“ОНКОПОИСКСАХА.РФ” сайт Араагы утары охсуһуу аан дойдутааҕы күнүттэн сахалыы тылынан эмиэ үлэлиир буолла. Бэлиэ түгэн Төрөөбүт тыл, сурук-бичик күнүн көрсө олоххо киирбитэ икки бүк үөрүүлээх.
“Бастатан туран, бырайыак иккис көрүҥүн (версия) оҥоруу олохтоох нэһилиэнньэни киэҥник хабар туһуттан толкуйдаммыта. Бу ордук аҕа саастаах көлүөнэҕэ табыгастаах буоларыгар эрэнэбит. Бырайыак холбонуоҕуттан көдьүүстээҕэ көһүннэ. Онон олохтоохтор доруобуйаларын бөҕөргөтөргө туһалаах буоларыгар эрэнэбит. Саха сирин дьонун-сэргэтин чинчийиини ааһалларыгар, бэйэлэрин уонна чугас дьонун доруобуйатыгар харыстабыллаахтык сыһыаннаһалларыгар ыҥырабыт”, — диэн Өрөспүүбүлүкэтээҕи онкологическай диспансер кылаабынай бырааһа Татьяна Николаева санаатын этэр.
— Тылбаастыырбар элбэх киһиттэн сүбэлэттим. “Сахалыы тиэрминнэр” диэн хас да сыл тухары алтыспыт бөлөхтөөхпүт, онно учуонайдар да, суруналыыстар да, эгэлгэ эйгэлэртэн саха тылын билэр дьон да киирэллэр. Онно холобур “шейка матки” уонна “предстательная железа” диэн уорганнар тылбаастарыгар элбэх мөккүөр тахсыбыта. Ордук улахан көмөнү эмиэ быраас үөрэхтээх, “Аан туом” (сахалыы анатомия) кинигэ ааптара Петр Сысоевич Тумусов оҥордо. Иккис сүбэһитим ХИФУ Арассыыйа хотугулуу-илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүн дириэктэрэ Гаврил Григорьевич Торотоев уонна үһүс киһим — “Күрүлгэн” сурунаал эрэдээктэрэ Афанасий Гуринов-Арчылан. Маны таһынан, тылбаас сыыһатын-алҕаһын ылгыырга атын сирдэргэ устудьуоннуу сылдьар оҕолорум көмөлөстүлэр. Төһө да куоракка үөскээтэллэр, саха тылын үөрэтэр оскуоланы бүтэрбит буолан, элбэх сыыһаны тэһэ көрөн ыллылар.
Мэдиссиинэ тиэкистэрин тылбааһа уустуктардаах, хас да суолу тутуһуохха сөп: бастакыта — былыргы прототиэрминнэри туһанан, саха тылын туох баар сокуоннарын эҥкилэ суох тутуһуу. Маннык тылбаас төһө да саха тылын үөрэхтээхтэрин хараҕынан көрдөххө сөбүн иһин, аныгы саха өйдүүрүгэр уустук буолар. Иккис суол: сэбиэскэй кэминээҕи тосхолу тутуһуу, ол аата өктөөп өрөбөлүүссүйэтин кэнниттэн киирбит омук тылларын олоҕун (туох баар мэдиссиинэ тиэрминэ оннук тыл буолар) нууччалыы халыыбынан суруйуу. Бу суолунан бардахха нууччалыы үөрэммит аныгы сахаҕа ордук өйдөнүмтүө буолар. Ол эрээри, саха тылын дорҕоонун тутулун кэһэргэ тиийиллэр, онон бу суол ийэ тылбыт буомуруутугар тиэрдиэн сөп. Онон орто суолу тутуһан тылбаастыыбыт. Биир өттүнэн тыл сокуоннарыгар харыстабыллаахтык сыһыаннаһан, иккис өттүнэн ыарыһах бэйэтэ улаханнык быһаарсыбат уустук эйгэтигэр мунан хаалбатын, өйдүүрүн курдук.
Онкодиспансер салалтата дьон туһа диэн үлэлиирин хайгыы көрдүм уонна сокуону ытыктаан икки судаарыстыба тылын тэҥҥэ туттарга дьулуһуута атын да тэрилтэлэргэ үтүө холобур буоларыгар баҕарабын, — диэн “ОНКОПОИСКСАХА.РФ” сайт сахалыы көрүҥүн тылбаастаабыт мэдиссиинэ билимин хандьыдаата, Сахалыы бикипиэдьийэ дьаһабыла, төрөөбүт тыл туһугар туруулаһар дьонтон биирдэстэрэ Николай Павлов-Халан санаатын үллэһиннэ.
Манна даҕатан эттэххэ, Николай Павлов-Халан бастакы идэтинэн быраас, иккис идэтинэн тыл үөрэхтээҕэ. Онон бу икки эйгэҕэ чугаһа тустаах тылбааһы үмүрү тутарыгар төһүү күүс буолла.
“Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru