История саҕахтарын арыйдахха, 1925 сыллаахха Чурапчы оскуолатыгар С.А. Ноҕоруодап аатын иҥэрбиттэр. 1947 сылтан балайда уһун кэмҥэ Е.И. Курашов аатынан ааттана сылдьыбыт. Онтон 1991 сыллаахха саха бастакы лингибииһэ, ааҕа-суруйа үөрэтэр “Сурук-бичик” сахалыы бастакы букубаары айбыт С.А.Ноҕоруодап аата эргийэн, дьон-сэргэ үөрбүтэ.
Быйыл кыһын Чурапчы нэһилиэгин олохтоохторо Чурапчы оскуолатын тас көстүүтүн саҥа уотунан сырдатан киэргэттилэр, сурук-бичик күлүмүрдүүрүн көрөн сэҥээрбиттэрэ.
«Сэмэн Ноҕоруодап аатынан Чурапчы орто оскуолата» диэн сахалыы буукубаларынан сурук билиигэ-көрүүгэ ыҥыра-угуйа турар курдук.
Бу сурук оскуола 4 «г» кылааһын үөрэнээччитэ Катя Монастырева «Ноҕоруодап аатын өрө тутан» бырайыагар олоҕуран оҥоһулунна. Бырайыак салайааччытынан «Сүрэхпин оҕоҕо аныыбын» улуустааҕы кылаас салайааччыларын куонкуруһун кыайыылааҕа, Катя учуутала Саргылаана Андреевна Седалищева буолар. Бырайыак сыала: саха норуотун сырдыкка сирдээбит биир дойдулаахпыт, киэн туттар киһибит Семен Андреевич Ноҕоруодап аатын үйэтитии.
Катя бу үлэтин 1 кылаастан саҕалаабыт. Бастаан оҕолорго ыйытык ыыппыт. Ол түмүгэр улуу киһибит туһунан оскуола оҕолорун билиилэрэ намыһах эбит диэн санааҕа кэлбит. Сыыйа үлэтин-хамнаһын чинчийбит.
Оскуола төрүттэммитэ 150 сылын уонна Ноҕоруодап төрөөбүтэ 130 сылын баттаһа бу бырайыак олоххо киирдэ.
Оҕо баҕатын төрөппүт өйүүрэ, көмөлөһөрө хайҕаллаах суол. Катя ийэтэ Мария Дмитриевна Монастырева оҕолоро сайдалларыгар, дьарыктаах буолалларыгар олус кыһаллар. Кинилэр дьиэ кэргэнинэн Семен Ноҕоруодап олоҕун-дьаһаҕын чинчийбиттэрэ ырааппыт эбит.
Катя убайа Андрей Чурапчы нэһилиэгин уулуссаларын ааттарын чинчийбит. Ол түмүгэр, биир уулусса Ноҕоруодап аатын сүгэр. Дьиэ кэргэҥҥэ А. Саабын «Хатылы» диэн ааттаабыт, ханна да бэчээттэнэ илик генеологията баар эбит. Онно суруллубутунан, С. Ноҕоруодап ийэтин өттүнэн төрүччүтүгэр Катя эбэтэ, Болтоҥоттон төрүттээх буолан сурулла сылдьар. Бу тиэмэ бары өттүнэн дьиэ кэргэҥҥэ чугас курдук буолан тахсар. «Ойуурдаах куобах охтубат, дьонноох киһи тутайбат» диэн саха өһүн хоһоонугар этиллэринии, бырайыак олоххо киириитин аҕалара Иван Николаевич Монастырев уонна Мария Дмитриевна бииргэ үөрэммит доҕотторо, оскуола 1993 сыллаах выпуһа өйөөннөр, сурук-бичик «Профреклама» тэрилтэҕэ бэчээттэнэн таҕыста.
“Улуу киһибит төрөөбүт-үөскээбит дойдутугар олорор, кини аатын сүгэр оскуолаҕа үөрэнэр хас биирдии оҕо кыра эрдэҕиттэн кини оҥорбут саха алпаабытынан суруллубут суругу күн аайы көрө-ааҕа сырыттаҕына, дойдутун историятын билэ–сэҥээрэ улаатыа. Саха бастакы маассабай алпаабытын дьон-сэргэ бары билиэхтэрэ. Сэмэн Ноҕоруодап алпаабыт оҥорон саха омуга сайдарыгар көмөлөспүтүнэн киэн туттуохтара», — диэн Катя бырайыагар суруйар.
Сэргэх, сонун бырайыактар олоххо киирэллэрэ, оҕолорбут историяны, чулуу дьоммут үлэлэрин-хамнастарын сэҥээрэ, чинчийэ улааталлара барыбытын үөрдэр, долгутар. Үүнэ-сайда тур, Ноҕоруодап кыһата! Чэчирии-чэлгийэ тур, сахабыт тыла, суруга-бичигэ!
edersaas.ru саайтка анаан Саргылаана СЕДАЛИЩЕВА, кылаас салайааччыта.