Александра Владимировна Копцева – чааһынай юрист. Дьиэ-уот, сир боппуруостарыгар идэтийэр. Ону тэҥэ, дьиэ кэргэн, нолуок, үлэ боппуруостарынан дьарыктанар, туһанааччылар бырааптарын көмүскүүр. Кини бүгүн олорор дьиэҕэ наадыйыы киритиэрийдэрин быһаарар.
Олорор дьиэҕэ наадыйар диэн киритиэрийинэн хайдах быһааралларый? Учуокка хайдах туруохха сөбүй? Дьокуускайга Дьиэ-уот сыһыаннаһыыларыгар департамент (Дзержинскэй уул., 21-с №-рэ) олорор дьиэҕэ наадыйааччылары учуокка туруорар.
Олорор дьиэҕэ наадыйыы киритиэрийэ РФ Дьиэ-уот кодексын 51-с ыстатыйатынан быһаарыллар. Киритиэрийдэр манныктар:
— олорор дьиэтэ уонна бырапыыската суох;
— олорор дьиэ уонна бырапыыска баар, ол эрээри дьиэ кэргэн хас биирдии чилиэнигэр тиксэринэн, олус кыра иэннээх дьиэлээхтэр (Дьокуускайга бу 9 кв. миэтэрэҕэ тэҥнэһэр);
— олорор дьиэ баар эрээри, хаарбах туруктаах (иэниттэн тутулуга суох);
— дьиэ иэниттэн тутулуга суох, бу ыалга ыарахан ыарыһах баар (доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин 2012 сыл сэтинньи 29 күнүнээҕи 987н №-дээх бирикээһинэн).
Бырапыыскалаах олорор дьиэ ааҕыллар, тоҕо диэтэр, сокуон быһыытынан, бырапыыска олорор дьиэни туһанар быраабы бигэргэтэр. Ол эбэтэр, холобур, аймахтаргар бырапыыскаламмыт буоллаххына, кинилэр дьиэлэрэ дьиэнэн хааччыллыыгын быһаарарга учуоттанар.
Арай, хас биирдии киһиэхэ 9 кв. миэтэрэттэн кыра иэн тиксэрин курдук, кыараҕас дьиэҕэ өссө атын дьону бырапыыскалаатахха? Бу маннык дьаһаныы олорор дьиэ усулуобуйатын соруйан мөлтөтүү курдук сыаналанар. Учуоттан таһааран кэбиһэллэр, бу кэнниттэн 5 сыл буолан эрэ баран, учуокка турар көҥүллэнэр (РФ Дьиэ-уот кодексын 53-с ыстатыйата).
Учуокка хайдах туруораллар?
Дьаһалтаттан докумуоннар испииһэктэрин ылан, хомуйан баран, сайабылыанньаны кытары бэриллэр. Анал хамыыһыйа ый иһинэн сайабылыанньаны көрөр. Кинилэр быһаардахтарына, бу дьиэ кэргэн учуокка турар. Дьокуускайга босхо муниципальнай дьиэни ыларга уопсай уочарат баар эрээри, 1997 сылтан хамсаабакка турар. Онон дьон ханнык эрэ бырагыраамаҕа хапсаары олорор дьиэҕэ наадыйааччылар учоттарыгар тураллар.
Өскөтүн, анал хамыыһыйа учуокка туруорбатаҕына, бу быһаарыыны суукка биэрэн, оспуордаһыахха сөп. Дьиэ-уот сыһыаннаһыыларын департамена элбэх быраабы кэһэр быһаарыылардаах. Онон сокуоҥҥа төһө сөп түбэһэрин үөрэтэн баран, суукка биэрэн, бэйэ быраабын туруулаһыахха наада.
Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: iz.ru