Иван Алексеев-Хомус Уйбаан, виртуоз-хомусчут, филологическай наука дуоктара, Үөһээ Бүлүүгэ ыытыллыбыт быйылгы Олоҥхо ыһыаҕын туһунан санаатын үллэстэр:
— Халлааммыт сөрүүн эрээри, айылҕабыт биһигини тургутан көрөр, хатарар буоллаҕа. Хоту дойду тыйыс дьоно буоларбытын тургутар. Сарсыҥҥыттан көнүө диэн буолар. Дьон онно кыһаллыбакка, баҕа санаалара уҕараабакка, көхтөөхтүк кытта, кэрэхсии сылдьаллара үөрдэр. Бэҕэһээ түүн тириим тэнийиэр диэри оһуохайга сылдьыбытым.
Бу ыһыахха урут буола илик көстүү. Тыл, олоҥхо ситимэ, дьэ, тиллэр буолла. Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыга Владимир Поскачин уурааҕынан, »Дапсы киинэ» диэн ааттаах Тыл киинэ тутуллар буолла. Ол онно тутуллар сирэ көһүннэ, баһылык бигэргэттэ.
Мин санаабар, Тыл киинэ диэн аан дойдуга ханна да суох. Элбэх сиргэ сылдьыбытым. Саха сиригэр итинтэн сиэттэрэн, сайдан бардаҕына, бу бачыым аан дойдуга тарҕаныан сөп.
Мэлдьэх суох, билигин тылга уустук балаһыанньалаахпыт. Төрөөбүт тылы үөрэтиигэ доҕолоҥнооһуннар бааллар, саха тылын үөрэтии чааһа аҕыйаҕыттан, дьиэ кэргэҥҥэ болҕомто уурбаттарыттан уонна аан дойдуга тылга болҕомто мөлтөҕүттэн тахсар.
Оннук балаһыанньаны уларытарга »Баскачыын бачыыма» көмөлөһүө диэн санаалаахпын. Үөһээ Бүлүү уустара Тыл киинин тутан дьэндэттэхтэринэ, онно кэскиллээх тэрээһиннэр ыытылыннахтарына, төрөөбүт тылга сыһыан уларыйыа, тыл көнөр суола арыллыаҕа дии саныыбын. Ыччат дьоммутугар тыл сүмэтин бэриһиннэрии баар буоллаҕына, ону тарҕатан, судаарыстыба таһымыгар өйөннөҕүнэ, бу бачыым киэҥник тарҕаныа. Сонун хардыыны өрөспүүбүлүкэҕэ тарҕатыахха наада.
Олоҥхо ыһыаҕар хомус күрэһэ этэҥҥэ буола турар, сайаапка элбэх. Уонтан тахса ансаамбыл кытынна, биирдиилээн толорооччу элбэх. Үгэскэ тирэҕирбит саҥа сүүрээннэр иһиллэллэр. Аан дойду таһымыгар сахалар хомуска кыахпытын дэбдэтии, өрүкүтүү көстүүтэ баар. Ону сиидэлээн, сүмэтин баһан ылан өйдүөххэ наада.
Саха култууратын сүнньэ баар, биһиги, нууччалыы эттэххэ, үчүгэй акылаакка олоробут. Ол, Ил Дархан эппитин курдук, олоҥхобутугар сытар, олоҥхобут, тылбыт ситимниир. Ону таба туһанан, уруккуну үрэйбэккэ, онно олоҕуран, саҥалыы тыыннаан, сайыннаран иһиэхтээхпит.
Ангелина Васильева, »Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru