От ыйын 28 күнэ – гепатиты утары охсуһуу бүтүн аан дойдутааҕы күнэ (исписэлиис сүбэтэ)

Бу күн – гепатит ыарыытын арыйбытын иһин Нобелевскай бириэмийэни ылбыт Барух Бламберг төрөөбүт күнэ (2011 сыллаахха өлбүтэ). От ыйын 28 күнүн Гепатиты утары охсуһуу күнүнэн биллэрии сүрүн соругунан араас генотиптаах быар ыарыытын куттала тарҕанарын туһунан нэһилиэнньэҕэ сэрэтии, биллэрии буолар.

edersaas.ru

Гепатиты утары охсуһуу бүтүн аан дойдутааҕы күнэ ураты бэлиэлэрдээх – “Үс дириҥ өйдөөх эбисийээнэ” уонна “тугу да көрбөппүн, истибэппин уонна эппэппин” диэн лозунг. Бу лозунг кутталлаах вирустаах ыарыһах ахсаана элбииригэр нэһилиэнньэ сыһыанын көрдөрөр.
Доруобуйа харыстабылын тэрилтэтин (ВОЗ) чахчытынан, аан дойду нэһилиэнньэтин 30 бырыһыанын кэриҥэ В эбэтэр С вирустаах гепатитынан ыалдьыбыттар уонна 500-тэн тахса мөлүйүөн киһи ыарыыта ааһан араҕан биэрбэт дьаҥҥа кубулуйбут.
Ыарыыга сыстыбыт дьон үксэ ыалдьалларын туһунан сэрэйбэттэр даҕаны уонна атын дьоҥҥо тарҕатар кутталлаахтар.

Цирроз

Гепатит уонна цирроз бэйэ-бэйэлэригэр олус майгыннаһаллар, биир кэриэтэлэр. Быар цирроһа – эмтэниллибэтэх гепатит содула.
Бүгүн Дьокуускай куораттааҕы клиническэй балыыһа гастроэнтерологияҕа отделениетын гастроэнтеролог-бырааһа, СӨ доруобуйа харыстабылын туйгуна Анна ПОСТНИКОВА цирроз туһунан быһаарыытын билиһиннэрэбит:

— Быар араас ыарыыта Саха сиригэр эрэ буолбакка, аан дойду үрдүнэн элбэхтик бэлиэтэнэр. Бу ыарыы элбээһинэ арыгыны элбэхтик уонна эккирэтэ сылдьан иһииттэн тахсар. Холобур, Арассыыйаҕа алкоголизммынан 10 мөлүйүөн киһи ыалдьара биллэр. Манна эбии биллибэтинэн-көстүбэтинэн арыгылыыр дьон ахсаана хас да төгүл элбэх уонна чопчуламмат. Сыл ахсын арыгылааһынтан 20 тыһыынча киһи өлөр. Кэлинни кэмнэ ордук быар сыа буолара уонна хатара, ол эбэтэр цирроз элбээтэ.
Цирроз төрүөтүнэн вирус, сыыһа аһааһын буолуон эмиэ сөп. Ыарыы 90 бырыһыана арыгы иһэр дьонно тиксэр. Арыгы иһэр дьон түргэнник цирроз буолаллара үксээтэ. Урут кинилэргэ  цирроз бытааннык үөскүүр эбит буоллаҕына, кэлинни сылларга 1-2 сылынан быардара хатан барара бэлиэтэнэр, цирроз диэн диагноз туруорабыт. Уонча сыл анараа өттүгэр биһиэхэ арыгыттан быардара цирроз буолбут дьон аҕыйах эбит буоллахтарына, билигин кинилэр ахсааннара хас да төгүл элбээтэ уонна эдэримсийдэ, эдэр дьон ыалдьар. Ол эбэтэр цирроз урут 50 саастарын лаппа ааспыт, өр кэмҥэ арыгылаабыт дьонно биллэр эбит буоллаҕына, билигин аҕыйах кэмҥэ арыгы иһээт, 25-26 саастарыттан цирроз буолаллара уонна 30 саастарыгар диэри өлөллөрө үксээтэ. Манна биири тоһоҕолоон этиэххэ наада: арыгыттан үөскээбит гепатикка арыгыттан букатын акаастаннахха, тэйдэххэ быар букатыннаахтык хаппат, ол эбэтэр циррозка кубулуйбат.

Надежда ЕГОРОВА, “Саха сирэ”, edersaas.ru