Норуот дьокутаата Владимир Прокопьев: «Ил Дархан Айсен Николаев туруорсуутун Владимир Путин болҕомтоҕо ылла»
Сезон саҕаланыаҕыттан Саха сиригэр ойуур баһаара туран, бары күүс онно ууруллар. РФ Бырабыыталыстыбата сүрүн болҕомтоҕо ылан, ити өттүгэр сөптөөх дьаһаллар ылыллаллар.
Бэҕэһээ РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин баһаар боппуруоһугар анаан эрэгийиэннэр салайааччылара кыттыылаах мунньах ыытта. Мунньахха СӨ Ил Дархан Айсен Николаев кыттан, өрөспүүбүлүкэҕэ баһаары умулларыыга кэккэ миэрэлэр ылыллан, туох үлэ бара турарын сиһилии билиһиннэрдэ. Бэҕэһээҥҥи туругунан, Саха сирин үрдүнэн 676 тыһ. гектардаах баһаары утары күүстээх үлэ ыытыллар. Сезон саҕаланыаҕыттан 365 баһаар бохсуллубут, 280 исписэлиис үлэлээбит буоллаҕына, билигин 810 киһи тардыллан баһаары умуруорууга кыттар.
Владимир Путин дакылааты истэн баран, аҕыйах нэһилиэнньэлээх уонна улахан сирдээх-уоттаах эрэгийиэннэр ойуурдарын боломуочуйатын федеральнай таһымҥа биэрэр туһунан этиини иһитиннэрдэ. Ону Ил Дархан Айсен Николаев сөптөөх этиинэн аахта. Онуоха Владимир Путин РФ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Михаил Мишустиҥҥа ити боппуруоһунан дьарыктаналларыгар сорудахтаата. Сатанар буоллахха, Михаил Мишустан бэрт сотору кэминэн Уһук Илин уокурукка оробуочай сырыытынан кэлиэхтээх.
Бу боппуруоска Ил Түмэн сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев санаатын маннык үллэһиннэ:
—Бэҕэһээ Ил Дархан Айсен Николаев РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин ыыппыт мунньаҕар кыттан, үс боппуруоһу көтөхтө.
Бастакытынан, биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр ойуур баһаарын утары охсуһарга ыарахан уйуктаах уонна анал тиэхиньикэлэр наадаларын эттэ. Сөптөөх туруорсуу. Анал тиэхиньикэ баһаары умуруорууга оруола улахан.
Иккиһинэн, саамай сүрүн кыһалҕабытынан үбү көрүү буолар. Аһаҕастык эттэххэ, бу боппуруос адьас кыалла илик. Ил Дархан үбү үллэрэр методиканы уларытарга улахан болҕомтону ууралларыгар туһаайда. Биһиги усулуобуйабыт учуоттанан, методика сөптөөхтүк оҥоһуллуохтааҕын ыйда. Тоҕо диэтэххэ, бүгүҥҥү туругунан баһаары умуруорууга биир гектарга көрүллэр сууматтан саамай кыраны ылан олоробут. Бу үбүлээһинтэн баһаарыы утары охсуһар дьон ахсаана, тиэхиньикэнэн хааччыллыы, «Якутлесресурс”, “Авиалесоохрана” үлэһиттэрин хамнастара улахан тутулуктаах. Баһаары утары охсуһууга профилактическай үлэни ыытыыга, нэһилиэнньэттэн кыттыбыт дьон хамнастарын толуйууга тустаах методика сөпкө ааҕыллыыта улахан оруоллаах. Маны өрөспүүбүлүкэ салалтата туруорсубута ыраатта. Владимир Путин болҕомтотугар быһаччы ылла. Ил Дархаммыт Айсен Николаев туруорсуутунан ситиһилиннэ. Онон быйыл саҥаттан көрүллүөхтээх методика биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр көдьүүстээх эрэ буолуо диэн эрэнэбин. Аны туран, өссө биири таарыйар наадалаах. Дойдубут салайааччыта Владимир Путин аҕыйах ахсаааннаах нэһилиэнньэлээх киэҥ-куоҥ сирдээх-уоттаах эрэгийиэннэргэ тустаах боломуочуйаны төттөрү федеральнай таһымҥа биэрэри хайдах көрөҕүн диэн ыйытыытыгар, Айсен Сергеевич олус сөптөөх хоруйу биэрдэ. Тоҕо диэтэххэ, ойуур уотун хайа былаас умуруорара улахан оруола суох. Ол курдук, ойуур пуондата былыр-былыргыттан федеральнай бас билиигэ киирэр. Ол эрээри, урут тустаах боломуочуйаны эрэгийиэннэргэ биэрэн тураллар. Бу итэҕэс өрүтүнэн ити бэриллибит боломуочуйалары сөптөөх үбүнэн хааччыйбаттарыгар сытар. Ити методика сыыһалааҕыттан тахсар. Ол иһин боломуочуйа федеральнай таһымҥа бардаҕына да, өрөспүүбүлүкэ тугу да сүүйтэрбэт. Бары бэркэ диэн билэҕит, 2000 сс саҕаланыыларыгар биһиги өрөспүүбүлүкэбит авиапортарын федеральнай бас билиигэ биэрбитэ. Балары көрүүгэ-истиигэ сыл аайы 10 млрд. солк. көрүллэр. Бүлүү суола федеральнай бас билиигэ бэриллибитэ. Ол түмүгэр эмиэ 10-нан мрлд. солк көрүллэн, сөптөөх өрөмүөн ыытылла турар, өрүстэргэ күргэлэр тутулуннулар, өссө да тутуллуохтара. Хотугулуу-илиҥҥи университеппытын биэрбиппит түмүгэр, сылын аайы млрд. солк. көрүллэн, үрдүк таһымнаах исписэлиистэрэ үөрэтиигэ көдьүүстээҕин итэҕэттэ. Онон, мин санаабар, итиннэ саарбахтыыр туох даҕаны суох. Бу федеральнай боломуочуйа буоллаҕына да, син биир бэйэбит дьоммут үлэлиэхтэрэ, исписэлиис ахсаана элбиэҕэ, тиэхиньикэнэн хааччыллыы тупсуо. Бу үлэ, үбүлээһин сүрүн сыалынан-соругунан күөх дуолбутун ойуур баһаарыттан харыстыа, араҥаччыллыа турдаҕа.