ХОЙ
Күүрээннээх үлэ кэмэ саҕаламмыт. Саҥа былааннар, бырайыактар элбэхтэр. Ону барытын саҕалыахха эрэ наада. Тус олох туһунан кыратык умна түһүҥ, ол оннугар ситиһии кэллэҕинэ, бэйэҕитигэр сынньалаҥ бэлэхтиэххитин сөп.
ОҔУС
Олоххор улахан уларыйыылар буолаары тураллар. Тус олоххор саҥа хардыылар, үлэҕэр саҥа этиилэр. Мантан кыратык төбөҥ эргийиэн сөп. Уһуну-киэҥи санаан туран быһаарыныы ылынарыҥ наада.
ИГИРЭЛЭР
Нэдиэлэ устата чуумпутук сырыт. Дьаҥҥа хаптарар куттал баар, онон элбэх дьонноох сиртэн тэйэ туттан дьиэҕэ бүгэр кэм. Үлэҕэр да соччото суох балаһыанньа күүтэр. Онон бэйэ бодотун тардынар ордук.
АРААК
Уруккуттан былааннаабыт дьыалаҕын тиһэҕэр тиэрдэргэр уолдьаспыт. Ити дьиэ кэргэҥҥэр, тус олоххор, биисинэскэ эмиэ сыһыаннаах. Онон урукку-хойукку доҕотторуҥ көмөлөрүнэн үгүһү ситиһииһиккин. Сүрэҕэлдьээбэккэ дьаһаннаххына, барыта этэҥҥэ буолуоҕа.
ХАХАЙ
Ситиһиилээх кэм, санаабыт санааҥ туолар. Дьиэ кэргэҥҥэр эриэ-дэхси. Ол эрээри аһары холкутуйар наадата суох. Соһуччу ыалдьыттар, эбэтэр саҥа этиилэр киирэн уу-нуурал холку олоххун уйгуурдуохтарын сөп. Ол эрээри бу барыта үтүө эрэ өттүнэн эргийиэҕэ.
КЫЫС
Доҕотторгун кытта көрсүбэтэҕиҥ ырааппыт. Аһары бүгэҥҥин дьон хараҕын далыттан сүппүккүн. Бэйэҕин көрдөрөр кэмиҥ кэлбит. Туохтан да иҥнибэккэ саҥа былааннары, соруктары туруор.
ЫЙААҺЫН
Таптал, истиҥ сыһыан өйгүн-санааҕын бутуйуон сөп. Саҥа билсиһии күүстээх доҕордоһууга кубулуйуон сөп. Оттон кэргэннээх ыйааһыннар дьиэ кэргэннэрин кытта ыраах айаҥҥа турунуохтарын сөп.
СКОРПИОН
Үлэ-хамнас тахсар кэмэ. Дуоһунаһыҥ үрдүүрэ салалтаҕын кытта сыһыаҥҥыттан улахан тутулуктаах. Дьоҥҥо сэнэбиллээх буолума, күҥҥүн-дьылгын сөптөөхтүк туһанаргар уолдьаспыт.
ОХЧУТ
Айар үлэҥ тахсар кэмэ. Тиэхиньикэҕэ сыһыаннаах эбэтэр оҥорон таһаарыыга үлэлиир охчуттар сэрэхтээх буолуҥ, дэҥ, оһол буолуон сөп. Оттон култуура эйгэтигэр үлэлиир, үөрэнэр охчуттарга табыллар кэм.
ЧУБУКУ
Эбии дохуот көстөн санааҥ көтөҕүллүө. Ол эрээри, тус олох туһунан умнар наадата суох. Элбэх дьонноох сиргэ сылдьан соһуччу билсиэххин сөп. Бу билсиһии олоххун тосту уларытыан сөп.
КҮРҮЛГЭН
Аскын туттуммакка сырыттаххына, доруобуйаҕар оҕустарыаххын сөп диэн сулустар этэллэр, онон аһы-үөлү көрүнэн, хамсанан-имсэнэн сырыттаххына үлэни да кыайыаҥ, дьыалаҥ да табыллыа.
БАЛЫКТАР
Балыктар саҕа сэрэх дьон суоҕун кэриэтэ, ол эрээри дьоҥҥо эрэнэллэрэ сүр. Эһиги ити хаачыстыбаҕытын дьон хото туһанар. Саҥа билсибит дьоҥҥутуттан сэрэхтээх буоларгыт наада.