Кэлин төрөппүттэртэн “киһи барыта юрист, киһи барыта экэнэмиис, биэстии сыл үөрэнэн баран, үлэ булбакка эрэйи көрөллөр эбэтэр үрдүк хамнастаах үлэ көстүбэт” дэһэллэрин элбэхтэ истэр буоллубут. Кистэл буолбатах, үрдүк үөрэҕи бүтэрбит оҕотооҕор, орто үөрэҕи бүтэрэн оробуочай идэни баһылаабыт оҕо хамнаһа үрдүк дииллэрэ баар суол. Олох ирдэбилэ оннук. Ол эрээри, ханнык баҕарар үөрэх кыһатыгар барыта дьэҥкэ буолбат. Ситиһиилэр да, кыһалҕалар да тэҥҥэ сиэттиһэ сылдьаллар.
Людмила Попова, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru/
СӨ үөрэҕин уонна наукатын үлэһиттэрин олунньутааҕы мунньаҕын чэрчитинэн, профессиональнай үөрэх тэрилтэлэрин дириэктэрдэрин Сэбиэтин мунньаҕа “төгүрүк остуол” быһыытынан ааста. Манна тустаах үөрэх кыһаларын дириэктэрдэрин сэргэ, СӨ Үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Владимир Егоров, миниистири солбуйааччылар Елена Семенова, Андрей Попов кытыннылар.
Чурапчытааҕы колледж дириэктэрэ, СӨ профессиональнай үөрэх тэрилтэлэрин дириэктэрдэрин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Евгений Попов:
— «Төгүрүк остуолга» орто профессиональнай үөрэхтэр каадырдары бэлэмнээһиҥҥэ уһулуччу суолталаах боппуруостарын тула кэпсэттибит. Бүлүүтээҕи техникум дириэктэрэ Иван Алексеев профессиональнай үөрэх тэрилтэлэрин үлэһиттэрин хамнаһын боппуруоһун таарыйда. Ол курдук, преподаватель хамнаһа учуутал хамнаһынааҕар намыһах диэн эттэ. Маныаха Елена Николаевна, дойду бэрэсидьиэнэ В.В.Путин ыам ыйынааҕы ыйааҕар олоҕуран, преподаватель хамнаһа 2018 сылга диэри регион орто хамнаһыгар тэҥнэһиэҕэ диэн хоруйдаата.
Оттон Дьокуускайдааҕы коммунальнай-строительнай техникум дириэктэрэ Светлана Калинина WorldSkills уонна ТОП-50 көрдөрүүлээх эксээмэннэрин халыыпка (стандарка) киллэрии боппуруоһун көтөхтө. ТОП-50 бүгүҥҥү күҥҥэ саамай ирдэнэр оробуочай идэлэр киирэллэр. Маныаха саҥа федеральнай Судаарыстыбаннай стандарт олохтонон эрэр. ТОП-50 бигэргэтиллэринэн сибээстээн, WorldSkill ирдэбилинэн үөрэтиэхтээхпит, эксээмэн тутуохтаахпыт. Ол эбэтэр, профессиональнай чөмпүйэнээттэр норуоттар икки ардыларынааҕы таһымҥа эппиэттиир гына ыытыллыахтаахтар. Ити халыып (стандарт) киириитигэр кэккэ боппуоруостар үөскүүллэр: материальнай-техническэй былааҥҥа, тута көрдөрөр эксээмэни уонна чөмпүйэнээти ыытыыга, преподавателлэр уонна производствоҕа үөрэтэр маастардар идэлэрин таһымын үрдэтиигэ. Светлана Валерьевна бу боппуруостарга тохтоото.
Билигин преподавателлэр идэлэрин таһымын Профессиональнай үөрэҕи сайыннарар институкка, үлэ миэстэлэригэр, Профессиональнай компетенциялары сайыннарар региональнай кииҥҥэ үрдэтинэллэр. Быйылгыттан ыла WorldSkills Россиятааҕы региональнай кииннэригэр баран үөрэниэхтээхтэр.
Саха сирин Соҕурууҥу технологическай колледжын (Нерюнгри) дириэктэрэ Ирина Подмазкова, үлэ биэрэр тэрилтэлэри кытта бииргэ үлэлэһии уопута баар диэн бэлиэтиир. Үлэ биэрээччилэр материальнай-техническэй базаны хаҥатыыга, устудьуоннар быраактыкаларын барыыларыгар көмөлөһөллөр, ол эрээри, устудьуоннар социальнай өттүнэн көмүскэллэрэ суоҕун ыйар.
Күн бүгүн устудьуон ыйдааҕы стипендията 1394 солк. тэҥнэһэр. Өскөтүн кини элбэх оҕолоох эбэтэр кыаммат дьиэ кэргэн оҕото буоллаҕына, аһылыгар күҥҥэ 89 солк. көрүллэр. Оттон социальнай категорияҕа хапсыбат түгэнигэр, аҥардас 1394 солк. сыыһыгар ыйы туоруохтаах. Онон, Ирина Юрьевна, устудьуон стипендиятын, уопсайынан, аһынан хааччыллыытын боппуруоһун көрүөххэ наада диэн тоһоҕолоон эттэ. Атын даҕаны дириэктэрдэр кэккэ уустуктары ыйдылар.
Уопут атастаһыытын таарыйдахха, Намнааҕы техникум дириэктэрэ Ньургустаан Жирков Финляндияҕа стажировкаҕа сырыытыттан кэпсээтэ. Ол курдук, икки-үс үөрэх тэрилтэлэрэ кыттыһан, сыаналаах тэрили атыылаһан баран, уларытыһа сылдьан оҕолору үөрэтэллэр эбит. Ити уопуту манна туһаныахха сөп эбит диэн түмүккэ кэллибит.
Манна даҕатан эттэххэ, Чурапчытааҕы колледж Ытык Күөл 2-с №-дээх оскуолатын кытта “Хааччаҕа суох үөрэх” (Образование без границ) бииргэ үлэлэһии ситимин бырайыагын толкуйдаан үлэлэтэн эрэр. 10-11-с кылаас оҕолоро оскуоланы бүтэрэллэригэр, номнуо оробуочай идэлэргэ үөрэммиттэрин туоһулуур докумуоннаах тахсаллар. Итиэннэ колледжка II кууруска киирэн, үөрэхтэрин салгыахтарын сөп. Ити курдук, туһалаах, көдьүүстээх мунньах буолан ааста.
Түмүктээн эттэххэ, олунньутааҕы мунньахха өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан кэлбит үөрэх тэрилтэлэрин үлэһиттэрин кытта кэпсэтиим түмүгэр, стипендия кыратын элбэх киһи бэлиэтиирин иһиттим. Биллэн турар, тустаах боппуруос дойду хааһынатыттан тутулуктаах. Ол эрээри, халлаантан харчы түһэрин дуу, эбэтэр ким эрэ куду анньан биэрэрин дуу, кэтэһэн олорор тутах. Дьэ ол иһин, бу курдук “төгүрүк остуоллар” ыытыллаллар.
СӨ Үөрэҕин уонна наукатын миниистирин бастакы солбуйааччы Михаил Присяжнай суруналыыстарга брифинг биэрэригэр, устудьуоннары уопсайынан хааччыйыы туһунан ыйыппыттара. Онуоха: ”Устудьуоннар уопсайдарын кыһалҕата, дьиэлэр туһаттан тахсыыларын кытта сибээстээх. Оройуоннарга баар уопсайдар мас тутуулар. Киэҥник биллэр Төҥүлү (Мэҥэ Хаҥалас), Граф Биэрэгин (Нам), Маар (Ньурба) үөрэхтэрин кыһаларын уопсайдара 50-тан тахса сыллааҕыта тутуллубут дьиэлэр. Биллэн турар, үп-харчы тыырдарыыга СӨ бырабыыталыстыбатын, Ил Түмэни кытта ити боппуруоска үлэлэһэбит. Ааспыт сылга Дьокуускай куоракка 166 миэстэлээх уопсай дьиэ үлэҕэ киирбитэ. Бырайыакка 660 миэстэлээх уопсай баар. Ону таһынан, Чурапчы колледжыгар 100 миэстэлээх былааннанар. Итиэннэ Саха сирин Соҕурууҥу технологическай колледжыгар (Нерюнгри) баар тутууну саҥатытан оҥоруохпут” – диэн миниистири бастакы солбуйааччы иһитиннэрбитэ.
Людмила Попова, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru/