“Үрдүккэ дабайыы” олимпиада Тандаттан саҕаламмыта

Мин идэбинэн ахсаан учууталабын, өрөспүүбүлүкэтээҕи физико-математи­ческай оскуоланы бүтэрбитим.

Устудьуоннуу сылдьан бу оскуолаҕа иитээччинэн, ол кэнниттэн учууталынан, А.Е. Мординов аатынан Таатта гимназиятын ди­­риэктэринэн, улуус үөрэҕин салалтатын иниспиэктэринэн, сала­йааччынан үлэлээбитим. Онон өрөспүүбүлүкэ үөрэҕириитин син балай эмэ билэр курдукпун. Иккис өттүнэн, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бэрэсидьиэнин каадыры бил­гэлиир, бэлэмниир уонна аттаран туруорар департаменыгар киин куораттар 23 орто анал уонна үрдүк үөрэх кыһаларын кураторынан үлэлээбитим. Арассыыйа арҕаа өттүттэн, Курскай куораттан саҕалаан Читаҕа диэри кэрийэр этим. Билигин даҕаны киин куораттарынан сылдьан устудьуоннарым хайдах үөрэнэллэрин бэрэ­биэркэлиибин.

Идэҕэ туһаайар киин

Онтон Хабаровскайга Уһук Илиннээҕи  судаарыстыбаннай сулууспа академиятыгар юрист идэтигэр үөрэммитим. Дипломмун Саха сиригэр үөрэҕириини бы­­раап өттүнэн салайыы боппуруоһугар көмүскээбитим. Онон өрөспүүбүлүкэ үөрэҕириитин уонна киин үрдүк үөрэх кыһаларын билэр буоламмын, бу икки хайысха алтыһар сиригэр үлэ­лииргэ санаммытым. Онтон сиэттэрэн 2012 сыллаахха идэҕэ ту­­һаайар киин тэриммитим. Бу киин оскуола оҕолоругар идэҕэ туһаа­йар үлэни, олимпиадалары ыытар, абитуриеннар киин куораттарга орто уонна үрдүк үөрэхтэргэ кии­рэллэригэр көмөлөһөр, эбии үөрэхтээһиҥҥэ мэтэдьиичэскэй көмө оҥорор. Онон киин үлэтин туһунан сырдатыахпын баҕарабын.

Саха сирин оҕолоро киин куораттарга үөрэнэллэрэ туох ордуктааҕый? Бу боппуруоска маннык эппиэттиэххэ сөп:

1. Киин үөрэх кыһаларыгар үөрэх хаачыстыбата үрдүк;
2. Оҕо кимтэн да тутулуга суох буоларга, күннээҕи кыһалҕатын, араас боппуруостары бэйэтэ бы­­һаарарга үөрэнэр;
3. Киин куорат эйгэтэ оҕону уларытар, кинини дьону кытта сатаан кэпсэтэргэ, уопсай тылы буларга үөрэтэр.
4. Оҕо дойдутуттан тэйиччи сырыттаҕына төрөөбүт сиригэр таптала күүһүрэр, чугас дьонун сыаналыы үөрэнэр. Бу оҕону ду­­хуобунас өттүнэн, киһи быһыытынан сыаннастарын, хаачыстыбаларын сайыннарар.

Уус алданнар өйүүллэр

2013 сыл от ыйыгар абитуриеннары кытта үлэлии олордохпутуна Уус Алдан Тандатыттан төрүттээх «Капитал» СК ХЭУо генеральнай дириэктэрэ Евгений Кривошапкин кэлэн, биһиги тус сыаллаах үөрэх миэстэтин (целевой) боппуруоһугар үлэбитин интэриэһиргээбитэ. Танда оскуолатыгар олимпиада ыытан, ол түмүгүнэн тус сыаллаах миэстэҕэ киин үрдүк үөрэххэ оҕолору үөрэттэрэ ыытыахха диэн сү­­бэлэспиппит. Күһүн улуус баһылыга Алексей Федотов бу быра­йыакпытын интэриэһиргээн кэпсэтэ сылдьыбыта уонна Уус Алдан улууһугар бу хайысхаҕа үлэлэһэргэ ыҥырбыта. Бу хамсааһыммытын олоххо киллэрээри, киин үрдүк үөрэх кыһаларыгар баар кэллиэгэлэрбитин, ректордары кытта кэпсэтэн, кинилэр өйөбүллэрин ылбыппыт. Олимпиадабытыгар бастаан Танда оскуолатын бүтэрээччилэр эрэ кыттыбыттара.

Онон биир нэһилиэктэн быһа киин үөрэх кыһатыгар үөрэххэ киириини тэрийбиппит. Маннык үлэ Арассыыйа таһымыгар ханна да баарын истэ иликпит. Олимпиадабыт бас­таан биир эрэ нэһилиэги, онтон улууһу, өрөспүүбүлүкэни хабан, былырыыҥҥыттан «Үрдүккэ дабайыы» диэн ааттанан быйыл өрөспүүбүлүкэ таһымыгар иккиһин ыытылынна. Аны ыам ыйын 11 күнүттэн Тандаҕа алтыс төгүлүн ыытыллаары турар. Улуус баһылыга Алексей Федотов улуус оҕолорун инникилэрин өйдөөн, бу боппуруоска үлэлэһэрин хайҕыыбыт.

Кэтээн көрөбүт

Бастакы олимпиадабыт түмүгүнэн үөрэххэ Тандаттан Миша Охлопков уонна Манчаары Корякин киирбиттэрэ. Кинилэр сүүс бырыһыан үөрэхтэрин бүтэрдилэр, билигин Саха сиригэр идэлэринэн үлэлии сылдьаллар. Улуус кытыы, кыра да оскуолатын оҕолоро дойду киин куораттарын бастыҥ университеттарыгар үөрэнэр кыахтаахтар диэн өйдөбүлү үөскэттилэр. Үөрэнэ сылдьар уонна үлэһит буолбут оҕолорбутун кытта билсэбит, үөрэхтэрин, үлэлэрин кэтээн көрөбүт.

Манчаары КОРЯКИН, инженер:

— Оскуолаҕа  үөрэнэ сылдьан ыраах соҕуруу куоракка үөрэнэ эрэ барыам диэн санаабат этим. Уон биирис кы­­лааска үөрэнэ сылдьан олимпиадаҕа кыттан көрөргө санаммытым. Онно Красноярскайга оҕолор хайдах үөрэнэллэрин, саха усту­дьуоннарын ассоциацияларын туһунан кэпсээбиттэрэ, туох тэрээһиннэр ыытыллалларын көрдөрбүттэрэ. Ону көрөн олус ымсыырбытым уонна олимпиадаҕа кыттарга санаммытым, Сибиир федеральнай университетыгар металлург идэтигэр үөрэххэ киирбитим. Үөрэхпин бүтэрэн билигин Дьокуускайга  “Саха ЛИПСНЕЛЕ” диэн тэрилтэҕэ инженеринэн үлэлиибин.

Миша ОХЛОПКОВ, маастар:

— Мин олимпиадаҕа кыттан иккис миэстэни ылбытым уонна Сибиир федеральнай университетыгар ту­­тааччы идэтигэр үөрэххэ киирбитим. Үөрэхпин саҕалыырбар бөлөхпөр соҕотох саха этим. Бастаан үөрэнэрбэр ыарахан этэ: нууччалыы да сатаан саҥарбат этим, сорох биридимиэти өйдөөбөт этим. Красноярскай олохтоохторо эйэҕэстэр, преподавателлэр атын омук диэн куһаҕаннык сыһыаннаспаттар. Кэлин бөлөҕүм аҥаара табаарыстарым буолбуттара, бэ­­йэ-бэйэбитин өйдөһөр-өйөһөр этибит. Үөрэнэр кэммэр байыаннай хаапыдыраҕа сержаҥҥа үөрэммитим. Дойдугуттан ыраах үөрэнэр ыарахаттардаах, ол эрээри бэйэбэр эрллээх буолуум күүһүрдэ диэххэ сөп. Сибиир федеральнай университетын үөрэҕин таһыма үрдүк. Билигин Дьокуускайга тутуу тэрилтэтигэр маастарынан үлэлиибин.

Иван НЕУСТРОЕВ,

идэҕэ туһаайар киини салайааччы.