Бэрт аҕыйах кэм анараа өттүгэр саха киһитигэр “сулугур ууну атыылаһан иһиэҥ” диэтэхтэринэ, итэҕэйиэ суоҕа эбитэ буолуо. “Ама өрүс уута баранан оннук муҥнаннахпыный?” диэн күлэн кэбиһэрэ чахчы. Оттон бүгүн ыраастаммыт ууну 19 лиитирэлээх бытыылкаларга сүгэ-сүгэ сүүрэкэлиир уолаттары ханнык баҕарар куоракка, киин нэһилиэктэргэ көрсүөххэ сөп. Холобур, Ньурба куоракка бу кыһын ууну ыраастаан дьоҥҥо тиэрдиинэн дьарыктанар номнуо төрдүс тэрилтэ баар буолбута. “Скважинка” диэн ааттанан Антоновка дэриэбинэ чугаһыгар ыстаансыйа арынан үлэлээн барбыттара.
Артем Николаев ИП тэринэн ууну тиэйиинэн дьарыктанарыгар ханна ыстаансыйа тутар туһунан мунаара барбатаҕа.
— Сэтинньиттэн үлэлээн барбыппыт. 2005 сылтан быраҕыллан турбут пост дьиэтэ Антоновка муниципальнай тэриллии балаансатыгар турар эбит, онон туһаҕа таһаарар туһунан Антоновка баһылыга Корякин Семен Александрович син уруккуттан толкуйдуу сылдьыбыт. Мин уунан дьарыктаныам этэ диэн кэлбиппэр “ити дьиэни куортамҥа ыл, өрөмүөннээ, үлэлэт” — диэн этии киллэрбитэ. Барытын ырыҥалаан көрөн баран сөбүлэспитим.
Артем Николаевич этэринэн ГАИ пуоһа үлэлээн барбыттарыгар олус табыгастаах сиргэ турара биллибит. Бастатан туран, аартыкка турар буолан Ньурбаҕа кэлэр массыыналар бары көрөн ааһаллар. Кырдьык, бу суоппар дьон ыраахтан бэлиэтии көрүөхтээх тутуулара буоллаҕа. Тус бэйэм, бу, дьикти “конверсияны” бу сиргэ кэлбит күммэр тута бэлиэтии көрбүтүм, эриэн паалкалаах ГАИ үлэһитин оннугар “Скважинка” диэн суруктаах бытыылкалары тиэйэ сылдьар дьону көрөн мичээрдээн ааспытым. Аны биир куоһура – суол нөҥүө уматык куттар заправка баар. Бэнсиин кутта таарыйа биир-икки иһиккэ уу куттан ааһар үгэстэммит дьон аҕыйаҕа суохтар үһү. Уонна, биллэн турар, асфальт суолунан бүрүллүбүт, үөс сиргэ турар ыстаансыйаҕа, чугас олорор дьон үксэ кэлэр буолбуттар.
Онон дьон урут эрэмиэн курданан, докумуоннарын чугаһатан, массыыналарын бытаардан ааһар сирдэрэ, билигин атын хайысхалаах тэрилтэҕэ кубулуйан, суоппар кутун көтүппэт сир буолан турар.
“НОРУОТ КӨҔҮЛЭЭҺИНИН СЫЛА” КӨМӨЛӨСТӨ
Арай санаатахха, төрдүс уу ыраастыыр ыстаансыйа 10 тыһыынча иһинэн нэһилиэнньэлээх куоракка ордук хос буолуон сөп курдук. Ол эрэн ити чычаастык толкуйдаатахха эрэ оннук курдук. Ньурба куорат таһыгар сытар улахан нэһилиэктэри кытта аахтахха, 15 тыһыынча киһи олорор. Онон, Артем Николаевич урбаанын саҕалыырыгар ааҕан таһаарбыт биисинэс-бырайыага барыс киллэриэн сөптөөҕүн көрдөрбүт.
— Саҕалааһыммар оройуоммутугар “Норуот көҕүлээһинин” сыла биллэриллибитэ төһүү күүс буолла. Саҥа саҕалыыр урбааннары өйүүр оройуоннааҕы бырагыраама биллэриллэн, онно кыттыбытым. Биисинэс-бырайыак суруйан, дьоҥҥо туһалаах үлэ буолуо диэн көмүскээн, саҕалааһыным биһирэммитэ, онон ыраастыыр тэрил ыларга көмө харчы кыайбытым. Онтон бу дьиэбит техосмотрун ааһан, өрөмүөннээн, ыраастыыр тэрилбитин таҥан, үлэлээн киирэн барбыппыт.
Атыылыыр ууларын Убайаан чугаһыгар көстүбүт артезианскай скважинаттан, сир анныттан хостууллар. Ол кэнниттэн, ити бэлиэ сиргэ турар дьиэлэригэр аҕалан эбии ыраастаан, иһэр ууга кубулуталлар. Ньурбаҕа сир анныттан уу хостооһун эриэккэһэ суох көстүү. Холобур, Акана диэн нэһилиэк таһыгар Көҥкүүдэ күөл таһыгар уһулуччу үчүгэй хаачыстыбалаах артезианскай уу баарын өссө сэбиэскэй тутул кэмигэр геологтар булбуттар. Ол ууну эбии ыраастааһына суох иһиэххэ сөп үһү, олохтоох администрация кэнники сынньалаҥ сирэ тэрийэн ол ууну туһаҕа таһаарар былааннаахтар.
КҮРЭСТЭҺИИ ӨҤӨНҮ ОҤОРУУНУ ТУПСАРАР
Этиллибитин курдук, чугас эргин түөрт тэрилтэ уу ыраастыыр, тиэйэр. “Баай Уу”, “Арылхан”, “Алмаас Аква” эрдэ үлэлэрин саҕалаан, араас тэрилтэлэри кытта дуогабардаһан, бу өҥө эйгэтигэр атахтарыгар бигэтик турбут хампаанньалар. Онон “эдэр” саҕалааччы “Скважинка” кыах көстөрүнэн тэнийэ, улаата сатыыр.
— Ууну тиэйиигэ биир сүрүн баһыйар өрүппүтүнэн уубут амтана буолар. Скважина уута үгүс дьон этэринэн, амтана биллэ үчүгэй уонна утаҕы ханнарар. Онон урут өрүстэн ылыллар ыраастаммыт ууну атыылаһа сылдьыбыт дьон сорохторо уу амтанын ордорон, биһиги табаарбытыгар көһөөччүлэр, – диэн Артем Николаев бэйэтин уутун хайҕаан кэпсиир.
Күҥҥэ “Скважинка”, ортотунан 50-70 бытыылка ууну батарар эбит. Сайын, ордук куйаас күннэргэ, сакаас ахсаана биллэ эбиллэр, кыһын сорохтор муус ылан бэйэни хааччыныыга көһөллөр, онон сакаас ахсаана аҕыйыыр. Эрдэ саҕалаабыт тэрилтэлэр 100-150 бытыылкаҕа тиийэ атыылыыллар, “Скважинка” эмиэ ити көрдөрүүгэ тахсар былааннаах. Уу сыаната урбаанньыттар икки ардыларыгар араа-бараа – тиэйэн тиксэрии 120 солк, кэлэн куттуу 60 солк. Бачча “кыараҕас ырыынакка” сыананы ыаратар кыаллыбата биллэр, хата ол оннугар атыылаһааччы сүүйүүлээх хаалар. Былаан туһунан эттэххэ, сайдыы өссө биир кэрчигинэн 1,5 лиитирэ кээмэйдээх бытыылкаларга уу кутар линияны ылан, маҕаһыыннарга атыыланар табаары оҥорууга киирии буолуохтаах. “Билигин ити туһунан саныыр эрдэ соҕус, ол эрэн кэмэ кэллэҕинэ толоруллар барыл” — диир тэрилтэ хаһаайына.
ТҮМҮККЭ
Билигин “Скважинка” алта үлэһиттээх дьоҕус тэрилтэ – икки солбуйсар диспетчер, үс бытыылкалары сүгэр таһар үлэһит, биир суоппар. Сакаас ахсаана улаатыар диэри бу үлэһиттэри тутан хаалар тэрилтэ хаһаайынын кыһалҕатынан буолар. Ол да буоллар, Артем Николаев инники диэки эрэллээхтик көрөр – “иһэр уу ханнык да кэмҥэ ирдэнэр, суобастаахтык үлэлээтэххэ урбаан бу эйгэтигэр үүнэ-сайда туруохха сөп!” — диир.
Егор Карпов.