Быйыл өрөспүүбүлүкэҕэ национальнай бырайыактар көмөлөрүнэн 25 эбийиэк, ол иһигэр алта оскуола уонна аҕыс уһуйаан тутулла турар. «Үөрэх» национальнай бырайыагы олоххо киллэриигэ федеральнай бүддьүөттэн 6 миллиард солкуобай кэриҥэ үп-харчы көрүллүөхтээҕин туһунан СӨ Үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтэ иһитиннэрдэ.
СҮҮРБЭ СЫЛ ИҺИГЭР – 238 ОСКУОЛА
Өрөспүүбүлүкэ социальнай суолталаах эбийиэктэри, ол иһигэр оскуолалары, кулууптары, балыыһалары, оҕо саадтарын тутуу ордук күргүөмнээхтик ааспыт үйэ 60-70-с сылларыгар ыытыллыбыта. Онон үгүс тутуулар номнуо эргэрэн, хаарбах туруктаннылар. Саҥа үйэҕэ үктэммиппит кэннэ өрөспүүбүлүкэ салалтата социальнай эбийиэктэри саҥардыыга үгүс болҕомтотун ууран, сыллата хастыы даҕаны таас оскуола, уһуйаан тутуллар буолбута.
Онон бүтэһик сүүрбэ сыл иһигэр Саха сиригэр 238 саҥа оскуола тутулунна. Бу сүҥкэн хамсааһын! Маннык элбэх тутуу Арассыыйа атын эрэгийиэннэригэр ыытыллыбат.
ДЬОКУУСКАЙГА
Кэлиҥҥи сылларга ордук куораттарга, улуус кииннэригэр үөрэнээччи ахсаана элбээн, оҕолор икки симиэнэнэн үөрэнэр буоллулар. Дьокуускай куоракка саҥа кыбартааллар, элбэх мэндиэмэннээх саҥа дьиэлэр тутуллан, оскуола боппуруоһа ордук сытыырхайда. Холобур, аҕыйах сылтан бэттэх, тутуу күүскэ барбыт 203-с микро-оройуонугар социальнай эбийиэктэр аҕыйах буоланнар, олохтоохтор саҥа оскуола, уһуйаан тутуутун өрүү туруорсаллар. Икки сыллааҕыта «Айыы кыһата» оскуола саҥа дьиэтэ тутуллан киирбитэ эрээри, уонунан тыһыынча нэһилиэнньэлээх микро-оройуон кыһалҕата быһаарыллыбатаҕа.
Быйыл «Олорор дьиэ уонна куорат эйгэтэ» национальнай бырайыак иитинэн 360 миэстэлээх саҥа оскуола үлэҕэ киирдэ. Үс мэндиэмэннээх оскуола тутуутун генеральнай бэдэрээтчит «Кинг-95» тэрилтэ 2019 сылтан саҕалаабыта. 5 тыһыынча м2 иэннээх дьиэҕэ 26 кэбиниэти таһынан, алын сүһүөх кылаас оҕолоругар туспа үөрэнэр сир, лингафоннай, муусука, көмпүүтэр кылаастара, спортивнай саала, 270 миэстэлээх актовай саала баар.
2 200-ТЭН ТАХСА ҮӨРЭНЭЭЧЧИЛЭЭХ УЛАХАН ОСКУОЛА
Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн саамай элбэх үөрэнээччилээх Дьокуускай куорат 31-с нүөмэрдээх оскуолата кыараҕас буолан, үлэҕэ-үөрэххэ кыһалҕалары үөскэтэрэ. «Үөрэх» национальнай бырайыак олохтонуоҕуттан, Арассыыйа үгүс эрэгийиэннэригэр оскуолалары тутуу, саҥардыы боппуруоһа быһаарыллан, өрөспүүбүлүкэ киин куоратын 2 200-тэн тахса үөрэнээччилээх оскуолатын эбии саҥа дьиэтэ бу сыл саҥата үлэҕэ киирдэ. Саҥа тутуу 315 миэстэлээх. Федеральнай бүддьүөттэн тутууга 245 мөлүйүөн солкуобай, оттон өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 105 мөлүйүөн солкуобай көрүллүбүтэ.
Оскуола дириэктэрэ Валентина Рыбкина иһитиннэрбитинэн, үс мэндиэмэннээх саҥа тутууга үөрэнэр кылаастар, лабораториялар, мастарыскыайдар, буфет, 30 тыһыынча кинигэлээх библиотека, спортивнай саала бааллар.
Туһааннаах оскуола ааспыт сылга үөрэх хаачыстыбатынан уонна оскуоланы бүтэрээччилэр дойду үрдүк үөрэҕин кыһаларыгар киириилэрэ элбэҕинэн өрөспүүбүлүкэ бастыҥ үөрэҕин кыһаларын ахсааныгар киирбитэ.
ТААТТА КЫЙЫТЫГАР
Ааспыт үйэҕэ тутуллубут мас оскуолалар билигин эргэрэн тураллар. Ол курдук Таатта Кыйытыгар 1960-с сылларга тутуллубут оскуола номнуо эргэрэн, хаарбах туруктанан, оҕолор биэс араас сиринэн үөрэммиттэрэ ыраатта. Үөрэнэр усулуобуйа төһө да тыҥааһыннааҕын үрдүнэн, Тыараһа оскуолата «Школа года в России» номинация хаһаайынынан буолбута. Ил Дархан Айсен Николаев саҥа
оскуола тутуутун тус бэйэтин хонтуруолугар ылан, икки сыллааҕыта «Монтажник» хампаанньа 90 миэстэлээх оскуола тутуутун саҕалаабыта.
Икки мэндиэмэннээх, 2 757 м2 иэннээх тутуу «Үөрэх» национальнай бырайыакка олоҕуран ыытыллар. Үөрэнэр кылаастары таһынан, лабораториялар, мэдиссиинискэй кэбиниэт, аһыыр сир, спортивнай уонна актовай саалалар баар буолуохтара. Оскуола таһыгар сүүрэр сир, спортивнай былаһаакка оҥоһуллуохтаах. Былаан быһыытынан саҥа тутуу бу сыл бүтүүтэ хамыыһыйаҕа туттарыллыахтаах.
СӨ Үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтэ иһитиннэрбитинэн, билигин тутуу былаан быһыытынан ыытыллан иһэр.
СУНТААР КИРИЭСТЭЭҔЭР
Былырыын Сунтаар улууһун киинигэр «РТС» түөлбэҕэ «Демография» национальнай бырайыак иитинэн 240 миэстэлээх оҕо саада тутуллубута. Оттон быйыл 800-чэ нэһилиэнньэлээх Кириэстээх сэлиэнньэтигэр өр күүппүт, кэтэспит оскуолаларын тутуута силигэ ситэн, үлэҕэ киириэхтээх.
Оскуола дириэктэрэ Павел Васильевы кытары төлөпүөнүнэн кэпсэтэ сылдьыбыппытыгар:
– Биһиги саҥа оскуола тутуутун ааспыт үйэ 90-с сылларын бүтүүлэриттэн туруорсубуппут. Сүүрбэччэ сылы быһа туруорсуу кэнниттэн, 2017 сыллаахха бырайыага оҥоһуллан, судаарыстыбаннай эспэртиисэ ыытыллан, бастакы сыбаайата 2018 сылга балаҕан ыйын 1 күнүгэр түһэриллибитэ. Тутуу 2019 сыл кулун тутарыттан саҕаламмыта. Билигин оскуола тутуутун 55% бүтэн турар. Былаан быһыытынан оскуола бу сылга, ахсынньы 31 күнүгэр, үлэҕэ киириэхтээх. Былырыын пандемиянан сибээстээн үлэ үчүгэйдик ыытыллыбатаҕа. Билигин дьэ 22 киһи тохтоло суох үлэлии сылдьар. Эһиил саҥа оскуолаҕа оҕолор үөрэнэ киириэхтэрэ диэн бигэ эрэллээхпит. Билиҥҥи туругунан оскуолаҕа 124 оҕо үөрэнэр. Саҥа оскуола 120 миэстэлээх. «АЛРОСА» хампаанньаттан киирэр дивиденд суотугар оскуола тутуллар, – диэн кэпсээтэ.
ЛЕНСКЭЙ ТОЛООНУГАР
Оройуон кииниттэн 232 килэмиэтирдээх сиргэ баар Толоон сэлиэнньэтин оскуолата лаппа эргэрэн, саҥа тутууну олохтоохтор туруорсубуттара отучча сыл буолла. Эргэ тутуу өссө ааспыт үйэ 80-с сылларыгар хаарбах туруктаах диэн «статуһу» сүкпүтэ.
Быйыл Толоон оскуолата тэриллибитэ 100 сылын бэлиэтиир сылларыгар, саҥа таас оскуолаҕа оҕолор үөрэнэ киириэхтэрэ. Билигин оскуолаҕа 50-тан тахса оҕо үөрэнэр. Икки сыллааҕыта саҥа тутуллан саҕаламмыт таас оскуола 50 миэстэлээҕин таһынан, 15 оҕоҕо анаммыт уһуйааннаах уонна 15 миэстэлээх интэринээттээх буолуохтаах. Интэринээккэ ыаллыы сытар Инньэли сэлиэнньэтин оҕолоро кэлэн олоруохтаахтар.
Былырыын аан дойду үрдүнэн сыстыганнаах дьаҥ өрө туран, кыраапыкка кыра да буоллар бытаарыы тахсыбыта эрээри, «Электромонтаж» ХЭТ тутааччылара бу күһүн үлэҕэ киллэрэр былааннаахтар. Оройуоннааҕы хапытаалынай тутуу исписэлиистэрэ тутуу хаамыытын куруук билсэ тураллар.
Саҥа тутуу 292 мөлүйүөн солкуобай суумалаах.
НАМ ХАМАҔАТТАТЫГАР
Нам улууһун Хамаҕатта нэһилиэгэр 220 үөрэнээччигэ анаммыт итиэннэ 50 миэстэлээх интэринээттээх икки мэндиэмэннээх таас оскуола «Үөрэх» национальнай бырайыагынан тутулла турар. Тутууну “Сахастрой-2002» хампаанньа иилээн-саҕалаан ыытар.
60-с сылларга тутуллубут мас оскуола саахалланар туруктанан, 2015 сыллаахха оҕолор үөрэнэллэригэр табыгаһа суоҕунан сабыллыбыта. Онтон ыла оҕолор хас да сиринэн тарҕанан үөрэнэллэр.
Оскуола дириэктэрэ Анатолий Дьяконов ulus.media саайтка иһитиннэрбитинэн, оскуола тутуута судаарыстыбаннай бырагыраамаҕа 2017 сыллаахха киллэриллибит.
– Нэһилиэк олохтоохторо бары турунан, марафон тэрийэн, бырайыактыыр докумуонугар 1 мөлүйүөн 250 тыһыынча солкуобайы хомуйбуппут. Итиэннэ улуус дьаһалтата харчынан көмөлөспүтэ. 2019 сылга “Үөрэх” национальнай бырайыакка киирэн, 2020-2021 сс. үбүлээһин толору көрүллүбүтэ. Билигин үс биригээдэ үлэлиир. Дьиэбит “Туйгун-проект” тэрилтэ бырайыагынан тутуллар. Оскуолабыт спортивнай хайысхалааҕын быһыытынан, икки мэндиэмэннээх, 50 миэстэлээх, – диэн эбэн иһитиннэрдэ.
Аны аҕыйах сылынан тыа сиригэр мас оскуола диэн суох буолуоҕа. Эргэ тутуулары аныгылыы тупсаҕай оҥоһуулаах, толору хааччыллыылаах оскуолалар солбуйуохтара. Бүтэһик сүүрбэ сылга 43 тыһыынча үөрэнээччигэ анаммыт 238 оскуола тутуллубут эбит буоллаҕына, чугастааҕы сылларга бу сыыппара өссө элбиэҕэ. Дойду, өрөспүүбүлүкэ салалтата оҕолорбут сылаас, тупсаҕай оҥоһуулаах, аныгы олох ирдэбилигэр толору эппиэттиир оскуолаҕа үөрэнэллэригэр бары күүһүн уурара хайҕаллаах.
edersaas.ru
Хаартыскалар: sakha.gov.ru, ulus.media