Быйыл муус устар 6-7 күннэригэр өрөспүүбүлүкэ 400-тэн тахса нэһилиэгиттэн аҕалар сүбэлэрэ Аҕалар II сийиэстэригэр кыттыахтара. Бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Аҕалар сийиэстэрин көрсө бары улуустарга иккилии-үстүү нэһилиэккэ “Аҕа сылын” биллэрдилэр. Онон сибээстээн, араас ис хоһоонноох бэлэмнэнии үлэтэ бара турар.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Суолталаах тэрээһини өрөспүүбүлүкэтээҕи “Аҕалар лигалара” уопсастыбаннай тэрилтэ көҕүлээн тэрийэр. Горнай улууһугар тоҕус нэһилиэктэн биэһигэр “Аҕа сыла “биллэрилиннэ. Санаан да көрдөххө, муниципалитет баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы бэйэтинэн Горнай улууһун Аҕаларын сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн үлэлиир буоллаҕына, манна бу үлэ көхтөөхтүк барарын саарбахтаабаккын. Улуустааҕы Аҕалар сэбиэттэрин салайар Владимир Спиридонов бэлиэтииринэн, Орто Суртка тоҕус нэһилиэк Аҕаларын түмсүүлэрин көрсүһүүтэ мээнэҕэ буолбатах. Орто Сурт улууска саамай элбэх оҕолоох дьиэ кэргэннээх нэһилиэк. Суолталаах тэрээһин ааттыын да киһи болҕомтотун тардар – “Нэһилиэк уопсастыбаннай олоҕор эр киһи оруола” диэн.
Кэмпириэнсийэҕэ мустубут эр дьон атах тэпсэн олорон, аҕа оруолун үрдэтэргэ санааларын үллэһиннилэр, биир хайысхалаах үлэни тэрийэргэ тосхолу торумнаатылар.
— Быйыл муус устар ый бастакы субуотатыгар 5-с сылбытын “Булчут күнүн”, онтон өрөбүлгэ 18-с сылын “Аҕа күнүн” уонна муус устар иккис өрөбүлүгэр – 9 чыыһылаҕа аан бастаан “Уол оҕо күнүн” бэлиэтиэхпит. Бу бэйэ бэйэлэрин кытта ыкса сибээстээх күннэр уонна саха эр киһитигэр олус дириҥ суолталаахтар. Ол иһин Аҕалар сийиэстэрин муус устар ыйга тэрийэн ыытабыт. Бүгүҥҥү тэрээһин өрөспүүбүлүкэтээҕи Аҕалар II сийиэстэригэр бэлэмнэнии курдук ыытыллыбыта олус бэрт. Дьиэ кэргэн аҕа баһылыгын сүрүн соруга – бэйэтин холобурунан ыччаттарын өбүгэ үгэһин ытыктыырга үөрэтии, Ийэ айылҕаны кытта алтыһыннаран, ыччаттарын өй-санаа уонна эт-хаан өттүнэн чөл олохтоох, төрөөбүт түөлбэтигэр бэриниилээх киһини иитэн таһаарыы. Биһиги, тэрийэр кэмитиэт, эһигиттэн, тыа сиригэр олорор аҕалартан, үгүс туһалааҕы ылан, бастыҥ уопуккутун өрөспүүбүлүкэҕэ тарҕатар үлэни ыытабыт, — диэтэ “Аҕалар лигалара” уопсастыбаннай тэрилтэ салайааччыта Айхал Габышев. Айхал Иванович Орто Суртааҕы оҕо саадын иитиллээччилэригэр аҕалбыт дьоһуннаах бэлэҕин – уол оҕо оонньуурдарын үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттарбытыгар, мустубут аҕалар истиҥ махталларын ытыстарын таһынан биллэрдилэр.
90-с сыллартан өрөспүүбүлүкэҕэ аҕалар хамсааһыннарын сайыннарыыга улахан кылаатын киллэрсибит Амма улууһун Бөтүҥүттэн Степан Нестеров “Баат” Аҕа сэбиэтин үлэтин туһунан кэпсээбитэ, кэмпириэнсийэ кыттыылаахтарын болҕомтотун тарта.
Сүбэ мунньахха аҕалар: “ыал ортотунан биэс оҕолонорун өйдөтүөххэ”, “оҕону сахалыы ааттыахха”, “хас биирдии оскуолаҕа аҕа кэмитиэтин тэрийиэххэ”, “оҕону эт-хаан өттүнэн сайыннарарга хас биирдии ыалга спортивнай муннук баар буоларын көҕүлүөххэ”, “оҕо ийэтин уонна аҕатын өттүнэн төрүччүтүн билиэхтээх”, “саха оҕото музыкальнай инструмены баһылыахтаах”, “оскуолаҕа эр киһи учуутал ахсаанын элбэтиигэ үлэлэһиэххэ” — диэн курдук санааларын эттилэр. Суолталаах тэрээһин киирбит этиилэри түмэн, олоххо киллэриигэ резолюция ылынна.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru