Олунньуттан уопсайдыын-кэтэхтиин бөҕү харайыы иһин төлүүр буолуохпут

Бөлөххө киир:

Саҥа сылтан 89-с №-дээх федеральнай сокуон сүнньүнэн “кытаанах коммунальнай тобох” диэн саҥа ааттаммыт “бөх” реформата киирдэ. Бу уларытыыга дьон сыһыана араас. Сорох – биһириир, үгүстэр – астымматтар.


Ити эрээри, киһи бэйэтин сиэбиттэн харчытын биэрэ, иннин-кэннин билэ илигинэ аанньа аахайбат, кыһаллыбат үгэстээх. Тоҕо диэтэххэ, ККТ (ТКО) тохсунньутааҕы төлөбүрүн олунньу ыйтан саҕалаан хомуйуохтара. Этэргэ дылы, сүгэ түһүөр диэри дүлүҥ сынньанар. Оттон бу дьыаланы кытта күннэтэ алтыһа сылдьар салайааччы туох санаалааҕый? Дьокуускай куорат Сайсары уокуругун салайааччыта Леонид Бэстиинэби истиэҕиҥ:

—Маннык сокуон киирэрин олохпут бэйэтэ модьуйда, — диир Леонид Дмитриевич. – Урукку, сэбиэскэй саҕана ылыллыбыт норматив эппиэттээбэт буолбута ыраатта: сылга 1 киһи 1 куб. м. бөҕү таһаарар диэн ааҕаллара. Оттон саҥа бигэргэммит нормативынан 20 тыһыынчаттан элбэх киһилээх нэһилиэнньэлээх пууҥҥа 1,86 куб. м диэн аахпыттар. Онон, улаханнык уларыйбата дии саныыбын. Дьиҥэр, итиннээҕэр элбэх бөх тахсар. Үчүгэйэ диэн, реформа дьону чэнчистик туттуу, бөҕү-саҕы хараныы култууратыгар үөрэтиэҕэ. Киһи бэйэтин бөҕүн дьиэтигэр-уотугар арааран-саамылаан баран, анал дьааһыктарга таһааран угар буолуоҕа. Күннээҕи ас тобоҕуттан таас уонна куйаха (пластик) иһиттэри, кумааҕыны арааран диэн этэбин.

      

—Онно аналлаах контейнердар хаһан туруоруллуохтарай?

—Сыыйа киириэҕэ. Бүлүүлүүр айан суолун 26-с килэмиэтиригэр саҥа полигоҥҥа станция тутулуннаҕына, бөҕү арааран угар контейнер-дьааһыктар туруоруллуохтаахтар. Оттон улахан кээмэйдээх, контейнерга баппат малы, холобур, эргэ миэбэли, биир сиргэ мунньан баран, салайар (управляющай) хампаанньа (мантан салгыы – СХ) сайаапка биэрдэҕинэ, кузовтаах массыына тиэйэн илдьэр.

      —Бөҕү тиэйии кимиэхэ сүктэриллэрий?

— Киин зонаҕа, ол иһигэр Дьокуускай куоракка, регоператорынан талыллыбыт “Якутскэкосети” ХЭУо анал тиэхиньикэлээх чааһынай тэрилтэлэри кытта дуогабардаһан, бөҕү тиэйтэрэр.

      —Киин куораппытыгар элбэх кыбартыыралаах мас дьиэ билигин да баһаам. Ол иһигэр, чуолаан, Сайсарыга. Итинник дьиэлэр аттыларыгар кирдээх убаҕас, иик-саах бөҕү-саҕы кытта кыһыҥҥы ыйдарга мас дьааһыктарга бииргэ кутан тоҥоруллар, онтон тоҥмутун кэннэ хаптаһын щиттэрин көтүрэн ыллахтарына эбэтэр баппакка, таһынан бычалыйдаҕына, ыһыллан-тоҕуллан, дьүһүн-бодо бөҕө буолан, куораппытын олус дьүдэтэр. Маны ким дьаһайар буолла?

—Ситэтэ суох хааччыллыылаах дьиэлэр аттыларыгар мас куораптарга хааламмыт тоҥ бөҕү харайыы, уруккутун курдук, СХ-ларга хаалла. Бөҕү таһынан сайын кирдээх убаҕаһы септиктэртэн оборторуу эмиэ СХ-ҕа сүктэриллэр. Онон, олорор дьиэни-уоту дьаһайар хампаанньалар (холобур, биһиги уокурукпутугар 19 СХ уонна 2 ТСЖ киирэллэр) бөҕү харайыыга регоператордыын дуогабардаһан үлэлииллэр. Онон, ситэтэ суох хааччыллыылаах, элбэх кыбартыыралаах мас дьиэлэргэ олорор ыаллар ККТ өҥөтүн булгуччу төлүүр буолаллар.

—Кэтэх дьиэлээхтэр эмиэ?

—Оннук. Биһиги түөлбэбитигэр кэтэх дьиэлээх ыал олус элбэх. Кинилэр бөхтөрүн чугастааҕы таас дьиэлэр контейнердарыгар угаллар, сорохтор мунньан баран, ойуурга таһааран от-мас быыһыгар быраҕаллара – баар көстүү. Мантан ыла куорат бөҕө барыта биир сиргэ – полигоҥҥа тиийиэхтээх. “Бөх” реформатын сыала – ол!

      

Туһанааччы болҕомтотугар: Дьокуускай куоракка элбэх кыбартыыралаах дьиэҕэ олорор киһи сылга 279 киилэ (ол аата ыйга — 23 киилэ) бөҕү таһаарар диэн суоттаабыттар. Онон, элбэх кыбартыыралаах эбэтэр кэтэх дьиэҕэ олорор ыал 1 киһитин баһыгар ыйга 131 солкуобай 55 харчы төлөбүр олохтонно. Төлөбүр кээмэйэ зоналарынан уратылаһар уонна биир регионнааҕы оператор иһинэн улуустарынан эмиэ халбаҥныыр буолуон сөп.

Василий НИКИФОРОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0