Саха сирин тэбэр сүрэҕэ – Дьокуускай куораппыт күннэтэ сайдар, киэркэйэр. Киин куорат тэриллибитэ 400 сылын көрсө элбэх үлэ былааннанар. Аны уонча сылынан куораппыт киһи билбэт буола уларыйыаҕа, тупсуоҕа. Онуоха олук үктүүр биир оннук бастыҥ бырайыагынан “Үүнэр көлүөнэлэр пааркалара” буолар.
Хотугулуу-илиҥҥи федеральнай университеттан, эдэр саас уйата буолбут Сэргэлээхтэн чугас, Каландаришвили, Белинскэй, Петровскай уулуссаларын быһа охсуһууларыгар 2,4 гектар иэннээх, киэҥ, аһаҕас сир баар. Бу сиргэ тугу тутуохха сөбүй диэн үгүс кэпсэтии барбыта ыраатта. Биллэрин курдук, куорат киинигэр баар сир сыаната ыарахан, олорор дьиэлэри дуу, атыы-эргиэн кииннэрин дуу тутарга көҥүл биэрбиттэрэ буоллар, урбанньыттар үөрүүнэн кылгас кэм иһигэр дьэндэтэн кэбиһиэх этилэр. Ол эрээри, куорат киинин киэргэтэр, аныгылыы тупсаҕай көрүҥнүүр, дьон сынньанар усулуобуйатын тэрийэр комплекстар суохтарын кэриэтэ. Онон бу сиргэ ураты тутуу барыахтааҕа сэрэйиллэрэ.
2019 сыллаахха Ил Дархан Айсен Николаев көҕүлээһининэн, бу сири туһаҕа таһаарыы бырайыагар куонкурус биллэриллибитэ. Аан бастаан бырайыак куорат олохтоохторо кэлэн сынньанар, элбэх күөх үүнээйилээх сквер быһыытынан былааннаммыта. Ол эрээри, бырайыак университеттан чугаһынан уонна төгүрүк сылы эргиччи туһанар сыалтан, сылаас дьиэлээх, оҕолору, ыччаты сайыннарар улахан комплекс буола уларыйбыта.
Бүтүн Арассыыйатааҕы архитектурнай аһаҕас куонкурус тэриллэн, Москваттан «ATRIUM/Восток+» тэрилтэ бырайыага кыайыылааҕынан биллэриллибитэ. Паарка бырайыага архитектураҕа, бырайыактааһыҥҥа, тутууга араас бириэмийэлэри ылбытын бэлиэтиир тоҕоостоох. Холобур, Architectural Review Future Project Awards-2021 аан дойдутааҕы бириэмийэ «Общественное и гражданское строительство» номинациятыгар кыайбыта.
Бу улахан эбийиэги Саха сирин Үүнэр көлүөнэлэр тус сыаллаах пуондалара салайар, үлэлэтэр.
Тутуу саҕаланна!
Балаҕан ыйын 13 күнүгэр Үүнэр көлүөнэлэр тус сыаллаах пуондаларын дириэктэрэ Владимир Егоров уонна “Дирекция по строительству” инвестиционнай-тутар тэрилтэ дириэктэрэ Владимир Никитин илии баттастылар. Тэрээһиҥҥэ бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников, өрөспүүбүлүкэ кылаабынай архитектора Ирина Алексеева, Дьокуускай кылаабынай архитектора Семен Сергеев кытыннылар. Москваттан “Атриум” архитектурнай мастарыскыай кылаабынай архитектора Антон Надточий интэриниэтинэн быһа сибээскэ таҕыста.
Бу сөбүлэһии түмүгүнэн, Дьокуускайга 2025 сылга “Үүнэр көлүөнэлэр пааркалара” тутуллара былааннанар. Тутуу хаамыыта тэтимнээхтик бардаҕына, бу болдьохтон да эрдэ буолуон сөп.
Бу – оҕолору, ыччаты үөрэтэр, духуобунай, айар дьоҕурдарын уонна эт-сиин өттүнэн сайыннарар кластер буолуоҕа. Тас өттө эмиэ олус интэриэһинэй, билиҥҥитэ Дьокуускайга суох ураты көстүүлээх буолуоҕа. Манна скейт-былаһаакка, атриум, оонньуур, чэбдигирэр, араас тэрээһиннэри ыытар сирдэр, о.д.а. баар буолуохтара.
Баараҕай тутууну үбүлээһин өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн барбат, “АЛРОСА” хампаанньа социальнай эбийиэктэри үбүлүүр бырагырааматын чэрчитинэн тутуллуоҕа.
Салайааччы санаата
Тутуу суумата – 1,5 миллиард солкуобай
Сергей Местников, СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы:
— Билиҥҥи туругунан, бырайыактааһын уонна судаарыстыбаннай экспертизаны барыы түһүмэхтэрэ түмүктэннилэр. Тутуу суумата 1,5 миллиард солкуобай кэриҥинэн быһылынна. Үбүлээһинин өрөспүүбүлүкэҕэ үгүс социальнай эбийиэктэри тутар “АЛРОСА” хампаанньа уйунуоҕа.
Бу сөбүлэһиигэ илии баттаһыы кэнниттэн, архитектурнай көрүҥүнэн да, ис суолтатынан да куорат олохтоохторун, ыалдьыттарын болҕомтолорун тардар, оҕолору, ыччаты сайыннарарга туһуламмыт ураты эбийиэги тутуу саҕаланыаҕа.
Креативнай индустрия салааларыгар үөрэтиэхтэрэ
Владимир Егоров, Үүнэр көлүөнэлэр тус сыаллаах пуондаларын дириэктэрэ:
— Паарка иһигэр туох баар буолуой, хайдах үлэлиэҕэй диэн ыйытыыга хоруйдуох иннинэ, ыччат уонна уопсастыбаннас санаатын эмиэ учуоттаабыппыт. Манна Ыччат киинэ оҕолору бырайыактааһын, сыыппара технологията, урбаан үөрүйэхтэрэ, soft skills курдук, о.д.а. 21-с үйэҕэ ирдэниллэр сатабылларга үөрэтэр буолуоҕа. Манна креативнай индустрияҕа киирсэр хайысхаларынан (медиа, дизайн, IT-технология, о.д.а.) араас тэрээһиннэр ыытыллыахтара. Оҕолор улаатан, идэлэри баһылаан, креативнай экэниэмикэни сайыннарар, өрөспүүбүлүкэни аан дойду таһымыгар таһаарарга күрэстэһэр кыахтаах буолуохтара диэн эрэнэбин.
Былырыын Үөрэх, наука министиэристибэтин, Саха сирин сайыннарар корпорацияны уонна федеральнай эспиэрдэри кытары «Skills Сamp» үөрэтэр бырагырааманы ыыппыппыт. Манна педагогическай хамаандалар аныгы креативнай экэниэмикэҕэ ирдэниллэр үөрүйэхтэри оҕолорго үөрэтэр, сайыннарар хайысхалаах бырайыактарын оҥорбуттара. Онон билигин креативнай индустриялар хайысхаларын, бастыҥ үөрэтэр бырагыраамалары таларга үлэ бара турар. Үүнэр көлүөнэлэр пааркаларын үөрэтэр киинэ оҕолорбутугар, ыччаппытыгар саамай үчүгэй, бастыҥ усулуобуйаны тэрийэрин туһугар табыгастаах кэнсиэпсийэ оҥоһулларыгар үлэлии сылдьабыт.
Бииргэ үлэлэһии түмүгэ
Антон Надточий, “Атриум” архитектурнай мастарыскыай кылаабынай архитектора:
— Бу бырайыак улахан хамаанда – куорат, өрөспүүбүлүкэ салалтатын, архитектордар бииргэ үлэлэһиилэрин түмүгэ, үтүө холобура буолар. Онон Дьокуускайга аан дойду таһымнаах эбийиэк тутуллар кыахтанна. Салгыы бииргэ үлэлэһэн, эбийиэк тутулларын көрөр кыахтаныахпыт диэн бигэтик эрэнэбин.
Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: СИА.