Ил Дархан Сомоҕолоһуу сылын биллэриитэ киэҥ ис хоһоонноох, ону өйүүрбүт Саха сирин төрүт олохтоохторун бүттүүммүт интэриэһэ.
edersaas.ru
Манан сибээстээн, бу буолаары турар муниципальнай тэриллиилэр Сэбиэттэрин сийиэһигэр элбэх кэпсэтии, санаа атастаһыыта, дьоһун ирдэбиллээх уураахтар ылыныллаллара наада. Бастакытынан, “якут” буоларбыт уларыйыан наада. Тоҕо? “Якут” диэн омукпут ааттаныыта сахалары киэргэппэт. “Якут”, “нуучча” диэн тыллары араастаан быһааран сурукка-бичиккэ киллэрбиттэрэ да, сөпкө этэҕит диэн сэҥээрии суоҕа.
“Якут” уонна “нуучча” диэн тыллар уон алтыс үйэҕэ үөскээбиттэрэ. Омукпут ол иннинэ “саха” диэн төрүт ааттааҕа. Омукпут аата икки тылынан быһаарыллар: «Саха – Якутия», «саха – якут». “Якут” диэн тыл «я+кут» диэн өйдөбүллээх. Оччотооҕу “атыыһыттар” олохтоох дьонтон түүлээҕи түөкэйдээн, үксүн арыгылатан, босхо кэриэтэ ылаллара. Итирбит саха чаастатык “я+кут” диэбитэ чуолкай, оттон “нуучча” диэн тыл «ну+чэ» диэн киксэрэр, тиэтэтэр суолталаах тыллартан тахсыбыт. “Якут” диэн тыл сахалары “арыгыһыттар” диэн үөҕүүгэ кубулуппут тыл, онон дьоһуммутун харыстаан “якут” диэн дьаралыкпытыттан аккаастаныаҕыҥ. Холобур, “НВК-Саха” дииллэрэ үчүгэйдик иһиллэр. “Якут”, “Якутия” диэн тыллар докумуоннарга, сурукка-бичиккэ киирэллэрин тохтотуохха.
Иккиһинэн, сахалар төрүт олохтоох норуот буолар статуспутун төттөрү модьуйсуохха.
Сангаартан Никифор Терехов-Эмээки, иитэр-үөрэтэр үлэ бэтэрээнэ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru сайтка анаан.