туохха нааданый?», – диэччилэр бааллара. Онуоха биһиги: «Перинатальнай киини кэлэн көрүҥ. Кэрэ аҥардарбыт көрүдүөргэ сыталлар – куойка тиийбэт. Өрөспүүбүлүкэҕэ 100 дьахтартан 50-на араас патологиялаах. Кэнники сылларга 40-45 саастарын ааспыт дьахталлар оҕолонор буоллулар. Бүгүҥҥү туругунан, 850 дьахтар ЭКО-нан оҕолонуон баҕарар», – диэбиппит.
Билигин Перинатальнай кииҥҥэ үрдүк технологиялаах медицинскэй көмөҕө наадыйааччылар өрөспүүбүлүкэ бары улуустарыттан киириэхтэрэ».
Евгений Бурцев: «Төрүүр ийэ ийэтин эбэтэр кэргэнин киллэриэн сөп»
Перинатальнай киин кылаабынай бырааһын эбээһинэһин толорооччу Евгений Бурцев:
«Биһиэхэ эпэрээссийэлиир үс улахан саалаҕа уонна хас биирдии этээскэ баар эпэрээссийэлиир хосторго 15 дьахтары биир кэмҥэ эпэрээссийэлиэхпитин сөп. Ол гынан баран, оннук түгэннэр соччо тахсыбаттара буолуо дии саныыбын», – диэн кэпсээтэ уонна фитальнай мониторы көрдөрдө. Бу монитор көмөтүнэн төрүөх туругун кэтээн көрүөххэ сөп. Бу аппараат кабель нөҥүө наадалаах иһитиннэриини биэрэр, онон исписэлиистэр ыраахтан да кэтээн көрөр кыахтаналлар.
Евгений Бурцев эппитинэн, сорох балааталарга төрөппүттэри киллэрэр кыах баар. Кинилэргэ эрэ анаммыт хоско душтаныахтарын уонна эмиэ анал хоско таҥастарын уларыттыахтарын сөп. Төрүүр дьахтар баҕарар буоллаҕына, оҕолонор кэмигэр аттыгар ийэтэ эбэтэр кэргэнэ баар буолуохтарын сөп.
ххх
Саҥа төрүүр оҕо кэнэҕэһин удьуору салҕыыр аналлаах кэлэр. Ону кэрэһэлиирдии актовай саалаҕа Аал луук мас оҥоһуллубутун тутааччылар киэн тутта көрдөрдүлэр. Манна сотору кэминэн өссө улахан LCD-экран баар буолуохтаах. Устудьуоннар оҥоһулла турар эпэрээссийэни экранынан көрө олоруохтарын сөп. Ону сэргэ атын регионнары кытары видео-сибээс баар буолуоҕа.
Манна даҕатан эттэххэ, Перинатальнай киин дизайнын «Линия-Про» студия үлэһиттэрэ оҥорбуттар. Салайааччы Ольга Скорикова ыйыытынан-кэрдиитинэн, 30 350 кв миэтэрэ иэннээх улахан дьиэҕэ ыарыһахтар мунан-тэнэн хаалбаттарын наадатыгар дьыл кэмнэригэр сөп түбэһэр өҥнөрүнэн араартаабыттар. Дизайнердар эркиннэри уонна көрүдүөргэ тутуһар сирдэри, тутаахтары араас өҥүнэн кырааскалаан, хас да зонаҕа араарбыттар. Маннык идеяны Людмила Вербицкая көҕүлээбит.
Перинатальнай киин бастакы ыарыһахтарын 2018 сыл тохсунньу-олунньу ыйдарга көрсүөҕэ. Маннык кииннэри тутуу дойду бэрэсидьиэнэ Владимир Путин хонтуруолугар сылдьар.
Надежда ЕГОРОВА,«Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru