Саха сиригэр доруобуйа харыстабылын биир сытыы кыһалҕатынан ЭКО ньыматын (экстракорпоральнай оплодотворение) туһаныы буолар. Бу туһунан СӨ доруобуйа харыстабылын миниистирэ Михаил Охлопков бэлиэтээн турар.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
«Төрүөҕэ суох буолуу – аныгы үйэ улахан кыһалҕата. Биһиги оҕону түһэртэрии ахсаана аҕыйыырын ситистибит. Ол суотугар төрөөһүн көрдөрүүтэ тубуста. Ол эрээри, ЭКО киэҥник туһаныы боппуруоһа билиҥҥитэ быһаарылла илик», – диэтэ Михаил Егорович. Онуоха биир төрүөтүнэн эр киһи сиэмэтин баана уонна ону харайарга тымныыны тутар анал тэриллэр суохтара буолар.
ЭКО ньыматынан оҕо үөскээһинэ атын регионнарга 50-60% тэҥнэһэр буоллаҕына, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр баара-суоҕа – 16%. Ол иһин, Саха сирэ ЭКО туһаныахтаах дьахталлары Москваҕа, Санкт-Петербурга, Красноярскайга ыытарыгар сыл аайы 470 мөл. курдугу ороскуоттуур.
Саха сиригэр оҥоһуллар эпэрээссийэлэр көдьүүстээх буолалларын туһугар өрөспүүбүлүкэ 2017 сылга баар итэҕэстэри туоратарга үлэлиир (ол иһигэр, эр киһи сиэмэтин баанын оҥоруу) былааннаах.
ЭКО-ҕа тоҕо наадыйалларый?
(исписэлиис сүбэтэ)
Дьиэ кэргэҥҥэ оҕо үөскээбэт төрүөтүн төрдүттэн суох оҥорор кыах суох буоллаҕына, үксүгэр ЭКО ньыматынан оҕолонорго быһаарыналлар. Дьахтар айылҕа биэрбитинэн бэйэтэ оҕо үөскэтэригэр туох мэһэйдиирий?
– Төрүөх оҕо үөскүүр сирин таһынан (внематочная беременность) үөскээһинэ;
– дьахтар ууһуур уорганын араас ыарыылара;
– эр киһиэхэ сперматозоид ахсаана тиийбэтэ буолуохтарын сөп. Эр киһиэхэ сиэмэ тиийбэт түгэнигэр күүстээх аҥаардар ууһатар уорганнарынан дьарыктанар андролог-быраас пункция көмөтүнэн эбэтэр хирургическай ньыманан эр киһи сиэмэтин ылар. ЭКО бу ньымата дьахтар хат буоларын ордук мэктиэлиир.
ЭКО оҥорторуу кэнниттэн дьахталлар 35 бырыһыаннара эрэ хат буолаллар. Дьахтар эр киһи сиэмэтин ылбытын 14-18 хонугун кэнниттэн тест оҥостуон сөп. ЭКО кэнниттэн, үксүгэр буоларын курдук, хас да төрүөх баарын биллэҕинэ, сорох эмбрионы суох оҥоруу боппуруоһун быһаарыахха наада.
Кэргэнниилэр иккиэн толору чинчийиини баран, оҕо үөскээбэт төрүөттэрэ чопчу биллибиттэрин уонна дьахтар төрүүр-ууһуур туруга быһаарыллыбытын эрэ кэннэ ЭКО-ҕа барыллар.
Төһө элбэхтик туһаныахха сөбүй?
ЭКО сотору-сотору оҥоһуллубат. Тоҕо?
– ЭКО процедуратын сыаната ыараханынан, үгүс дьахтар «пробиркаҕа» оҕо үөскэтэр кыаҕа суох;
– ууһуур килиэккэлэри оҥорууга дьахтар организмын туруга учуоттанар;
– Организм бигэ туруктаннаҕына эрэ, ол эбэтэр 2,5-3 сылынан биирдэ ЭКО өҥөтүнэн хат туһаныахха сөп.
ЭКО ньымата оҕону үөскэтиигэ куттала суоҕа дакаастанан турар. Ол гынан баран, пробиркаттан оҕо үөскээһинэ үксүгэр организм туругуттан тутулуктаах. Ол эбэтэр хас биирдии киһи организма бэйэ-бэйэтигэр маарыннаспат, кэккэ уратылардаах. Оҕону искусственнай ньыманан үөскэтии сорох дьахталларга бастакы сырыыттан табыллар, оттон сорохтор уончата холоноллор.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru