Орто үөрэхтэр “Профессионалитет” федеральнай бырайыак куонкуруһугар кыайдылар
Саха Өрөспүүбүлүкэтин орто үөрэҕэ дойду үрдүнэн былырыыҥҥыттан саҕаламмыт, быйылгыттан олоххо киирэн эрэр “Профессионалитет” саҥа федеральнай бырайыакка кыттан кыайда. Арассыыйа эрэгийиэннэриттэн 100-тэн тахса сайаапка киирбититтэн, бырайыакка былырыын кыайыылааҕынан Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикума, быйыл Соҕурууҥҥу Саха сиринээҕи технологическай тиэхиньикум (Нерюнгри) бастаатылар.
СӨ үөрэҕин уонна билимин миниистирин бастакы солбуйааччы Михаил Присяжнай:
— Соҕурууҥҥу Саха сиринээҕи технологическай кэллиэс (Нерюнгри) “Үөрэҕи сайыннарыы” судаарыстыбаннай бырагыраама “Профессионалитет” федеральнай бырайыагын куонкуруһугар кыайыылаҕынан таҕыста. Номнуо 2022 сылга кэллиэс баазатыгар хайаттан хостонор салааҕа каадырдары бэлэмниир үөрэтэр-производственнай киин (кластер) тэриллиэҕэ. Кэллиэс 2022 сылтан “Колмар” хампаанньаҕа, «Эльгауголь» ХЭУо, «Якутуголь» АУо ХК, 2025 сылтан өрөспүүбүлүкэ атын сиртэн хостуур тэрилтэлэрин кытта ыкса үлэлэһэн, орто квалифицированнай оробуочай каадырынан уонна исписэлиистэринэн хааччыйар көдьүүстээх систиэмэни тэрийэн олоххо киллэрэр соругу туруорунар.
Сиртэн хостонор баайга сыһыаннаах идэлэр уонна исписээлинэстэр бөлөхтөрүн саҥа бырагырааматын оҥоруоҕа. Профессионалитет салгыы энергиэтикэ уонна тырааныспар салаатыгар үрдүк бэлэмнээх оробуочай каадырдары уонна исписэлиистэри бэлэмниир киэҥ хабааннаах улахан соруктаах. Эһиил кэллиэс 9 бырагырааманан, ол иһигэр «подземная разработка полезных ископаемых», «ремонтник горного оборудования», «открытые горные работы», «обогащение полезных ископаемых», «электроснабжение (по отраслям)», «оснащение средствами автоматизации технологических процессов и производств”, о.д.а. салааларга 1000-тан тахса устудьуону үөрэххэ ылыаҕа. 2025 сылга профессионалитет бырагырааматын ахсаана 22-гэ тиийиэҕэ, онтон устудьуон ахсаана 2800-тэн итэҕэс буолуо суоҕа.
Идэҕэ бэлэмниир орто үөрэх кыһаларыттан Алданнааҕы политиэхиньиическэй кэллиэс, Хайа геологическай тиэхиньикума, Ленскэйдээҕи технологическай тиэхиньикум бииргэ үлэлэһиэхтэрэ.
Бырайыак иитинэн үөрэххэ ылыы саҕаланыар диэри Соҕурууҥҥу Саха сирин технологическай кэллиэһэ орто анал үөрэх саҥа бырагырааматын уонна оскуола үөрэнээччилэрин идэҕэ бэлэмниэх иннинээҕи саҥа кэнсиэпсийэтин оҥоруохтара, аныгы технологическай тэрилинэн хааччыллыбыт 4 үөрэх лабаратыарыйатын уонна 4 оҥорор-өрөмүөннүүр былаһаакканы тэрийэн материальнай-тиэхиньиическэй баазаларын хаҥатыахтара, бэйэлэрин 24, бииргэ үлэлэһэр үөрэхтэрин кыһаларын 20 педагогун идэтин таһымын үрдэтиэхтэрэ, — диэн кэпсиир.
СӨ Үөрэҕин уонна билимин министиэристибэтин билимҥэ, анал үөрэххэ уонна тус сыаллаах бэлэмнээһиҥҥэ судаарыстыбаннай бэлиитикэтин департаменын исписэлииһэ Любовь Афанасьева быһаарбытынан, “Профессионалитет” бырайыак орто үөрэхтэр бырагыраамаларын уларытан үөрэх сылын кылгатар, үөрэх кэнниттэн тута үлэнэн хааччыйар соруктаах. “Маҥнай саҕаланарыгар пилотнай бырайыак быһыытынан куонкурус биллэрбиттэрэ. Саха сириттэн бастакынан Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикума кыайбыта. Күн бэҕэһээ Соҕурууҥҥу Саха сирин технологическай кэллиэһэ (Нерюнгри) бастаабытын иһитиннэрдилэр. Кыайыылаахтарга 100-түү мөл. солк. көрүллэр. Үөрэтэр-оҥорор кластер үөскүүр. Онон бэйэлэрэ талбыт хайысхаларынан саҥа үөрэххэ бэлэмнэнэн бараллар”, — диэн быһаарар.
Көрүллүбүт үбүнэн үөрэх кыһалара баазаларын хаҥатыналлар, ыччаты саҥалыы үөрэтэри хааччыйаллар. Хас даҕаны үөрэх тэрилтэтэ уонна үлэ биэрээччи түмсэн үлэлиир киинэ тэриллэр. Ол түмүгэр оҕо аҕыйах сыл иһигэр идэни баһылаан үлэһит буолуохтаах. Холобур, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын кэллиэһэ былырыын кыайыылааҕынан тахсан, быйыл күһүҥҥүттэн номнуо “Профессионалитетынан” үлэтин саҕалыаҕа. Тустаах кластерга 7 анал үөрэх тэрилтэтэ уонна 2 тирэх тэрилтэ киирбиттэр. Тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикума кинилэр баазаларынан буолар.
Министиэристибэҕэ иһитиннэрбиттэринэн, тиэхиньикумҥа 1158 устудьуон үөрэнэр, ол иһигэр Төҥүлүтээҕи филиалга 113 киһи. Уопсайа, 14 исписээлинэскэ үлэһити бэлэмниир, итинтэн “Профессионалитет” бырайыакка 7 исписээлинэс уонна 1 идэ киирбиттэр: “технология продуктов питания животного происхождения”, “лесное и лесопарковое хозяйство”, “агрономия”, “водные биоресурсы и аквакультура”, “эксплуатация и ремонт сельскохозяйственной техники и оборудование, “ветеринария”, “зоотехния”, “мастер по ремонту и обслуживанию электрооборудования в сельском хозяйстве”.
Кистэл буолбатах, билигин сорох орто үөрэхтэргэ бакалавриакка курдук барбах түөрт сыл үөрэтэллэр итиэннэ сорохтор үөрэнэн баран идэлэринэн үлэлээбэттэр. Онон “Профессионалитет” аҕыйах сыл иһигэр идэ ылалларыгар, үөрэххэ киирбит эрэ киһи диэн буолбакка чопчу сыал-сорук туруорунан үөрэнэллэригэр, түргэнник үлэһит буолалларыгар көмөлөөх.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: СӨ Үөрэҕин уонна билимин министиэристибэтин саайтыттан.