«Тойон Кыыл» оннугар «Оскарга» Хабенскай киинэтин ыытарга быһаардылар…
Артыыс Константин Хабенскай «Собибор» режиссердаабыт киинэтэ Америка «Оскар-2019» бириэмийэтигэр барыаҕа. Бу иннинэ «Тойон Кыыл» диэн саха киинэтэ барыан сөбүн туһунан киинэ кириитиктэрин гильдиятын баһылыга Кирилл Разлогов этэ сылдьыбыта. 40-с Москватааҕы норуоттар икки ардыларынааҕы киинэ бэстибээлигэр сүрүн бирииһи ылбыт саха киинэтэ, хомойуох иһин «Оскарга» барбата. «Оскарга» ханнык киинэни ыытары быһаарар кэмитиэт чилиэннэрэ хас да киинэттэн куоластааһынынан «Собибору» талбыттар.
«Собибор» киинэ Польшаҕа баар нацистар лааҕырдарыгар 1943 с. буолбут өрө туруу туһунан. Сэбиэскэй апыссыар Печерскэй оруолун режиссер Хабенскай бэйэтэ оонньообут. «Оскар» Арассыыйатааҕы кэмитиэтин чилиэнэ, продюсер Александр Роднянскай «Собибору» куоластааһынынан таллыбыт диэбит. Куоластааһыҥҥа өссө ханнык киинэлэр киирбиттэрин туһунан эппэтэх. Быыбардыыр мунньахха режиссердар Александр Меньшов, Николай Досталь, Дмитрий Месхиев, продюсердар Сергей Сельянов, Евгений Гиндилис уо.д.а кыттыбыттар.
Оттон бу туһунан «Тойон Кыыл» туруорааччы режиссера Эдуард Новиков маннык диир: «Оскар» диэн улахан бириэмийэҕэ үгэс быһыытынан, элбэх үп-харчы көрүллүбүт киинэлэрин ыыталлар. «Тойон Кыыл» дьоҕус үптээх киинэ».
Киинэ туруорааччы-режиссера — Эдуард Новиков, сценарий ааптара — Семен Ермолаев-Сиэн Өкөр, продюсер Сардаана Саввина, сүрүн оруолларга — Зоя Попова, Степан Петров. Киинэ сценарийын Семен Ермолаев суруйааччы Василий Яковлев “Тэҥҥэ кырдьыбыт тэҥкэ тиитим” кэпсээнинэн суруйбута.
Сиэн Өкөр өссө 90-с сыллардаахха, суруйааччы “Тэҥҥэ кырдьыбыт тэҥкэ тиитим” айымньытын интэриэһиргээн, Чурапчыга тиийэн Василий Яковлевтан бэйэтиттэн, тыыннааҕар, киинэ устарга көҥүл ылбыт эбит. Элбэх сыл ааспытын кэнниттэн, киинэ устарга ордук тоҕоостоох кэм үүммүтүгэр, суруйааччы дьиэ кэргэниттэн өссө төгүл көҥүл ыланнар, бу киинэ, дьэ, олоххо киирбит.
Манна даҕатан эттэххэ, Арассыыйа үс киинэтэ «Оскар» бириэмийэни кыайа сылдьыбыта: «Война и мир» (реж. Сергей Бондарчук, 1968 с.), «Москва слезам не верит» (реж. Владимир Меньшов, 1981 с.), «Утомленные солнцем» (реж. Никита Михалков, 1994 с.).
Надежда САМСОНОВА, edersaas.ru