Соторутааҕыта Смоленскайга ыытыллыбыт Арассыыйа чөмпүйэнээтигэр саха чэпчэки атлетикатын сулуһа, норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах успуорт маастара Наталья Леонтьева 10 км сүүрүүгэ үһүс миэстэ буолбута. Аҕыйах хонуктааҕыта Ярославльга ыытыллыбыт марафоҥҥа эмиэ боруонса мэтээли ылла. Бу сыллар тухары элбэхтэ ситиһиилэринэн үөрдэн кэлбит кыыспыт успуорка уһун үйэлэнии кистэлэҥин арыйда.
edersaas.ru
— Наталья, бу сайыҥҥы кэмҥэ бастакы сүүрүүҥ буолла. Бэлэмнэнии хайдах ааспытай?
— Дьарыкпыт үксүн Саха сиригэр ааспыта. Эбиитин бэйэни хааччахтаныы эрэсиимэ буолан, Бүлүүлүүр айан суолугар, Күөх хонууга, пааркаҕа эрэ сүүрэр этибит. Стадиоҥҥа кэнники, аҕыйахта дьарыктаммыппыт. Күрэхтэһиибит буолуо үс эрэ нэдиэлэ иннинэ, Кисловодскайга дьарыктыыр-үөрэтэр түмсүүнү ааспытым. Быйыл бастакы сүүрүүм тута Арассыыйа чөмпүйэнээтигэр буоларыттан кыратык долгуйбутум. Урут улахан сүүрүүгэ тахсыам иннинэ куруук кыра күрэхтэһиилэргэ кыттааччыбын. Түгэнинэн туһанан, бу күрэхтэһиигэ кыттарбар улахан көмөнү оҥорбут «Японец» маҕаһыын хаһаайыныгар Афанасий Павлович Алексеевка махталбын тиэрдэбин.
— Оҕо сааһыҥ туһунан кэпсээ эрэ. Хайдах оҕо этигиний?
— Сунтаар Бордоҥуттан төрүттээхпин. Оскуолаҕа сылдьан дэриэбинэҕэ баар бары куруһуоктарга, сиэксийэлэргэ (үҥкүү, сүүрүү, баскетбол, волейбол) сылдьар этим. Кэнники сүүрүү күрэхтэһиилэригэр кыттар буолбутум. Онтон 15 сааспар көһөн, Дьокуускай 5-c нүөмэрдээх Оҕо спортивнай оскуолатыгар киирбитим. Дьонум успуордунан дьарыктанарбын хара маҥнайгыттан өйөөбүттэрэ. Аҕам миигин хайаан да күрэхтэһиннэрэ ыытар этэ. Ийэм эдэр сылдьан кылгаска сүүрэр эбит. Онон, төрөппүттэрбэр махталым муҥура суох.
Оҕо сылдьан симик соҕус этим, успуордунан дьарыктанан арылынным.
— Эн улахан түһүлгэлэртэн ситиһиилэриҥ 2004 сылтан кэлэ тураллар. Арассыыйа чөмпүйэнээттэригэр уонна күрэхтэһиилэригэр уон алтата миэстэлэспитиҥ. Аны туран, чэпчэки атлетикаҕа көрдөрүүлэриҥ күн-түүн тупса тураллар. Эн бигэ туругуҥ кистэлэҥэ туохханый?
— Арассыыйаҕа бастакыбын кыайан кэлбитим кэнниттэн, Дьокуускайга пресс-кэмпириэнсийэҕэ тириэньэрим Дмитрий Васильевич Колесов «Наташа улахан туох да талаана суох. Бу улахан үлэ, дьарык, баҕа санаа түмүгэ» диэн эппитигэр соһуйбутум, кыратык хомойбутум даҕаны. Ол эрээри, билигин ырыҥалаан көрдөхпүнэ, кырдьык оннук эбит. Спортсмеҥҥа улахан оруолу баҕа санаа уонна көҕүлүүр күүс оонньуур, ылар эбит. Ону таһынан, өр сыллар тухары биир санаанан салайтаран, сөптөөх аһылык, күннээҕи бэрээдэк үлэ уонна сынньалаҥ кэмигэр тутуһуллуохтаахтар. Оччоҕо эрэ спортсмен атыттары кытта күрэстэһэр кыахтанар.
Мин күрэхтэһиигэ сүүрүүбүнэн хаһан да 100% астыммаппын. Хайаан да туох эрэ сыыһаны көрдүүбүн, оччоҕо эрэ киһи сайдар.
— Эн орто дистанцияларга сүүрэҕин. Атыҥҥа сүүрэн көрүөххүн баҕараҕын дуо?
—Биллэн турар, хас биирдии сүүрүүк марафоҥҥа талаһар. Мин эмиэ уһуҥҥа сүүрэн көрүөхпүн баҕарабын. Былааҥҥа дьиҥэ баар этэ, ол эрээри, кыраныыссалар сабылланнар уонна кэккэ төрүөттэртэн былааммыт онуоха-маныаха диэри тохтоото.
Урут уруккуттан сахалар уһун тыыннаахтар, онон марафоҥҥа, ультрамарафоҥҥа, сууккаҕа уонна тыанан сүүрүүгэ эрэ кыахтаахтар, стадиоҥҥа сүүрүллэр кылгас, орто дистанцияларга кыахтара тиийбэт диэн сыыһа соҕус өйдөбүл баар. Мин маннык өйдөбүлү суох оҥоро сатыыбын. Сахалар, нууччалыы эттэххэ, дорожкаҕа даҕаны сүүрэр кыахтаахпыт.
— Аан дойдуну аймаабыт пандемия эн олоххор хайдах дьайда?
— Төттөрүтүн хомулуннум. Туора дьыалалар аҕыйаабыттарыттан буолуо, сэрэйдэххэ. Бары да дьиэбитигэр хаайтаран сыттыбыт дии. Хата, сүүрэр дорожкалаах буоламмын, интэриниэккэ араас дьарыктары көрөн сүүрдүм. Дьиэбэр элбэх эрчиллиилэри оҥордум. Саас кыратык сылыйаатын кытары, таһырдьа тахсыбыппыт.
— Билигин успуорка карьера оҥосто сылдьаҕын. Дьиэ кэргэн туһунан толкуйданаҕын дуо?
— Биллэн турар. Ол эрээри, дьиҥнээх таптыыр киһибин көрүстэхпинэ эрэ олохпун оҥосторум чуолкай.
— Успуортан ураты тугунан дьарыктанааччыгыный?
— Урут кириэстигинэн быысыбайдыыр этим. Син улахан кэллиэксийэ мунньулунна. Билигин кинигэ ааҕабын. Классиканы ордук кэрэхсиибин, тоҕо диэтэххэ, дьиҥ олоххо дьүөрэлиибин. Кэнники “Унесенные ветром”, “Униженные и оскорбленные”, “Королева Марго” аахтым.
— Сүүрүүктэр ыарахан дьарык кэннэ хайдах сынньаналларый, чөллөрүгэр түһэллэрий?
— Нэдиэлэҕэ иккитэ хайаан даҕаны баанньыктанабыт. Биирэ сатамматаҕына, саатар бааннаҕа сытан, быччыҥнарбытын сынньатабыт. Тымныы уонна тута итии ууну дьүөрэлээн дууштанабыт. Ноҕуруускаламмыт атахха тымныыны тутааччыбыт. Уонна спортивнай түмсүү кэмигэр массаас ылабыт.
— Спортсмен дьон итэҕэйэр үгэстэрэ күүстээх буолааччы. Эн туохха эмэ итэҕэйэҕин дуо?
— Эрчиллибит сирдэрбэр спортивнай түмсүү кэнниттэн сирбин-уоппун алаадьынан аһатабын. Дойдубар кэллэхпинэ, Киирэп диэн сайылыкпар хайаан да тахса сылдьааччыбын.
— Наташа, инникитин даҕаны “чэпчэки атаҕы”, кыайыыны-хотууну! Биһигини бу курдук ситиһиилэргинэн үөрдэ тур.
Виктория Бястинова.