Олоҥхо күнүгэр аналлаах өрөспүүбүлүкэтээҕи дэкээдэ чэрчитинэн, Таатта улууһугар тэрээһиннэр дьону-сэргэни түмэ тардан сонуннук, сэргэхтик салҕаналлар.
Дьохсоҕон нэһилиэгэр, А.Е.Кулаковскай аатынан орто оскуолаҕа күргүөмүнэн хомустааһын үтүө үгэһэ быйыл да өрө көтөҕүллүүлээхтик ыытылынна. Бу күн хомус дьүрүһүйэр тыаһа оскуоланы толордо, сүрэҕи-быары уратытык өрүкүттэ, дууһаны долгутта диэн Алампа аатынан норуот айымньытын дьиэтин уус-уран салайааччыта Анна Константинова иһитиннэрдэ.
—Хомуһу тардыы кэнниттэн, саалаҕа толору мустубут оҕолор, учууталлар, төрөппүттэр норуот айымньытын дьиэтин кэлэктиибин кытары оһуохайы оройуттан, эһиэкэйи эҥэриттэн туттулар. Өрөспүүбүлүкэ бастыҥ оһуохайдьыттара Афанасий Попов уонна Иван Потапов, эдэрдэргэ быйыл өрөспүүбүлүкэҕэ Кылаан кыайыылаах аатын ылбыт Лариса Попова этэн-тыынан эҥээриттилэр, дьону-сэргэни түһүлгэҕэ түмэ тартылар.
“Олоҥхону дьиэҕэ истиини” нэһилиэк олохтоохторо наһаа кэрэхсээбиттэрэ. Быйыл Дьохсоҕон бочуоттаах олохтооҕо, тыыл, үлэ бэтэрээнэ, айар, суруйар дьоҕурдаахтар “Куорсун” түмсүүлэрин кыттыылааҕар Иван Бочонин дьиэтигэр чугас олорор ыаллара оҕолуун-уруулуун бука бары үөрэ-көтө түмүстүлэр. Бу ураты дьоро киэһээ Афанасий Попов, Лариса Попова, А Попова, М. Карбаканова оруолларыгар киирэн сүрдээх үчүгэйдик туттан-хаптан, көрөн-истэн, хамсанан-имсэнэн кэпсээн кэҕийэн, тойуктаан туойан дьону-сэргэни улаханнык үөртүлэр. Кинилэр Петр Решетников-Көһөҥө Бүөтүр олоҥхотуттан толорон иһитиннэрдилэр.
Салгыы “Күнчээн” фольклор бөлөҕүн үһүс кылааһын үөрэнээччилэрэ Көһөҥө Бүөтүр “Аһыныгас санаалаах ала чуоҕур аттаах Айыы Дьураҕастай бухатыыр” олоҥхотуттан быһа тардан толоруулара сонун буолла. Оҕолор этэн-тыынан чуопчаарыылара истээччилэри сэргэхситтэ. Кинилэри тилэх үктэһиннэрэн, тута, “Мичил” оҕо саадын иитиллээччилэрэ Вика Попова уонна Алеся Бабанова эмиэ Көһөҥө Бүөтүр “Көҕөччөр аттаах күүстээх-уохтаах Күн Күндүлү бухатыыр” олоҥхоттон толорон иһитиннэриилэрэ хайҕанна. Уһуйааччылара Елена Ядрихинская улахан кыһамньытын ууран кырачааннары үөрэппитэ-такайбыта көһүннэ, сыаналанна. Ол кэнниттэн, аны, оскуола бастакы кылааһын үөрэнээччитэ Сайаана Никонова сахалыы сайбаччы таҥнан-симэнэн бу киэһээ эмиэ ити олоҥхоттон быһа тардан иһитиннэрдэ. Этэн-тыынан чаҕааран бар дьонун үөртэ. Кинини Майя Беленкова туох баар болҕомтотун, кыһамньытын ууран үөрэппитигэр-такайбытыгар истээччилэр махтаннылар.
Онон Олоҥхо дьоро киэһээтэ көлүөнэлэр олоҥхону толорууларынан ыытыллыбыта ураты астык буолла, сүргэни улаханнык көтөхтө. Кэнчээри ыччаты иитии-үөрэтии, такайыы, олоҥхоҕо сыһыарыы тиһиктээхтик ыытыллара бэлиэтэннэ, хайҕаныан хайҕанна. Өссө бу киэһээ мустубут дьоҥҥо Афанасий Николаевич сиэр-туом үгэстэрин туһунан билиһиннэрбитин, маастар-кылаас ыыппытын дьон-сэргэ наһаа сэҥээрдилэр. Элбэх ыйытыыларыгар толору хоруйдары ылан астыннылар. Дьохсоҕоннор дьоро киэһээбит олус табылынна диэн киэн туттан этэбин.
Мантан салгыы ийэ тыл барҕа баайын иҥэриммит олоҥхо тылын-өһүн таба суруйар үөрүйэҕи олохсутар, иҥэрэр сыаллаах “Олоҥхо дьыктаана” аахсыйа ыытыллыахтаах. Ону сэргэ, култуура тэрилтэтэ уонна бибилэтиэкэ тэрийиилэринэн тэрилтэлэринэн, дьиэ кэргэттэринэн уонна уопсастыбаннай түмсүүлэринэн урукку өттүгэр ыытылла илик сонун куонкурустар, квест-оонньуулар, олоҥхо кинигэлэрин быыстапката, викториналар уо.д.а. сэргэх тэрээһиннэр, күрэстэр былааннаналлар, — диэн кэпсээтэ.
