Оскуоланы бүтэрэр оҕолор идэлэрин сөпкө талалларыгар көмөлөһүү, хайысхаларын ыйан биэрии улахан суолталаах. Эксээмэннэр бүтээттэрин кытта, үөрэххэ туттарсыы эппиэттээх түһүмэҕэ саҕаланар. Маныаха өрөспүүбүлүкэҕэ ирдэнэр идэлэргэ оҕолору эрдэттэн аттаран үөрэтиигэ улахан болҕомто ууруллар.
СӨ Үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтин соруга – үөрэнээччилэргэ талан ылар кыаҕы үөскэтии, бэрэбиэркэлэммит үөрэх кыһаларын, олоххо ирдэнэр исписээлинэстэри ыйан биэрии, оҕолорго көмөлөһүү буолар. 2006 сылтан саҕалаан дойду үрдүк үөрэҕин кыһалара биирдиилээн биридимиэттэргэ Саха сирин оҕолоругар анаан олимпиада тэрийэллэр. Маныаха бастакы түһүмэҕэ — олимпиада. Онтон салгыы олимпиада “илимин кыра хараҕар” иҥнибиттэр, мэктиэлэммиттэр бэйэлэрин икки ардыларыгар биир кэлим эксээмэн баалынан куонкурустаһаллар. Онон улахан уустуктары көрсүбэккэ, дойду тарбахха баттанар үрдүк үөрэхтэригэр быһа киирэр кыахтаналлар.
СӨ үөрэҕин уонна наукатын миниистирин эбээһинэһин толорооччу Михаил Присяжнай быйылгы олимпиада бастакы түһүмэҕин түмүгүнэн суруналыыстары кытта көрүстэ.
Быйылгыттан төһө кыалларынан элбэх оҕону кытыннарар уонна айан кыһалҕатын өйдөөн, олимпиаданы дистанционнай ньыманан ыыппыттар. Ол түмүгэр, өрөспүүбүлүкэ араас улуустарыттан 1412 үөрэнээччи кыттыбыт. Итинтэн 305 оҕо мэктиэлэммит. 2018-2019 үөрэх дьылыгар Саха сирэ Арассыыйа 55 үөрэҕин тэрилтэтин кытта тус сыаллаах үөрэтиигэ 284 дуогабары номнуо түһэрсэн олорор. Үөрэххэ ылыы былаанын бырайыагын быһыытынан клиническэй медицинэ, үөрэх уонна педагогическай наука, тиэхиньикэ уонна сир үрдүнээҕи транспорт, прикладной геология, хайа дьыалата, нефтегазовай дьыала уонна геодезия, электро уонна теплотехника курдук хайысхалар бааллар.
Бу 13 сыл устата тустаах олимпиадаҕа барыта 10392 оҕо кытынна. Итинтэн 2997 оҕо олимпиада түмүгүнэн дойду араас үрдүк үөрэҕин кыһаларын бүтэрдэ, сорохтор үөрэнэ сылдьаллар.
СӨ олоххо-дьаһахха коммунальнай хаһаайыстыбатын уонна энергетикэҕэ министиэристибэтин административнай үлэҕэ салайааччытын солбуйааччы Изабелла Осипова иһитиннэрбитинэн, быйылгыттан ыла тустаах министиэристибэни кытта дуогабардаһан үөрэххэ барар оҕолору кытта эрдэттэн сэһэргэһии (собеседование) ыытар инниттэн, оскуоланы бүтэрээри сылдьар оҕолорго “Я – будущее ЖКХ и энергетики” диэн куонкуруһу ыыппыттар. Куонкуруска быйыл 7 оҕо кыттыбыт.
Энергетикэ хайысхатыгар “Айыы кыһата” оскуола 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Мария Попова “Инновационный способ передачи показания электросчетчика на экран компьютера, с помощью из подручных материалов” диэн бырайыагынан кыттан бастакы миэстэни ылбыт. “Бу айбыт бырагыраамам көмөтүнэн, холобур, гарааска турар уот счетчига төһө кэмҥэ төһө уоту сиирин дьиэттэн көмпүүтэр нөҥүө барытын кэтээн көрө олоруохха сөп. Онон бириэмэни уонна уоту сөпкө туһанар кыах үөскүүр”, — диэн быһаарар. Куонкурус кыайыылаахтара СӨ Олоххо-дьаһахха уонна энергетикэҕэ министиэристибэтин дипломун уонна СӨ Үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтин сэртипикээтин туталлар. Сэртипикээттээх оҕолор СӨ бүддьүөтүн суотугар Москватааҕы энергетическэй институкка эбэтэр Уһук Илиҥҥи федеральнай университекка киирэр кыахтаахтар
Бу балай да уһун кэрчик кэм көрдөрөрүнэн, ордук тыа оскуолаларын талааннаах ыччатын харах далыгар хатыырга, үөрэнэр, үлэлиир баҕалаахтары сүүмэрдииргэ, көҕүлүүргэ үтүө холобур буоларын бэлиэтииллэр. Ол туоһутунан бүгүҥҥү күҥҥэ өрөспүүбүлүкэҕэ үлэлии сылдьар орто, эдэр саастаах салайааччылар, тарбахха баттанар исписэлиистэр үгүстэрэ бу кэпсиир олимпиадам түмүгүнэн дуогабардаһан үөрэххэ киирбит дьон.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru