Олоҥхоһут, этнограф, фольклорист Мария Андросова-Ионова төрөөбүтэ 155 сыла

Сахалартан бастакынан Нуучча географическай уопсастыбатын кыра кыһыл көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыт уустук уонна ураты дьылҕалаах, дэгиттэр дьоҕурдаах саха чулуу дьахтара Мария Николаевна Петрова, киэҥник биллибитинэн Андросова-Ионова бүгүн, алтынньы 14 күнүгэр, төрөөбүтэ 155 сыла.

Кини урукку Байаҕантай уонна Боотуруускай улуустарын кирбиилэригэр, Таатта үрэх хочотун Таастаах диэн түөлбэтигэр, билиҥҥинэн Таатта улууһун Дьохсоҕон нэһилиэгин Даккы учаастагын сиригэр төрөөбүтэ. Кыыс эрдэҕинээҕи аатынан Маайака, дьоҥҥо-сэргэҕэ биллибитинэн Бөҕө Маарыйа тус дьулуурунан уонна дьоҕурунан ааҕарга-суруйарга үөрэммитэ, олоҕун тиһэх сылларыгар наука үлэһитэ буолбута. Фольклорист, этнограф, саха тылын, былыргытын сэдэх билээччи, олоҥхоһут, норуот ырыаһыта, сахалыы тыйаатыр биир бастакы артыыската, айанньыт олоҕун түһүүлээх-тахсыылаах уһун суола Өймөкөөнүнэн, Дьокуускайынан, Бүлүү өрүс сүнньүнэн эргийэн, Киев, Ленинград, Москва курдук бөдөҥ куораттарынан таарыйан, Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар Ташкеҥҥа түмүктэммитэ. Олоҥхоһут уонна норуот ырыаһытын быһыытынан айымньылара өссө өрөбөлүүссүйэ инниттэн бэчээттэммиттэрэ, чинчийээччи, публицист быһыытынан үлэлэрэ 1920-1930 сылларга тахсыталаабыттара.

Кини үс төгүл кэргэн тахса сылдьыбыта. Биэстэ оҕоломмутуттан бастакы уола олох кыратыгар, икки уола Вячеслав уонна Виктор саҥа атахтарыгар туран иһэн, күн сириттэн күрэммиттэрэ. Улахан кыыһа Людмила – Соловки оһуобай лааҕырын хаайыылааҕа, 1930-с сылларга ытыллыбыт. Кыра кыыһа Ольга Всеволодовна Ионова историческай наука кандидата, учуонай буолбута, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччынан талылла сылдьыбыта. Мария Николаевна саха интеллигенциятын бас-көс дьоно В.В. Никифоров-Күлүмнүүрү, А.Е. Кулаковскай-Өксөкүлээҕи, Н.Е. Афанасьевы, С.А. Новгородовы, Саха сирин уонна саха тылын чинчийээччилэр Э.К. Пекарскайы, И.И. Майновы, В.М. Ионовы, В.Н. Васильевы, Г.У. Эргиһи кытта бииргэ үлэлэспит, кинилэргэ көмөлөспүт үлэтэ-сырата уопсастыбаннай уонна научнай өттүнэн өссө ситэри сыаналана илик.

Мария Андросова-Ионова сырдык аатын билигин кини духуобунай нэһилиэстибэтэ уонна икки кыыһын хаан удьуордара ааттаталлар.

Гаврил Андросов.

edersaas.ru