Орто үөрэх кыһалара бэртээхэй маастар-кылаастары көрдөрдүлэр
Ааспыт нэдиэлэҕэ Дьокуускайга 11-с төгүлүн «Инники идэҕэ хардыы» диэн эдэр чинчийээччилэр өрөспүүбүлүкэтээҕи форумнара буолан ааспытын туһунан саайтпытыгар суруйан турабыт. Бу сырыыга ити тэрээһин чэрчитинэн ыытыллыбыт маастар-кылаастар тустарынан ойуччу тутан сырдатыахпыт.
Тэрээһин Дьокуускайдааҕы медицинскэй кэллиэскэ буолла. Форумҥа Саха сирин 43 үөрэҕин тэрилтэтиттэн 300-тэн тахса киһи кыттынна. Саҥа дьыл чугаһаабычча, настарыанньаны көтөҕө таарыйа, маҥнай харыйа оонньуурун оҥорорго үөрэтэр маастар-кылаастан саҕалыырым дуу, диэбитим да, арыаллааччым хостору барытын кэрийтэрэргэ сананна быһыылаах. “Медицинский колледж” диэн суруктаах хоско киллэрбитэ, кэбиниэт иһигэр букатын суһал көмө массыыната турар. Аттыгар сиргэ манекен сытар. Ол иннигэр Дьокуускайдааҕы медицинскэй кэллиэс устудьуоннара Сардаана Федорова, Алишер Нуров олороллор.
“Эчэйбит киһини аргыый санныга охсон көрөбүт. Пульса суох, тыыммат буоллаҕына тута суһал көмөҕө төлөпүөннүүбүт. Салгыы бэйэбит маннык көмөнү оҥоробут…”, — диэн Сардаана кэпсии-кэпсии хайдах оҥорору көрдөрбүтүнэн барар. Киһи билиитин хаҥатара туох куһаҕаннаах буолуой?! Хата, устудьуоннартан элбэххэ үөрэнэн хааллым.
Аттынааҕы хос ааныгар киһи бөҕө үмүөрүһэн турар, таас түннүк курдары тугу эрэ көрөллөр. Чугаһаан кэлбитим “Косметология” диэн суруктаах эбит. Алта остуол баар. Биир даҕаны иллэҥ миэстэ суох, киирэр аан аттыгар – уһун уочарат. Маастар кыргыттар кэрэ аҥаардар тыҥырахтарын оҥоро олороллор. Манна даҕатан эттэххэ, быйылгыттан Дьокуускайдааҕы медицинскэй кэллиэскэ “косметология” салаата аһыллыбыта. “Косметология” аныгы кэм ирдэбилэ буоларын, ити халыҥ уочарат туоһулуур. Онон кэми кытта тэҥҥэ хардыылыыр үөрэх кыһата диэтэхпинэ, бука, сыыспатым буолуо. Кыратык көрө-истэ түһээт, хаартыскаҕа түһэрэн баран салгыы үһүс хос диэки хаамабын.
Дьэ, минньигэс “ийэтэ-аҕата” манна баар эбит. Иһирдьэ киирээппин кытта, биллэр-биллибэт минньигэс сыт дыргыйар. Дьокуускайдааҕы сервис технологическай кэллиэһин преподавателлэрэ, устудьуоннара бэлэм капкейк арааһын кэчигирэппиттэр, “Кыһыл бархат” торду киэргэтээри бэлэмнээбиттэр. Киирбит дьоҥҥо көннөрү кремтэн уонна мастикаттан роза сибэккини хайдах оҥорорго үөрэтэллэр. Бэл, уолаттар кэлэн холонон көрөллөр. Биирдэ туттуллар эрэһиинэ бэрчээккини кэтэрдээт, көрдөрбүтүнэн бараллар. Кинилэр аттыларыгар эдэркээн кыргыттар салпыакканы остуолга хайдах киэргэтэн уурары итиэннэ коктейль оҥорору көрдөрөллөр.
Ити курдук, хас хос аайы аараан, баҕалаах маастар-кылааспар – харыйа оонньуурун оҥорорго үөрэтэр хоспор эбиэт саҕана эрэ тиийдим. Миигин кэтэһэн олоруохтара баара дуо, хайыы-үйэ бүттэхтэрэ! Кырачаан харыйаны симээбиттэриттэн аҕыйах каадыр оҥоробун. Ол аайы, иккис күн хойутаабатым, ханна да аараабатым. Намнааҕы педагогическай кэллиэс үлэһиттэрэ сылгы кылыттан браслет, “Кинусайга” диэн дьоппуоннар тиэхиньикэлэринэн таҥас кырадаһыныттан харыйа оонньууру оҥорору көрдөрдүлэр. Араас быһыылаах бэлэм пенопластар маҕаһыыҥҥа атыыланаллар эбит. Ону хайдах баҕарар киэргэтиэххэ сөп диэн сүбэлииллэр.
Салгыы “Медицинэ профилактикатын” өрөспүүбүлүкэтээҕи киинэ ыарыыны эрдэттэн сэрэтэр маастар-кылааһын истээри киирэбин. Көннөрү тылларынан кэпсииллэрэ буолуо дии санаабытым баара, букатын атын буолан биэрдэ. Биир хос иһигэр хаан анаалыһын (түмүгэ 2 мүн иһигэр биллэр) ылаллар, компьютерынан диагностика (тыҥа, сүрэх үлэтин, эт-сиин састаабын) оҥороллор. Түмүгүн барытын туппутунан аттынааҕы олоппоско олорор терапевт бырааска кэлэн, туох ыарыылаахпын, туохтан сэрэхэдийиэхпин сөбүн барытын сиһилии кэпсэттим. Итиннэ барытыгар 15 мүн курдук барда. Хата, уочаракка олорбокко, буор босхо бырааска көрдөрүнэн хааллым. Сэҥээрбит дьон Богдан Чижик аатынан уулусса 33/2 нүөмэрдээх дьиэҕэ тиийэн көрдөрүнүөххүтүн сөп эбит. Сайаапка биэрдэххэ улуустарынан, тэрилтэлэринэн кэлэн көрөллөр үһү. Судаарыстыбаннай тэрилтэ буолан, барыта буор-босхо, эйигиттэн докумуон эрэ ирдэнэр.
Ити курдук, орто үөрэх кыһалара араас хайысхалаах маастар-кылаастары ыыттылар, сүбэлээтилэр, үөрэттилэр, көрдөрдүлэр. Ханна даҕаны ыраата барбакка, дьон кэбиэниэттэри кэрийэ сылдьан ханна таптаабыт хоһугар киирэн, ылсыбытынан барар. Маастардар оҥоһукка ирдэнэр матырыйаалы барытын бэйэлэрэ аҕалан биэрэллэр, үөрэтэллэр. Бэлэм оҥоһуккун дьиэҕэр илдьэ бараҕын. Аныгы үйэҕэ итинник маастар-кылаас баарын, тус бэйэм, саҥа көрдүм. Дьиҥэр, ырыынак үйэтигэр удамыр соҕус сыаналаан, нэһилиэнньэҕэ кэмиттэн-кэмигэр маастар-кылаас ыытыахтарын сөп эбит диэн бэлиэтии көрдүм.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru