Олоҥхо дэкээдэтэ «Кыыс Дэбилийэнэн» саҕаланна

Бөлөххө киир:

Биллэрин курдук, 16 сыл анараа өттүгэр, 2005 сыл сэтинньи 25 күнүгэр, саха героическай эпоһа Олоҥхо ЮНЕСКО киһи аймах уһулуччу үчүгэй айымньытынан билиниллибитэ. Ол кэнниттэн СӨ бэрэсидьиэнэ Вячеслав Штыров Ыйааҕынан сэтинньи 25 күнэ Олоҥхо күнүнэн биллэриллибитэ, Олоҥхо уон сыла саҕаламмыта, Олоҥхо тыйаатырдаммыппыт, сыл аайы олоҥхо дэкээдэтэ ыытыллар буолбута.

Быйыл сэтинньи 25 күнүгэр дэкээдэ аһыллыытын кыттыы­лаахтарын СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн) бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Александр Жирков, СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Юрий Куприянов, Саха сирин Ил Дарханын сүбэһитэ, Олоҥхо тыйаатырын төрүттээччи Андрей Борисов, Өлүөхүмэ улууһун баһылыга Николай Харбин эҕэрдэлээтилэр.


СӨ Ил Дарханын иһинэн Олоҥхо иккис уон сылыгар бэлэмнэниигэ уонна ыытыыга СӨ Национальнай тэрийэр кэми­тиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков бэйэтин этиитигэр олоҥхо үгэстэрин илдьэ сылдьыы биһиги аныгы көлүөнэбит сүрүн соруга буоларын, олоҥхо эйгэтин оҕо кыра эрдэҕиттэн үөскэтиэхтээхпитин, олоҥхоҕо хас биирдии киһи сыһыаннааҕын уонна бэйэтин кылаатын киллэрсэ сылдьарын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Юрий Куприянов Александр Жирковка Олоҥхо мецената – «Олоҥхо тулхадыйбат тулааһына» бириэмийэни туттарда.

Олоҥхо дьаһаллара дэкээдэнэн эрэ муҥурдамматтар. Юрий Куприянов бэлиэтээбитинэн, ону сэргэ П.А.Ойуунускай «Ньургун Боотур» олоҥхотун толору хомуурунньуга саха тылынан хос бэчээттэнэрэ, САССР тэриллибитэ 100 сылыгар Опера уонна балет тыйаатыра Москва Улахан тыйаатырын сыанатыгар «Ньургун Боотур» олоҥхону көрдөрөрө былааннанар. Эһиилги Олоҥхо ыһыаҕа ыһыллар Үөһээ Бүлүү улууһугар бэлэмнэнии үлэтэ номнуо ыытыллар.

Бу үөрүүлээх күн норуот эпоһын толорооччулар уонна тарҕатааччылар наҕараадаланнылар. Кинилэр истэригэр Олоҥхо тыйаатырыттан СӨ бырабыыталыстыбатын Махтал суругунан Олоҥхо тыйаатырын иһинэн Олоҥхо киинин сүрүн испи­сэлииһэ Ульяна Флегонтова, «СӨ култууратын туйгуна» бочуоттаах бэлиэнэн Олоҥхо чинчи­йэр институтун ыстаарсай научнай үлэһитэ Юрий Борисов, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Култуура комплексын уус-уран салайааччыта Виталий Никифоров бэлиэтэннилэр. СӨ Култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга минис­тиэристибэтин Бочуотунай грамотатынан Олоҥхо тыйаатырын артыыһа Валерий Саввинов, министиэристибэ Махтал суругунан Олоҥхо тыйаатырын ар­­тыыската, «Кыыс Дэбилийэҕэ» сүрүн оруолу толорооччу Анастасия Алексеева наҕараадаланнылар.

* * *
Түмүккэ Олоҥхо тыйаатыра Н.П.Бурнашев-Боодьоҕос олоҥхотунан Степанида Борисова режиссердаабыт «Кыыс Дэбилийэ» олоҥхо-испэктээгин көрдүбүт. Санатан эттэххэ, 2000 сыллаахха Андрей Борисов туруорбут «Кыыс Дэбилийэ» олоҥхо-испэктээгэ «Кыһыл көмүс мааска» тыйаатыр бириэмийэтин ылбыта.

«Кыыс Дэбилийэ» олоҥхо – саха эпоһыттан биир бастыҥнара, бухатыыр дьахтар Кыыс Дэбилийэ аллараа дойду бухатыырдарыттан айыы аймаҕын харыстааччы, эйэлээх олоҕу түстээччи быһыытынан олоҥхо сюжеттарынан киэҥ былааннаахтык көрдөрүллэр. Олоҥхо тыйаатырын эдэркээн артыыстара муусука тэтимигэр сымса хамсаныыларынан, булугас толкуйдарынан, сирэй-харах олоруутунан көрөөччү болҕомтотун тута тардаллар. Саха эпоһын үгэһинэн, хас биирдии дьоруой санаатын олоҥхо тойугунан толору этэр. Артыыстар бары даҕаны олоҥхону толорууну баһылаабыттара үөрдэр. Түргэн тэтиминэн ситимнэнэн бара турар көстүүлэри олоҥхоһут ытаһалаан, ситимнээн биэрэр. Онон, көрөөччү олоҥхону биир тыынынан астына көрөр. Олоҥхо ис хоһоонун көрөөччүгэ тириэрдэргэ, биллэн турар, инсценировка, сценография уо.д.а. улахан оруолу ыллылар.

Оруоллары: олоҥхоһуту Павел Колесов, Кыыс Дэбилийэни Анастасия Алексеева, Чугдаан Бухатыыры Дмитрий Захаров, Аан Ахталыйаны Ольга Дорофеева уо.д.а. толордулар.

Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0